New York Times: Ukrayna ve Avrupa, Trump'a güvenebilir mi?

Zolan Kanno-Youngs / New York Times

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski için, ne kadarının ABD Başkanı Donald Trump’a güvenebileceği kritik önem taşıyor.

Trump, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Zelenski’nin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile savaşı durduracak bir anlaşmaya varması halinde, Amerika Birleşik Devletleri’nin Ukrayna’nın güvenliğini garanti etme konusunda yalnızca belirsiz güvenceler sundu ve şöyle dedi:

'Bunun olmasını sağlayacağız, eğer barış sağlanırsa yapabileceğimizi düşünüyorum, bundan şüphem yok'

Yüksek risk, öngörülemez tavırlar

Toplantı, Avrupalıların iyimser değerlendirmeleri ve Zelenski ile Putin arasında yeri henüz belirlenmemiş bir görüşmeye doğru atılan bazı adımlarla sona erdi. Ancak Trump’ın sözünü tutup tutmayacağı sorusu, özellikle yüksek riskli diplomatik krizlerde, Ukrayna ve diğer konulara ilişkin değişken tutumları ve öngörülemez tavırlarıyla bilinen geçmişine işaret ediyor.

Rusya’nın başlattığı savaşın üçüncü buçuk yılına giren ülkesinde, Zelenski gibi bir savaş liderinin bu kadar büyük bir riski göze alması çok şey ifade ediyor.

Üç buçuk yıl önce Rusya'nın başlattığı savaşta Zelenski gibi bir 'savaş liderinin' bu kadar büyük bir riski göze alması da çok şey iafde ediyor. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan eski ABD Ukrayna büyükelçisi William B. Taylor 'Kiev kanadı böyle güvencelerle ilgilenmiyor. Onlar siyasi bir güvenceyi kabul etmeyecekler, çünkü bu Ukrayna'nın ihtiyaç duyduğu güvenliği sağlamayacak' dedi.

90 milyar dolarlık silah alımı ve dron anlaşması

Pazartesi günkü görüşmenin ardından Zelenski, Ukrayna’nın Avrupa üzerinden 90 milyar dolarlık Amerikan silahı satın almasını ve Amerika’nın Ukrayna’dan dron almasını öngördüğünü söyledi. Zelenski resmi anlaşmanın yapılması gerektiğine vurgu yaptı.

Bütün bu gelişmelere rağmen Trump'ın Ukrayna'ya güvenlik garantilerinden söz etmesi, daha önce Kiev'İn korunmasının tamamen Avrupa’ya bırakılması gerektiği yönündeki tutumundan bir sapmayı ifade ediyordu.

Çelişkili mesajlar, ani değişimler

Bu sapma, Trump’ın tek geri adımı değildi. Sadece birkaç gün önce, Putin’in Ukrayna’nın talep ettiği gibi hızlı bir ateşkesi kabul etmemesi halinde “ağır sonuçlar” doğacağı tehdidinde bulunmuştu.

Ancak Trump, Cuma günü Alaska’da Putin ile yaptığı görüşmenin ardından, Rus liderin tercihi olan daha kapsamlı bir barış anlaşmasının peşine düşmeyi benimsedi, hemen ateşkes gerekli değildi.

Bunun ardından baskısını Zelenski'ye yönelten Trump, hafta sonu yaptığı açıklamada Ukraynalı liderin savaşı “isterse 'neredeyse' anında bitirebileceğini ya da mücadeleye devam edebileceğini” söyledi.

Trump’ın yardımcıları, hem Putin ile Alaska’daki zirvesini hem de Pazartesi günü Beyaz Saray’daki görüşmeleri, barışa yönelik kritik adımlar olarak nitelendirdi. Avrupalı liderler de, ayrıntıları hala eksik olsa da, Putin ve Zelenski'yi müzakere masasına oturtma çabalarından dolayı Trump’ı övdü.

NATO’dan 'çığır açıcı' yorum

Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan NATO Genel Sekreteri Mark Rutte 'Gerçekten çok heyecanlıyım' dedi ve Trump'a yönelik şunları söyledi:

'Güvenlik garantilerine katılmaya istekli olduğunuzu söylemiş olmanız büyük bir adım. Bu gerçekten bir çığır açıcı'

Ancak Amerika Birleşik Devletleri’nin böyle bir plana nasıl dahil olacağı konusunda hala çok veri bulunuyor.

Eski ABD Polonya Büyükelçisi Daniel Fried, Ukraynalıların muhtemelen kabul edeceği bir seçenekle ilgili şu sözleri kullandı: 

'Zelenski basit bir başkanlık sözlü güvencesiyle yetinmeyecek. Eğer Trump’a söyledikleriniz önemli ve harika derseniz, ardından mekanizmaların ne olduğunu öğrenirsiniz'

Trump’ın güvenilirliği sorgulanıyor

Ukrayna'daki savaşın dışında, Trump dünya liderlerine güvenmeleri için pek çok sebep vermedi. Hamas’ın elinde tuttuğu tüm rehineler serbest bırakılmazsa, Gazze’ye cehennemi yaşatmakla tehdit etti. Ancak son haftalarda Gazze’deki insani felaketten odağını çekti.

Görev süresi boyunca birçok ülkeyi defalarca gümrük tarifeleriyle tehdit etti, ancak yine birçok kez son anda geri adım attı. Bir ara Gazze’deki Filistinlilerin zorla yerlerinden edilmesi fikrini ortaya attı, ancak Arap ülkelerinin tepkisi üzerine bu fikirden vazgeçti.

Putin’e yaklaşımında da defalarca değişiklik gösterdi; kimi zaman Rus liderle barışı sağlamak için çalışabileceğini söyledi, kimi zaman da onu kapsamlı ekonomik yaptırımlarla tehdit etti.

'Düşündüğümden daha zor'

Konuyla ilgili yayınladığı son açıklamada Trump, bir zamanlar 24 saatte bitireceğine söz verdiği Ukrayna savaşının beklediğinden çok daha zor olduğunu kabul etti ve şu açıklamayı yaptı:

'Bunun, en kolay işlerden biri olacağını düşünmüştüm. Aslında bu savaş en zor ve oldukça karmaşık olanlardan biri'

© 2025 The New York Times Company