New York Times: Trump ile görüşmek Putin için büyük bir zafer

Andrew Higgins-Nataliya Vasilyeva / New York Times

ABD Başkanı Donald Trump, Cuma günü Alaska’da yapılacak kritik ABD-Rusya zirvesi öncesinde beklentileri son derece düşük tuttu. Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmaları durdurma konusunda ilerleme kaydetmesi pek beklenmiyor; zira tarafların görüşleri birbirinden oldukça uzak.

Ancak savaş halindeki bu iki ülke, en az bir konuda hemfikir görünüyor. Trump ile buluşmak, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için büyük bir kazanım. Bu görüşme, Rus lideri diplomatik izolasyondan çıkararak yüz yüze ABD başkanını ikna etme fırsatı veriyor.

Rus medyası, geçtiğimiz hafta sonu ani şekilde duyurulan zirve sonrası, ‘Putin’in ABD ziyareti, Rusya’yı izole etme konseptinin tamamen çökmesi anlamına geliyor. Tam bir çöküş,’ diye övündü.

Devlet televizyonunun müdavim yorumcularından savaş yanlısı Rus siyaset bilimci Sergei Mikheyev konuyla ilgili Moskova açısından 'Pek çok konuda anlaşamasalar da bu bir dönüm noktası' ifadelerini kullandı.

Zelenski: Putin'in derdi fotoğraf

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ülkesinin geleceği hakkında yapılacak Alaska görüşmelerinin dışında bırakıldı. Ancak o da aynı sonuca varmış durumda. Salı günü gazetecilere, “Putin bunda kazanacak. Çünkü kendisi, affedersiniz, fotoğraf peşinde. Başkan Trump ile görüşmeden bir kareye ihtiyacı var,” dedi.
Ama mesele sadece bir fotoğraf değil. Rusya’nın Batı’daki parya statüsünün yumuşamasına ek olarak, zirve NATO içinde anlaşmazlık yaratmış durumda.

Rusya’nın daimi hedeflerinden biri zaten bu anlaşmazlığı çıkarabilmek. Ayrıca Trump’ın yeni ve sert yaptırım tehditleri de ertelendi. Daha iki hafta önce Trump, Putin geçen Cuma’ya kadar ateşkese yanaşmazsa, Moskova’yı ve Rusya’nın savaşını petrol ve gaz alarak destekleyen Çin, Hindistan gibi ülkeleri cezalandıracağını söylemişti.

Süre doldu, savaş durmadı hatta Rusya yaz taarruzunu sürdürdükçe çatışmalar yoğunlaştı yeni ekonomik yaptırımlar ise gelmedi.

Finlandiya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü kıdemli araştırmacısı ve Rusya uzmanı Ryhor Nizhnikhau gelişmelerle ilgili 'Sonuç ne olursa olsun bu Putin için muhteşem bir zafer' değerlendirmesinde bulundu.

Trump, Putin ile görüşen az sayılı liderlerden biri olacak

Alaska öncesinde, Putin ile tam kapsamlı Ukrayna işgalini başlattığı Şubat 2022’den bu yana görüşen Batılı lider sayısı sadece iki: Slovakya ve Macaristan başbakanları.

Mart 2023’te savaş suçlarından uluslararası tutuklama kararı çıkan Putin ile görüşme kararı alan Trump, Avrupa’da büyük şaşkınlık yarattı.

Kıta liderleri, Trump’a Ukrayna’nın arkasından bir anlaşma yapmaması için baskı yaptı. Trump, Çarşamba günü Zelenski’nin de yer aldığı bir video görüşmesinde Avrupalı liderleri rahatlatmaya çalıştı. Avrupalılar, Trump ile Putin görüşmesi için bir strateji belirlediklerini, bunun ateşkesle başlaması ve Ukrayna masada olmadan müzakere yapılmaması gerektiğini içerdiğini söyledi.

Putin’in gerçek hedefi

Carnegie Rusya Avrasya Merkezi kıdemli araştırmacısı Tatyana Stanovaya’ya göre, Putin’in zirvedeki asıl amacı Ukrayna’da barış anlaşması değil. “Onun hedefi, Rusya’nın tekliflerini ilerletme konusunda Trump’ın desteğini almak,” diyor.

