Panama Kanalı kurudu, dünya ticaretini vurdu

Mira Rojanasakul / The New York Times

Panama Kanalı'nın çalışmasını sağlayan göl, bu yıl kurak bir sezonun başlangıcı için şimdiye kadarki en düşük su seviyesini gördü, bu da kanaldan çok daha az sayıda geminin geçebileceği anlamına geliyor. Gatún Gölü'nü ve tüm bölgeyi etkileyen El Nino'nun şiddetlendirdiği aşırı kuraklığın Mayıs ayına kadar sürmesi muhtemel görünüyor.

Panama Kanal İdaresi, kuraklık sebebiyle kanaldaki günlük trafiği geçen yıla kıyasla yaklaşık yüzde 40 oranında azalttı. Pek çok gemi, hem maliyetleri hem de karbon emisyonlarını arttıran daha uzun okyanus rotalarına yönelirken, küresel nakliye şirketi Maersk kısa süre önce yüklerinin bir kısmını demiryoluna kaydıracaklarını açıkladı.

Panama'da genellikle Ocak ayından Mayıs ayına kadar kurak bir mevsim yaşanıyor, ancak iklim değişikliği yağış düzenini çok daha az tahmin edilebilir hale getirdi. Bunun sonucunda giderek şiddetlenen kuraklıklar ve aşırı yağışlar kanal altyapısını operasyonel sınırlarının ötesine taşıyabiliyor. Artan sıcaklıklar da rezervuar ve havzasındaki önemli miktarda nemi buharlaştırıyor.

Karaya oturma tehlikesi

Daha önceki kuraklıklarda, daha ağır tekneler sığ sularda karaya oturma riski taşıdığı için ağırlık kısıtlamaları getirilmişti. Kanal, Amerika Birleşik Devletleri'nin Doğu Kıyısı ile Kuzeydoğu Asya arasındaki konteyner trafiğinin yüzde 46'sı da dahil olmak üzere deniz ticaretinin tahmini olarak yüzde 5'ini sırtlanıyor. Ancak geçen yaz Panama Kanalı İdaresi, trafiği azaltmak için ciddi önlemler almaya başladı. Geçiş ücreti gelirleri Ekim ayından bu yana ayda 100 milyon dolar düştü.

Panama Kanal İdaresi'nin yöneticisi Ricaurte Vásquez Morales Aralık ayında yaptığı konuşmada "Panama Kanalı'nın tatlı su üzerinde faaliyet göstermesi diğer su yollarına kıyasla büyük bir dezavantajdır" ifadelerini kullandı.

En kurak yıllardan biri

Panama'da bulunan Smithsonian Tropikal Araştırma Enstitüsü Direktörü Joshua Tewksbury, "Bu kesinlikle düşük girdili bir yıl, kayıtlardaki en düşük, en kurak yıllardan biri" dedi.

Panama'nın nüfusu 1950'lerden bu yana dört kat arttı ve ülkenin yarısından fazlası temiz içme suyu için kanalın rezervuarlarına - Gatún Gölü ve daha küçük olan Alajuela'ya - güveniyor.

Panama Kanal İdaresi'nde meteoroloji uzmanı olan Gloria Arrocha Paz, "Önceden toplam su kullanımının çok küçük bir yüzdesini oluşturuyordu, şimdi ise çok daha yüksek seviyede" dedi.

Maliyetleri düşürüyor

Kanalın ilk açıldığı 1914 yılından bu yana küresel deniz taşımacılığına olan talep istikrarlı bir şekilde arttı. Bu kanaldan geçmek maliyetleri düşürüyoru, aksi halde Güney Amerika'nın ucundan ya da son aylarda Husi saldırılarının trafiği engellediği Kızıldeniz'den geçmek gerekiyor, bu da haliyle binlerce km daha fazla mesafe kat etmek anlamına geliyor. 

2016'da tamamlanan bir genişleme ile daha büyük, daha ağır ve daha derin su gerektiren "neo-Panamax" gemileri için genişleme operasyonu yapıldı. Times'ın daha önce yaptığı bir araştırma, kanal yetkililerinin genişlemenin başarılı olabilmesi için yeni su kaynaklarına ihtiyaç duyacakları yönündeki uyarıları göz ardı ettiklerini ortaya koymuştu.

Panama Kanal İdaresi de daha uzun vadeli çözüm arayışlarını sürdürüyor.

En önemli aday, Gatún Gölü'nün batısındaki Indio Nehri üzerinde yeni bir rezervuar olabilir. Ancak bundan sonra atılacak anlamlı adımların öncelikle Panama Kanal İdaresi'nin mevcut göllerini besleyen su havzalarının ötesinde rezervuar inşa etmesini yasaklayan bir kanunla mücadele etmesi gerekecek.

Kurum ayrıca doğudaki Bayano Gölü'nü de inceledi, ancak bu gölden su almak için Panama City'ye hidroelektrik sağlayan rezervuardan kilometrelerce uzağa boru döşemek gerekecek.

Planlar işe yaramayabilir

On yıllardır süren ormansızlaşma, arazinin sel sularını emme potansiyelini azalttı. Smithsonian Tropikal Araştırma Enstitüsü, Panama Kanalı İdaresi ile birlikte orman restorasyon projeleri üzerinde çalışıyor ve ormanın "sünger etkisini" araştırıyor.

Ancak bu, Panama Kanalı'ndan geçen kargo trafiğine yönelik acil talebi karşılamak için yeterli olmayabilir. Arrocha Paz, bu yıl yaşananların daha fazla su kaynağı elde etmenin aciliyetini vurguladığını söyledi ve "Havza içinde yapılabilecek her şey önümüzdeki 50 yıl için yeterli olmayacak" şeklinde konuştu.

© 2024 The New York Times Company