Musk ve Tesla İngiliz mizahının dilinde, NYT yazdı: 0’dan 1939’a 3 saniyede çıkıyor

Michael D. Shear / New York Times

Geçtiğimiz iki ay içinde Londra'nın dört bir yanında alaycı afişler belirmeye başladı. Doğu Londra’daki bir otobüs durağının yanında yer alan bu afişlerden biri, dünyanın en zengin adamı Elon Musk’ı bir Tesla’nın tavanından çıkmış ve kolunu düz tutmuş bir halde selam verirken gösteriyor. İlanın üzerinde şu yazıyor: “0’dan 1939’a 3 saniyede çıkıyor.” Altında ise: “Tesla. Swasticar.” (Yani swastika + car kelimelerinin birleşimiyle yapılan bir kelime oyunu.)

Bir diğer sahte reklamda, Musk ve Başkan Donald Trump kırmızı bir Tesla’nın önünde duruyor ve afişin üstünde şu ifadeler yer alıyor: “Şimdi Beyaz Güç Direksiyonuyla.” Kuzey Londra’da ise, sahte bir film afişi “The Fast and the Führer” (Hızlı ve Führer) başlığıyla dikkat çekiyor. Afişte Musk, Tesla’nın yanında selam dururken görülüyor, araç plakası ise DOGE. (Şu anda Musk’ın Trump adına yönettiği, bütçe kesintileriyle gündemdeki federal kuruma bir gönderme)

'Herkes Elon'dan nefret ediyor'

Afişteki uyarı şöyle; “Tesla’nın CEO’su aşırı sağcı bir aktivist. Paranı ona verme.” Afişi asan, kendilerine “Everyone Hates Elon” (Herkes Elon’dan Nefret Ediyor) adını veren bir grup. İngiltere’nin başkentinde ve birkaç Avrupa şehrinde, Musk’ın imzasını taşıyan bu şirket, ABD’de Tesla araçlarına yönelik vandalizm ve zaman zaman bayilerde yaşanan şiddetli protestolara neden olan siyasi öfkenin benzerinin hedefi olmuş durumda.

'Elon Mask'

Avrupa’da bazı protestolar ve vandalizm vakaları yaşansa da Musk karşıtı eylemler kendisini Britanya’da 18. yüzyıldan bu yana gelişen politik hiciv biçiminde gösteriyor. Berlin’in hemen dışında, "Siyasi Güzellik Merkezi" (Center for Political Beauty) adlı bir grup, Tesla fabrikasının bir cephesine güçlü projektörlerle “Heil” kelimesini yansıtarak “Heil Tesla” yazılmasını sağladı. Görselin yanında, Musk’ın Washington’daki bir konuşmasında selam verdiği bir fotoğraf da yer aldı. İtalya’da ise, bir sokak sanatı örneğinde Musk bir maskeyi çıkarırken tasvir ediliyor; maskenin altından Adolf Hitler’in yüzü çıkıyor. Görselin üstünde ise “Elon Mask” yazıyor.

Londra merkezli “Takedown Tesla” (Tesla’yı Durdurun) adlı gruba yardım eden yazılım mühendisi John Gorenfeld, “Daha önce böyle bir hedef hiç olmadı,” diyor. Grup son birkaç haftadır birkaç düzine kişilik protestolar düzenliyor. Otoyol kenarlarında “Elon’dan nefret ediyorsan kornaya bas” yazılı pankartlar taşıyorlar. Ayrıca Tesla sahipleri için şu ifadelerin yazılı olduğu tampon çıkartmaları bastılar: “Aynı hatayı yapma” ve “2020 öncesi model.”

“Bu kadar zengin ve güçlü olup da bu kadar ölçüsüz davranan başka biri olmadı” diyen Gorenfeld şöyle devam etti: “Musk’ın toksikliği, içinde hem bir estetik hem de gülünçlük barındırıyor. Bu da onunla alay etmek için gerçek bir alan açıyor.”