Stanovaya, bu görüşmeyi Putin için “durumu lehine çevirecek taktik bir manevra” olarak niteliyor. Bu hamlenin, Kremlin’in ateşkes konusunda ayak diremesi nedeniyle Beyaz Saray’da artan öfkeyi yatıştırma amacı taşıdığını söylüyor.

Zirveden bir gün önce Kremlin, görüşmelere Ukrayna dışındaki konuları da dahil etmeyi planladığını işaret etti. Bunlar arasında ABD ile ekonomik bağların yeniden kurulması ve yeni bir nükleer silah anlaşması görüşmeleri var. Silah konusu, Rusya’nın uzun süredir savaşı sadece daha büyük bir Doğu-Batı çatışmasının parçası olarak göstermeye çalışmasının bir uzantısı.

Trump: Bu sadece bir tanışma toplantısı

Trump, Putin ile yapacağı buluşmayı sadece bir “tanışma toplantısı” olarak nitelendirdi ve eğer barış anlaşması ihtimali görmezse hızlıca ayrılacağını söyledi.

Ne Beyaz Saray ne de Kremlin, nasıl bir barış anlaşması istediklerini kamuoyuna açıkladı. Ancak Trump, bunun “bir miktar toprak takası” içerebileceğini belirtti.

Trump, kendini eski bir New York emlak geliştiricisi olarak gördüğü için bu tür pazarlıkları yapmaya uygun buluyor.

Zelenski ise herhangi bir toprak takasını reddetti, Ukrayna Anayasası gereği ülkenin parçalarını pazarlık konusu yapma yetkisi olmadığını vurguladı. Böyle bir anlaşma, Kiev’de ciddi bir siyasi krizi tetikler ve Putin’in uzun vadeli hedeflerinden biri olan Zelenski’yi devirmeye hizmet eder.

Ukrayna’nın doğu bölgelerinden vazgeçilmesi, ABD’nin bir gün faydalanmayı umduğu nadir toprak mineralleri rezervlerini de tehlikeye atar. Bu kaynakların çoğu, Rusya’nın kendi toprağı olarak iddia ettiği bölgelerde bulunuyor.

'Putin Trump'ı manipüle etmeye çalışacak'

Ukrayna ve Sovyet sonrası Avrasya üzerine adlı bir kitap yazarlarından olan siyaset bilimci Samuel Charap, Putin'in Zelenski'yi barışın önündeki bir engel olarak lanse edeceğini belirterek 'Ukrayna ve genel olarak en kötü senaryo, Putin’in ABD’ye kabul edilebilir ama Zelenski’nin iç politikada yutamayacağı bir teklif sunması' dedi.

Ryhor Nizhnikhau ise sözlerini şöyle devam ettiriyor:

'Trump, Putin’in gözlerinin içine bakıp bir anlaşma yapabileceğini düşünüyor. Kendi müzakere yeteneğine inanıyor. Sorun şu ki, Putin hayatı boyunca bunu yaptı ve bu zirveye Trump’ı manipüle edebileceği fikriyle giriyor'

Trump’ın 2018’deki Helsinki zirvesi, onun Putin’in gerçekliğini kabul etme eğilimini ortaya koymuştu. O dönemde, Rusya’nın 2016 başkanlık seçimlerine müdahale ettiğini inkar eden Putin’i doğrulamakta beis görmemişti.

Bu yıl ise Trump, Ukrayna’nın kendi topraklarının işgalinden sorumlu olduğunu öne sürdü ve ABD’nin geleneksel Batılı müttefikleriyle birlikte BM’de Rusya’nın saldırganlığını kınayan karara katılmayı reddetti. Pazar akşamı Zelenski, Trump’ın kolayca “aldatılabileceği” endişesini dile getirdi.

'Bir miktar takas olacak'

Trump, Zelenski’nin toprak teslim edemeyeceğini ısrarla vurgulamasına Pazartesi günü sert yanıt verdi: “Savaşa girip herkesi öldürmeye onayı var ama toprak takası yapmaya mı onayı yok? Bir miktar toprak takası olacak,” dedi.

Uzmanlar ise toprak takası konusunun sadece Ukrayna için değil medya kontrolüne rağmen Rusya için de tehlikeli bir alan olduğunu hatırlatıyor.

© 2025 The New York Times Company