NYT, General Motors'un hikayesini yazdı: Nasıl öncü konumunu kaybetti?

Keith Bradhser / The New York Times

General Motors (GM), çeyrek asır boyunca Çin'de devasa kârlar elde ederek ve Alman otomobil üreticisi Volkswagen ile satış liderliği için yarışarak öncü bir konumdaydı. Ancak o günler geride kaldı.

GM’in Çin’deki satışları bu yılın ilk 11 ayında %42,5 oranında düştü ve şirket satış sıralamasında 16. sıraya geriledi. Çin'deki iş kolunun baş döndürücü çöküşü, GM’i bu ay yaklaşık 5 milyar dolarlık zararı karşılamak zorunda bıraktı.

Bu durum, GM’in 1996’da 350 milyon dolarlık bir yatırımla girdiği ve Detroit’teki merkezine milyarlarca dolar kâr taşıyan bir fabrika ağı kurduğu Çin'deki parlak başlangıcına büyük bir darbe oldu.

Başarıdan çöküşe

GM’in Çin’deki erken dönem yöneticileri, pazarın kendine özgü özelliklerine oldukça duyarlıydı. Devlet şirketlerinin liderlerini cezbetmek için bol krom kaplamalı, büyük minibüsler ürettiler. ABD'de popülerliğini yitirmiş olan Buick markasını, Çin'deki itibarını kullanarak pazarladılar. Kırsal çiftçiler için ise sadece 5.000 dolara mal olan, konforsuz koltuklara ve klima olmayan kamyonetler sundular.

Ancak yıllar süren başarının ardından, GM’in Çinli rakiplerle rekabet etmesi ve elektrikli araçların yükselişine ayak uydurması giderek zorlaştı. Çin hükümeti, yabancı otomobil üreticilerini yerel şirketlerle ortak girişimlere zorlayarak GM’in bilgi birikimini yerel rakiplerle paylaşmasını sağladı. Bunun yanı sıra, hükümet yabancı şirketlerin ürettiği araçlar için vergi teşviklerini sınırladı veya kaldırdı.

Çin’de elektrikli ve hibrit araç satışları, Kasım 2023’te pazarın %52,3’ünü oluştururken, GM’in bu segmentteki payı %20’nin altında kaldı. Aynı zamanda, benzinli araç satışları yarıya düştü.

Çin pazarının hızlı dönüşümü

Çin, 2017’de 2025 yılına kadar satılan her 5 araçtan 1’inin benzin veya dizel kullanmamasını hedeflemişti. Ancak piyasa, beklenenden çok daha hızlı bir dönüşüm geçirdi. GM, bu değişimlere uyum sağlamakta zorlandı.

Şirket, Çin’deki ana faaliyetlerinin devlet kontrolündeki SAIC Motor ile yaptığı ortak girişim üzerinden yeniden sağlıklı bir yapıya kavuşacağını umduğunu belirten bir açıklama yaptı: “GM, Çin'deki işimizi kârlı ve sürdürülebilir hale getirmek için SAIC ile her zamankinden daha yakın çalışıyor.”

Erken başarılar ve liderlik krizi

GM’in Çin’deki erken dönem başarısının mimarı, Ohio’da bir çiftlikte büyümüş ve GM bünyesinde alt kademelerden yükselen Philip F. Murtaugh’du. Murtaugh, GM’in Çin’deki SAIC ortak girişimini müzakere eden ekipte yer aldı ve işletmeyi Şanghay’da yönetmek için orada kaldı.

GM ve SAIC ortaklığının ilk büyük başarısı, 1999’da piyasaya sürülen Buick GL8 minibüs oldu. Lüks araç kategorisindeki bu model, şirket filoları için ideal bir tercih oldu. Daha sonra, Çinli tüketicilerin arka koltuklarda geniş alan talep ettiğini fark eden GM, Buick LaCrosse modelini arka yolcu bölümü daha geniş olacak şekilde tasarladı.

Geriye dönüş ve Murtaugh’un ayrılığı

2002’de Murtaugh, GM’in kırsal Çin’de popüler olan düşük maliyetli araç üreticisi Wuling’in %34’lük hissesini 31 milyon dolara satın almasını sağladı. Ancak Wuling’in potansiyeli ortaya çıkmaya başladığı sırada, GM’in Michigan’daki liderliği, büyük ölçekli üretim ekonomisine odaklanmak için Çin operasyonlarının bağımsız yapısını azaltmaya karar verdi. Bu karar, GM’in Çin’deki pazar liderliğini kaybetmesinin başlangıcı oldu.

GM ve Çin: Geleceği belirsiz

GM’in Çin’deki çöküşü, bir zamanlar devasa bir başarı hikâyesi olan girişimin, piyasanın hızlı dönüşümüne ve hükümet politikalarına ayak uyduramamasını gözler önüne seriyor. Şirket, rekabet gücünü yeniden kazanmayı hedeflese de Çin’in artık yerli üreticiler tarafından domine edilen pazarında bu çabalar büyük bir mücadele gerektirecek gibi görünüyor.

© 2024 The New York Times Company