Petrol devleri yeşil enerjide neden geri adım atıyor?

Rebecca F. Elliott / The New York Times

Petrol ve gaz şirketleri dört yıl önce emisyonları azaltma ve yenilenebilir enerjiye geçiş konusunda iddialı taahhütlerde bulunduklarında, mevcut işleri daralıyordu. Pandemi etkisini gösterdikçe yakıtlara olan talep de azalıyordu. Ve beklenen oldu, fiyatlar düştü.

Enerji danışmanlık firması Wood Mackenzie'ye göre, Batılı büyük petrol şirketleri 100 milyar doları aşan kayıplarla para kaybediyordu.

O dönemde birçok şirket ve yatırımcıya göre yenilenebilir enerji sadece daha temiz değil, aynı zamanda petrol ve gazdan daha iyi bir işti.

Exxon Mobil'in CEO'su Darren Woods, geçen hafta Azerbaycan'ın Bakü kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler iklim konferansında The New York Times'a verdiği röportajda, “Yatırımcılar, her şeyin rüzgar ve güneş enerjisine doğru gittiği yönündeki hakim anlatıya odaklanmıştı” dedi ve şöyle devam etti:

“Rüzgar ve güneş enerjisi işine girmem için çok baskı gördüm”

Woods, Exxon'un bu alanlarda uzmanlığı olmadığı gerekçesiyle direndi. Bunun yerine şirket, geleneksel işlerine daha yakın olan hidrojen ve lityum çıkarma gibi alanlara yatırım yaptı.

Wall Street bu yatırımlar için şirketi ödüllendirdi. Şirketin hisse senedi fiyatı 2019'un sonundan bu yana %70'ten fazla artarak Ekim ayında piyasa değerini yaklaşık 560 milyar dolarlık bir rekora taşıdı, ancak o zamandan bu yana yaklaşık 524 milyar dolara düştü.

Exxon, BP ve Shell ile negatif ayrıştı

ABD'li petrol devinin performansı, rüzgar, güneş ve elektrikli araç şarjı gibi diğer teknolojileri benimseyen Londra merkezli petrol ve gaz şirketleri BP ve Shell ile tezat oluşturuyor. Londra'daki işlemlere göre BP'nin hisseleri bu süre içinde yaklaşık %19 düşerken, Shell'in hisseleri yaklaşık %15 yükseldi.

Piyasanın fosil yakıtları yeniden kabullenmesi, küresel emisyonları azaltmanın temel zorluklarından birinin altını çiziyor: İklim değişikliği, on yıllar boyunca bileşik riskler oluşturuyor. Bilim insanları, fosil yakıtların neden olduğu her bir derecelik ısınmanın ölümcül sıcak hava dalgaları, orman yangınları, kuraklık, fırtınalar ve türlerin yok olması gibi daha büyük riskler getirdiğini söylüyor. Ancak yatırımcılar aylar ve yıllar boyunca para kazanmaya odaklanmış durumda.

Şirketlerin çıkarlarına uygun hale gelmeli

Massachusetts Institute of Technology'de (MIT) enerji ekonomisi profesörü olan Christopher Knittel, “İklim değişikliğiyle mücadele etmek istiyorsak, düşük karbonlu alternatifleri üretmeyi ve satın almayı firmaların ve tüketicilerin kendi çıkarlarına uygun hale getirmeliyiz” dedi.

Küresel ısınmayı bir aldatmaca olarak nitelendiren Donald Trump'ın seçilmesi, petrol ve gaz sektörü hakkında daha da büyük bir iyimserliğe yol açtı.

Şirketlerin petrol ve doğal gaz çıkararak elde edebilecekleri kâr ile rüzgâr ve güneşten yararlanarak elde edebilecekleri kâr arasındaki fark son yıllarda fosil yakıtlar lehine keskin bir şekilde değişmişti.

S&P Global Commodity Insights tarafından yapılan bir analize göre, karlılığın önemli bir ölçütü olan dünyanın en büyük yatırımcı sermayeli petrol şirketlerinden bazılarının medyan sermaye getirisi, 2020'de eksi %8 iken geçen yıl %11'i aştı. En iyi yenilenebilir enerji şirketlerinin aynı dönemdeki medyan getirisi yaklaşık %2'de kaldı.

