iPhone’un öncüsüne veda vakti

Tripp Mickle / The New York Times 

Macintosh iPod’u çıkardığında amacı bilgisayarların satışını artıracak bir müzik dinleme ürünü yaratmaktı. Ancak iPod birkaç yıl içinde tüketici elektroniğini ve müzik endüstrisini değiştirecek, Apple’ı dünyadaki en değerli şirket haline getirecekti. 

Cebe sığacak boyuttaki beyaz yüzeyli, metal çerçeveli ürün piyasaya 2001’in ekim ayında sürüldüğünde 185 gram ağırlığındaydı. iPod’ların paketleri şirketin imza rengi ay grisiydi ve beyaz kulaklıklarla beraber satılıyordu. Cihazın 1000 şarkılık kapasitesi vardı.  

İlerleyen yıllarda öyle bir popülerliğe ulaştı ki nihayetinde bir dönem iPod kuşağı olarak adlandırıldı. İnsanlar 2000’lerin büyük bölümünde kulaklıklarıyla dünyayı dolaştı. 

Geçtiğimiz salı günü Apple resmi olarak bütün bunlara veda etti. Şirket iPod Touch üretimini durduğunu açıkladı. 

Loup Ventures’a göre Apple 2001’de iPod’u piyasaya sürdüğünden beri üründen 450 milyon adet sattı. Geçen sene ise 250 milyon iPhone’a kıyasla 3 milyon iPod’un satıldığı tahmin ediliyor. Apple, müziğin 2007’de piyasaya çıkan iPhone ve yedi yıldır var olan Apple Music ile devam edeceğini söylüyor. 

Macintosh’a geçişi teşvik için

Dijital müzik çalarlar 1990’ların sonunda ortaya çıkmaya başladı. İlk versiyonların birkaç düzine şarkılık kapasitesi vardı. CD’ler bilgisayarlara kopyalandıktan sonra insanların cebine taşınıyordu. Bu arada on yılı aşkın süre önce şirketten uzaklaştırılan Steve Jobs Apple’a 1997 yılında döndü. Gelişen sektörü Apple’ın bilgisayarlarına modern bir cazibe katacak fırsat olarak gördü. The Beatles ve Bob Dylan’ı en sevdiği müzisyenlerin arasında sayan Jobs, insanların müzik sevgisine hitap ederek o dönem yüzde 90 pazar payına sahip Microsoft destekli bilgisayarlardan Macintosh’lara geçişi teşvik edebileceğini düşünüyordu.  

O dönemde Apple’ın mühendislik ekibine liderlik eden Jon Rubinstein “Piyasa araştırması yapmanıza gerek yoktu. Herkes müziği seviyordu” diyor. 

Rubinstein Japonya’ya seyahatinde Toshiba’nın yeni sabit disk sürücüsünü keşfederek ürünün gelişiminde rol oynadı. 4.5 santimetrelik diskin 1000 şarkılık kapasitesi vardı. Özünde, Sony Walkman boyutundaki dijital çaların piyasada var olan bütün ürünlerden katbekat üstün bir kapasiteye sahip olmasını sağladı. Apple iPod’un gelişimi ile eş zamanlı olarak, kullanıcıların müzik kütüphanesini organize ederek hızlıca çalma listeleri oluşturabilmelerini ve şarkı aktarabilmelerini sağlayan iTunes’un temeli olacak MP3 yazılımına sahip bir şirketi satın aldı. 

Müzik endüstrisini cezbettiler

O zamanlarda Napster isimli servis müzik endüstrisini çileden çıkarıyor, insanların dünyanın dört bir yanındaki herhangi bir şarkıyı bedavaya paylaşabilmesini sağlıyordu. Jobs yeni Mac’lerin CD’leri kopyalayabilmesine işaret ederek müzik endüstrisinin zayıflığına oynadı. O dönemde Universal Music Group’un yöneticisi olan Albhy Galuten’e göre bu pazarlama stratejisi müzik endüstrisinin Apple’ı desteklemesini sağladı. 

İlk kuşak iPod’ların 399 dolarlık fiyatı talebin düşmesine neden oldu ve ilk senedeki satışlar 400 bin adetin altında kaldı. Apple üç sene sonra gümüş, altın, pembe ve yeşil renk seçenekleriyle 102 gramlık alüminyum kasalı iPod Mini’yi tanıttı. Ürünün fiyatı 249 dolardı ve 1000 şarkılık kapasitesi vardı. Eylül 2005’teki mali yılın sonuna kadar 22.5 milyon iPod satıldı. 

Apple iTunes’u Windows bilgisayarlarına uyarlayarak milyonlarca yeni müşteriye kapı araladı ve iPod Mini’nin gücünü artırdı. Ancak o dönemki Apple yöneticileri Jobs’un bu fikre direndiğini söylüyor.  Jobs yine de iPod’u küçültmeyi ve güçlendirmeyi amaçladı. Rubinstein fiyatları 200 dolardan başlayan daha ince Nano modeli için şirketin şu ana kadarki en popüler ürünü iPod Mini’nin üretimini durdurduğunu anlatıyor. Nano, şirketin bir sonraki yılda satış rakamını neredeyse ikiye katlayarak 40 milyon adete ulaşmasına yardım etti. 

Belki de iPod’un en büyük katkısı iPhone’un yaratılmasına katalizör olmasıydı. Cep telefonu şirketleri müzik çalar telefonları tanıtmaya başlayınca, Apple yöneticileri üstün teknolojinin gölgesinde kalmaktan endişelendi. Jobs böyle bir şey olacaksa bunu Apple’ın yapması gerektiğine karar verdi. iPod’u başarıya ulaştıran yazılım ve servisi iPhone’larda kullanmaya devam etti. Bu arada iTunes’un başarısı, insanların yazılım ile hizmetleri indirip ödeme yapmalarına olanak tanıyan App Store’un geliştirilmesine ön ayak oldu. 

Şirket 2007’de uzun süreli kurumsal ismi Apple Computer Inc.’den vazgeçerek ismini Apple’a çevirdi. O zamanlar müzik endüstrisi ile çalışan dijital haklar yönetimi şirketi Intertrust Technologies’in CEO’su Talal Shamoon “Dünyaya bir atom bombasına sahip olduklarını gösterdiler ve beş sene sonra nükleer cephanelikleri vardı” diyor.

©️ 2022 The New York Times Company