Kene mevsimi uzadı, uzmanlar önlem listesi verdi

Carly Stern / New York Times

2018 yılında, Virginia’nın Roanoke kentinde dağ bisikletiyle ağaçların arasından hızla geçen Dr. Stephanie Lareau, su içmek ve atıştırmak için durduğunda, su rezervuarının kenarındaki yaprak yığınına oturmuştu. Ertesi gün, şortunun beli hizasında kırmızı kabarcıklar oluştuğunu fark etti. Ardından sırtında dayanılmaz bir kaşıntı başladı.

Carilion Franklin Memorial Hastanesi’nde acil tıp uzmanı olan Lareau, bu izlere daha önce hastalarında rastlamıştı. Bu izlerin nedeni, “kene” adı verilen, küçük kırmızımsı kahverengi akarlar (mite) idi. Kene ısırıkları, günler hatta haftalarca süren kaşıntılara yol açabiliyor.

Kene ısırığı nedir?

Keneler, Amerika Birleşik Devletleri’nde özellikle Güney ve Orta Batı bölgelerinde, nemli iklimlerde yaygın olarak bulunuyor. Bu akarlar, otlar, çürümüş yapraklar ve su kenarlarına yakın alçak çalılıklarda yaşar.

ABD’de kene mevsimi genellikle ilkbaharın sonundan sonbaharın başına kadar sürer ancak Kuzey Carolina State Üniversitesi’nden entomoloji ve bitki patolojisi alanında araştırmacı Loganathan Ponnusamy, artan sıcaklıklarla birlikte bu dönemin genişlediğini, kenelerin daha erken görülmeye başladığını belirtti.

Keneler yumurtadan çıktıktan sonra, larva halinde giysilere veya çıplak cilde tutunur. Stanford Üniversitesi Acil Tıp Doçenti ve doğa tıbbı uzmanı Dr. Avinash Patil’in aktardığına göre, keneler cilt hücrelerini sindirmek için bir enzim salgılar. Bu enzim, bağışıklık sisteminin reaksiyon göstermesine ve dolayısıyla kaşıntı, kızarıklık ile kırmızı kabarcıklara neden olur.

Isırıklar genellikle, giysiyle sıkı temas eden cilt kıvrımlarında görülür; bel bandı, çorap üstü çizgisi ve diz arkası gibi.

Larvalar birkaç gün boyunca insan derisinde beslenip ardından düşer. Patil, çoğu kişinin ısırıldığını ancak vücudun reaksiyon göstermesiyle fark ettiğini söylüyor: “Kaşıntı başladığında, muhtemelen keneler çoktan düşmüştür.” Kaşıntı genellikle 24 ila 48 saat sonra en yoğun halini alır.

Kene ısırıklarının tedavisi ve korunma yöntemleri

Nemli, otlu alanlarda zaman geçirirken, özellikle kene riski yüksek bölgelerde, uzmanlar vücuda ve kıyafetlere DEET içeren böcek kovucu sprey kullanılmasını öneriyor. Uzun kollu ve uzun paçalı giysiler giymek, kıyafetleri permethrin adlı böcek ilacıyla işlemden geçirmek ve pantolon paçalarını çorapların içine sokmak da cilt temasını azaltıyor.

Isırık oluşursa, kaşıntı üç haftaya kadar sürebilir. Soğuk kompresler iltihaplanmayı hafifletmeye yardımcı olur. Uzmanlar, kanama, iz kalması veya ikincil enfeksiyon riskini azaltmak için kaşımamaya özen gösterilmesi gerektiğini belirtiyor.

Belirtileri hafifletmek için reçetesiz satılan antihistaminikler, kalamin losyonu ve hidrokortizon kremi kullanılabilir. Ayrıca, dışarıda giyilen kıyafetleri yüksek ısıda yıkamak, kenelerin ölmesini sağlar.
Bazı kişiler kenelerin derinin altına girdiğine inanıp tırnak cilası gibi ev çözümleri uygular. Ancak Dr. Lareau’ya göre, keneler cilde tutunur ancak kendi kendine düşer.

Uzun vadeli riskler neler?

ABD’de kene ısırıkları uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açmıyor. Ancak kaşıntıya bağlı oluşabilecek açık yaralar, bakteriyel enfeksiyon riskini artırıyor. Böyle durumlarda antibiyotik tedavisi gerekebilir.

Keneler ayrıca Güneydoğu Asya, Kuzey Avustralya ve bazı Pasifik adalarında da yaygın. Bu bölgelerde kenelerin bulaştırdığı bakteriler, insanlarda “scrub typhus” adlı bir hastalığa yol açabiliyor. ABD’de böyle bir bulaşma vakası bildirilmedi.

Dr. Lareau, “Yurt dışına seyahat ettiyseniz ve kene ısırıkları olduysa, bu durum evde karşılaştığınız ısırıklardan farklı olabilir. Böyle durumlarda mutlaka tıbbi yardım alınmalıdır,” uyarısında bulundu.

© 2025 The New York Times Company