NYT, Elon Musk'ın Almanya ilgisini inceledi: "Aşırı sağcı AfD'yi ablukadan çıkarmak istiyor"

Jim Tankersley / The New York Times

Dünyanın en zengin insanı Elon Musk, yalnızca Alman siyasetine ilgi duymakla kalmıyor, aynı zamanda seçmenlerden güç kazansa da Almanya’nın en çok bilinen aşırı sağ partisinin hükümet dışında tutulmasına neden olan siyasi bir ablukayı kırmaya çalışıyor.

Musk, perşembe günü, Almanya'nın 23 Şubat'ta yapılacak erken genel seçimlerinde yarışacak aşırı sağcı parti Almanya için Alternatif'in (AfD) başbakan adayı olan Alice Weidel ile bir röportaj gerçekleştirdi. Musk'ın sahibi olduğu sosyal medya platformu X üzerinden yapılan bu etkinlik, daha gerçekleşmeden Almanya'nın siyasi çevrelerinde alarm zillerinin çalmasına ve yasal sonuçlarla ilgili tehditlere yol açtı.

Partinin başbakan adayıyla röportaj yaptı

Röportajın ses getirmesinin en büyük nedeni, Musk'ın AfD'ye Alman kamuoyunda uzun süredir verilmemiş bir düzeyde tanıtım ve meşruiyet sunmasıydı. Musk, bu çabasını röportajda açıkça dile getirerek yalnızca AfD'nin Almanya'nın ihtiyaç duyduğu değişimi gerçekleştirebileceğini söyledi.
 
Musk, yaklaşık yarım saat süren ve ağırlıklı olarak enerji ve göç politikaları üzerinde durulan konuşmada, AfD'ye oy vermenin "basitçe mantıklı bir hareket" olduğunu söyledi. Musk, "Alice Weidel’in çok makul bir insan olduğunu düşünüyorum ve umarım insanlar bunu sadece bu konuşmadan anlayabilir. Öne sürülen hiçbir şey aşırı değil, sadece sağduyu” diye ekledi.
 
AfD, Almanya’daki ulusal anketlerde ikinci sıraya yükseldi. Aşırı sağcı partinin seçmenlerin yaklaşık beşte biri tarafından desteklendiği görülüyor. Parti, Orta Doğu ve Ukrayna’dan son on yılda ülkeye giren milyonlarca göçmen ve mülteciye karşı sert bir duruş sergileyen kampanyasıyla destek topladı.

Avrupa'da aşırı sağın yükselişi

Avrupa’nın diğer bölgelerinde göçmen karşıtı mesajlarla yükselen İtalya’nın İtalya’nın Kardeşleri Partisi ve Avusturya’nın Özgürlük Partisi gibi partiler federal düzeyde iktidara geldi. Ancak Nazi geçmişinin gölgesini hâlâ üzerinde taşıyan Almanya’da, diğer hiçbir parti AfD ile iş birliği yapmayı kabul etmiyor. AfD adayları, ülkenin siyasi tartışma programlarında diğer adaylara kıyasla çok daha az süre aldıklarından şikayet ediyor.
 
Öte yandan AfD, aşırıcı dil ve eylemlere başvuruyor. Daha önce ırkçı ve antisemitik ifadeler kullanan parti üyelerini ihraç etmek zorunda kaldı. AfD liderlerinden biri, yasaklanmış Nazi sloganlarını tekrar ettiği için defalarca yargılandı.
 
Parti, iç istihbarat teşkilatı tarafından gözetim altında tutuluyor. AfD'nin üç eyalet teşkilatı ve gençlik kollarının tamamı, kapsamlı bir gözlem sürecinin ardından istihbarat servisleri tarafından "kesinleşmiş aşırı sağcı" olarak sınıflandırıldı. Kamuya ait bir yayın kuruluşunun yaptığı bir soruşturmaya göre, AfD milletvekilleri için çalışan 100’den fazla personel de aşırı sağcı olarak tespit edildi.
 
AfD’nin 2016 yılında federal seçimler öncesinde yükselişe geçtiği bir dönemde, dönemin Almanya Başbakanı Angela Merkel, tüm Alman partilerini AfD’ye karşı birleşmeye çağırdı. Merkel, bunun sadece kendi muhafazakâr partisi için değil, “bu mecliste bulunan hepimiz için bir meydan okuma” olduğunu söyledi.
 
Anti-AfD cephesi o günden bu yana hiç dağılmadı. Parti anketlerde yükselip geçen yıl önemli eyalet seçimlerinde zaferler kazandığında da, başbakan adayı olarak daha ılımlı bir imaj çizmeye çalıştığında da bu durum değişmedi. Bu ılımlı yüz, eski bir yatırım bankacısı olan ve İsviçre’de Sri Lankalı eşcinsel partneri ve çocuklarıyla yaşayan Alice Weidel oldu.

Bu noktada devreye Elon Musk girdi. Sağ görüşlü influencer’ların giderek daha fazla yer aldığı güçlü bir medya platformunu kontrol eden Musk, ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’ın yakın bir müttefiki haline geldi. Ayrıca Musk, sosyal medyadaki paylaşımlarında Avrupa genelinde aşırı sağcı adayları ve partileri desteklemeye başladı.