Enerji dönüşümünde pragmatik olma zamanı

Denver ve New York merkezli bir enerji yatırım şirketi olan Kimmeridge'in yönetici ortağı Mark Viviano, “Göreceli hissedar getirilerine bakarsanız, piyasa enerji şirketlerinin temel yetkinliklerine odaklanmalarını istediğine dair çok net bir sinyal gönderiyor” dedi ve şöyle devam etti:

“Bu enerji dönüşümünden vazgeçmek anlamına gelmiyor, sadece bu konuda daha pragmatik olmak anlamına geliyor”

BP fosil yakıtları önceliğine aldı

BP 2020'de petrol ve gaz üretimini 2030'a kadar %40 oranında azaltma sözü verdi. Üç yıldan kısa bir süre sonra geri adım attı ve fosil yakıtlara yönelik harcamalarını artıracağını söyledi. Şirket geçen yıl 1,1 milyar dolarlık açık deniz rüzgar yatırımından vazgeçti ve yakın zamanda yenilenebilir enerjiye yatırım yapmaya devam etmesine rağmen diğer rüzgar varlıklarını satmak istediğini söyledi.

Şirketin CEO'su Murray Auchincloss yakın zamanda yapılan bir konferans görüşmesinde analistlere “Çok ama çok getiri odaklı olacağız ve yeni işletmelerin tarihi işletmelerle rekabetçi bir düzeyde rekabet etmesini sağlayacağız” dedi.

Shell, yenilenebilir enerji işine yönelik büyüme beklentilerini azalttığı için emisyon azaltma hedeflerinden bazılarını yumuşattı ya da bir kenara bıraktı.

Shell: Yenilenebilir enerjinin bize sunacağı avantaj yok

Shell'in CEO'su Wael Sawan geçtiğimiz günlerde analistlere verdiği demeçte, “Yenilenebilir enerji üretiminde kendimizi diğerlerine kıyasla önemli getiriler sağlayacak avantajlı bir konumda görmüyoruz. Bu yüzden de geri adım attığımızı görüyorsunuz” dedi.

Yöneticiler, çevreye duyarlı yatırımların giderek siyasallaştığı Amerika Birleşik Devletleri'nde, yatırımcıların petrol ve gaz yöneticilerini enerji dönüşüm planları hakkında düzenli olarak sorgulamaktan, kısa süre içinde kar hanesini yükseltme olasılığı daha yüksek olan projelere odaklanmaya başladığını söyledi.

Pittsburgh'lu doğal gaz üreticisi EQT'nin CEO'su Toby Rice verdiği bir röportajda, “Bazı insanlar aceleci davrandılar ve sonuçta kar haneleri için yıkıcı olduğu ortaya çıkan bazı yolları tercih ettiler. Şimdi ise merkeze geri döndüler” dedi.

Bununla birlikte, petrol ve doğal gaz sektörü, hızla servet kazandırabilen ve aynı hızla onları yok edebilen sert fiyat dalgalanmalarına tabi. Covid-19 salgınından önce yatırımcılar, şirketler üretim artışı peşinde koşarken yaşadıkları kayıpların ardından yerli üreticilerden uzaklaştı. Yenilenebilir enerji, çok daha istikrarlı bir iş olma eğiliminde.

Yeşil enerjiye fosil yakıtlara kıyasla iki kat yatırım var

Yatırımcılar hala petrol ve gaz şirketlerinin, güçlü bir sera gazı olan metan sızıntılarını tıkayarak emisyonlarını azaltmalarını bekliyor. Üyeleri arasında ABD ve diğer sanayileşmiş ülkelerin de bulunduğu Paris merkezli bir kuruluş olan Uluslararası Enerji Ajansı'na göre, dünya genelinde temiz enerjiye fosil yakıtlara kıyasla neredeyse iki kat daha fazla para yatırılıyor.

Houston merkezli bir yatırım şirketi olan Pickering Energy Partners'ın baş yatırım yetkilisi Dan Pickering, “Buradaki nihai hedefin hala geniş çapta onaylandığını düşünüyorum. Yukarı doğru bir eğim etrafında salınıyoruz” sözlerini kaydetti.

© 2024 The New York Times Company