Musk ve Britanya siyaseti

Avrupa’da Musk, yalnızca uzak bir Amerikan zenginliği ve gücü örneği değil. Çünkü Musk, geçtiğimiz yıl boyunca, sık sık siyasete müdahil olan biri haline geldi; genellikle aşırı sağ davalar lehine, sahibi olduğu sosyal medya platformu X üzerinden açıklamalarda bulunuyordu. Ki Musk’ın burada 218 milyon takipçisi var.

Britanya’da Musk, çocuklara yönelik bir tecavüz skandalıyla ilgili yanlış bilgileri paylaşması ve Başbakan Keir Starmer’ın hapse atılması çağrısında bulunmasıyla tanınıyor. Ayrıca Musk, mahkemeye saygısızlıktan hapis cezası alan aşırı sağcı, göçmen karşıtı provokatör Tommy Robinson’ın serbest bırakılması çağrısını yapmasıyla da gündeme gelmişti. Öte yandan ABD’li milyarder geçen yaz göçmen karşıtı ayaklanmaları kışkırtan ve bunlara katılan bir neo-Nazi’nin aldığı yedi yıllık hapis cezasını da eleştirmişti.

Avrupa genelinde ortaya çıkan küçük çaplı Musk karşıtı grupların ortak bir amacı var: Tesla’nın hisse değerini ve satışlarını düşürerek, Musk’a ve dünyada aşırı sağ siyaseti teşvik etmeyi düşünen diğer süper zenginlere mesaj vermek. Bazı gruplar, Musk’ın sosyal medyada hedef göstermesinden çekindikleri için eylemleri hakkında röportaj vermeyi reddetti. Ancak diğerleri amaçlarını açıkça dile getiriyor. “Amacımız, Musk’a ve diğer milyarderlere onların da savunmasız olduğunu ve dokunulmaz olmadıklarını göstermek,” dedi, Musk’ın Berlin’deki Tesla fabrikasına yansıtılan görüntüsünde rol oynayan, Britanyalı hicivci aktivist grup Led by Donkeys’in kurucularından Ben Stewart. Stewart, “Küresel kamuoyunu harekete geçirip bu duruma karşı koymalıyız” diye de ekledi.

Eylemler etkili

Organizatörler eylemlerin etkili olduklarını düşünüyor. Tesla’nın hisse değeri, Aralık’taki zirvesinden bu yana neredeyse yarıya indi. Bu da Musk’ın hükümet çalışanlarının işten çıkarılmasını ve devlet kurumlarının bütçelerinin kesilmesini yönettiği yüksek profilli rolüyle aynı döneme denk geliyor. Geçtiğimiz hafta Tesla, bir yıl öncesine kıyasla satışlarının yüzde 13 oranında düştüğünü açıkladı.

Musk yakın zamanda Wisconsin’de, “Mesele bana ve sanırım Tesla’ya büyük bir baskı kurmak. Yani, bilmem, bu işleri yapmayı bırakmamı sağlamaya çalışıyorlar” demişti. Ardından da omuz silkerek, “Uzun vadede Tesla hisseleri iyi gidecek bence, belki de bu bir alım fırsatıdır” ifadelerini kullanmıştı.

Tesla Takedown’ın (Tesla’yı Durdurun) örgütlenmesine yardım eden Londra sakini Theodora Sutcliffe, birlikte çalıştığı hiç kimsenin şiddet eylemlerine katılmadığını söyledi. Bunun yerine, kamuoyunun dikkatini çekmenin farklı yollarını aradıklarını belirtti. Musk ise Tesla’ya yönelik eylemleri “barışçıl bir şirkete yönelik organize şiddet” olarak nitelendiriyor.

Sutcliffe ve arkadaşları, Tesla araçlarının sileceklerine el ilanları da bıraktılar.

Bu ilanlardan birinde şu yazıyor: “Bir zamanlar Teslalar havalıydı. Ama artık ne yazık ki öyle değil. Tesla sürmek ve Tesla şarj cihazlarını kullanmak, iklim inkârcılarını ve fosil yakıt bağımlılarını destekleyen Elon Musk’ı ayakta tutmak demek.”

Sutcliffe, “Birleşik Krallık’ta viral olmak istiyorsan zeki olmalısın zaten mizah anlayışımız da genelde bu yönde” diyor.

© 2025 The New York Times Company