Elon Musk nasıl Almanya'yla ilgilenmeye başladı?

Elon Musk, aralık ayında iklim bilimcileri ve küresel ısınmayla mücadele çabalarını sert bir şekilde eleştiren paylaşımlarıyla X ve YouTube’da geniş bir takipçi kitlesine ulaşan 24 yaşındaki Alman muhafazakâr sosyal medya fenomeni Naomi Seibt’in bir videosunu yeniden paylaştı. AfD ile yakın ilişkiler içinde olan Seibt’in Musk’ı partiye destek vermeye ikna etmiş gibi görünüyor.

Musk, paylaştığı videonun üzerine “Almanya’yı yalnızca AfD kurtarabilir,” yazdı. Partinin başbakan adayı Alice Weidel, Musk’ın desteğine yanıt vererek “Tamamen haklısınız” yazdı.
 
Musk, daha sonra Almanya’nın önde gelen gazetelerinden Die Welt’e bir görüş yazısı kaleme alarak partiye olan desteğini detaylandırdı. Yazısında AfD’yi radikal bir hareket olarak değil, katılaşmış siyasi yapıya karşı makul bir alternatif ve Almanya için “son umut kıvılcımı” olarak nitelendirdi. Musk, X üzerinden paylaştığı bir mesajda “Parti lideri Alice Weidel’in Sri Lankalı bir eşcinsel partneri olduğunu düşünürsek, bu size Hitler gibi mi geliyor? Hadi ama!” yazdı.
 
Musk ve X platformundaki birçok kullanıcısı, AfD gibi Avrupa’daki sağcı siyasi partilere büyük ilgi gösteriyor. Ancak birçok açıdan, partinin politikaları Musk’ın kişisel ve ticari görüşleriyle, hatta Trump’a danışmanlık rolüyle çelişiyor.

AfD, Musk’ın yönettiği elektrikli otomobil şirketi Tesla’nın Almanya’da bir fabrika kurma girişimine açıkça karşı çıkmıştı. Alice Weidel,bu hafta The American Conservative ile yaptığı bir röportajda Trump’a övgüler yağdırdı ancak Almanların son 30 yıldır Amerika’nın savaşlarına destek vermek de dahil olmak üzere ABD’ye ‘köle’ haline geldiklerini iddia etti.

Musk, Perşembe günü X platformunda gerçekleştirdiği ‘Spaces’ sohbetinde fabrika inşasını gündeme getirdi ancak AfD’nin bu konudaki muhalefetine değinmedi.
 
Röportajdaki sohbetin tonu ve içeriği, Musk’ın Weidel ve AfD’nin “mantıklı” olduğuna dair iddiasını desteklemek üzere tasarlanmış gibiydi. Musk, bu ifadesini birkaç kez tekrar etti.

Bir noktada Musk, Weidel’e AfD’nin “bir şekilde Nazizm ile ilişkilendirilmesine” yönelik endişelere doğrudan yanıt vermesini istedi. Weidel’in cevabı dar kapsamlıydı. Ekonomiyle ilgili bir noktaya değinerek, Nazilerin vergileri artırıp Alman ekonomisini merkezi olarak planladığını, AfD’nin ise daha çok liberteryen bir yaklaşıma yöneldiğini söyledi. Weidel, “Haksız bir şekilde çerçeveleniyoruz” dedi.

Avrupa Komisyonu, Musk'ı durdurmak istiyor

Avrupa Komisyonu, Musk’ın X platformunun sahibi olarak sahip olduğu muazzam güç ve, geçici de olsa, ABD’nin yeni başkanıyla kurduğu yakın ilişkiler nedeniyle Avrupa siyasetindeki müdahalesini inceleyeceğini açıkladı. 

Almanya’nın Sosyal Demokratlar’ı da dahil olmak üzere, Avrupa’nın merkez sol ortak bir açıklama yaparak Brüksel’i, sosyal medyada yanlış bilgi ve yabancı müdahaleye karşı demokrasiyi korumak için “eldeki tüm yasal araçları” kullanmaya çağırdı.
 
Alman liderler, Musk’ı zaman zaman eleştirirken bazen de görmezden gelmeyi tercih ediyor. Bu hafta bir röportajda Almanya Başbakanı Olaf Scholz, milyarderin Alman seçmenleri etkileme çabalarını önemsemediğini belirtti. Scholz, “Musk’ın desteğini kazanma çabalarına inanmıyorum” dedi. Scholz, sosyal medya paylaşımlarıyla ilgili yaklaşımını ise İngilizce olarak şu sözlerle ifade etti: “Trolü besleme”
 
Alman seçmenler de şimdilik Musk’tan etkilenmiş görünmüyor. Bir Alman yayın kuruluşunun anketine katılanların dörtte üçü, Musk’ın Alman siyaseti hakkında yorum yapmasının uygunsuz olduğunu söyledi.

Ancak aynı anket, katılımcıların çoğunluğunun Musk’ın çabalarının AfD’ye seçimde fayda sağlayacağına inandığını ortaya koydu.

© 2025 The New York Times Company