Trump ısrarını sürdürüyor: ABD, Grönland'ı satın almak için ne kadar teklif edebilir?

Sarah Kessler / The New York Times

Büyük emlak anlaşmalarına olan ilgisiyle bilinen Donald Trump, bu kez dikkatini Grönland’a çevirdi. Trump, adayı satın alma konusundaki ciddiyetini açıkça dile getirirken, adayı kontrol eden Danimarka, Grönland’ın satışa çıkarılmadığını belirtiyor.
 
Peki, böyle bir müzakere gerçekleşecek olursa, ABD ne teklif eder ya da etmeli?
 
Eski New York Fed ekonomisti ve emlak geliştiricisi David Barker bu ihtimalin incelenmesine yardım etti. (Barker, 2009’da Alaska’nın 1867’de dönüm başına 2 centten daha az bir bedelle satın alınmasının finansal yatırım açısından kötü bir anlaşma olduğunu savunarak dikkatleri üzerine çekmişti.) Barker’ın Grönland’ın değeri için yaptığı basit hesaplamaya göre, adanın değeri 12,5 milyar ile 77 milyar dolar arasında olabilir.
 
Alaska, Grönland için en iyi kıyaslama olmayabilir: Trump, Grönland’ı ulusal savunma nedenleriyle satın almak istediğini belirtmişti. Ancak Alaska’nın satın alınmasında ulusal savunma açıkça tanımlanmış bir gerekçe değildi. (1867’deki Alaska anlaşmasının bugünkü değeri 150 milyon doların üzerinde.)
 
Amerikan Virjin Adaları’na bakabiliriz: ABD, ulusal savunma endişeleri nedeniyle 1917’de Danimarka’dan Danimarka Batı Hint Adaları olarak bilinen bu toprakları 25 milyon dolara (bugünkü değeri yaklaşık 657 milyon dolar) satın aldı. Grönland çok daha büyük olsa da her iki durumda da savunma değeri, büyüklükten ziyade konumla bağlantılıydı.
 
Bir değer hesaplama yöntemi: Barker, başlangıç noktası olarak Virjin Adaları ve Alaska’nın satın alma fiyatlarını kullanmayı, ancak bunu enflasyon ve ekonomik büyümeyi dikkate almak için ABD veya Danimarka’nın nominal gayrisafi yurt içi hasılasındaki değişikliklere göre uyarlamayı önerdi. Barker, “Daha büyük bir ekonomi daha fazla ödeme yapabilir ve muhtemelen daha yüksek bir fiyat talep eder,” dedi.
 
*  Barker, en düşük değerleme için, 1917’den bu yana Danimarka’nın gayrisafi yurt içi hasılasındaki beş yüz kat artışı göz önünde bulundurarak Virjin Adaları’nın satın alma fiyatını uyarladı. Bu hesaplama, Grönland için 12,5 milyar dolarlık bir fiyat etiketine işaret etti.
*  Alaska’nın 7,2 milyon dolarlık maliyetini Amerika Birleşik Devletleri’nin GSYİH büyümesine göre uyarladığında ise en yüksek değer olarak 77 milyar dolara ulaşıldı.
 
Her iki kıyaslama da mükemmel değil. Virjin Adaları’nın satın alınması daha yakın bir tarihte gerçekleşirken, Alaska’nın iklimi ve büyüklüğü Grönland’a daha çok benziyor. Barker, “Alaska’nın satın alındığı dönemde, birçok kişi ABD’nin fazla ödediğini düşünüyordu, ancak bu durum Danimarka Batı Hint Adaları’nın satın alımı için geçerli değildi” dedi.

Bu yaklaşım, eğer ana hedef ulusal savunma değilse, daha az anlamlı hale geliyor. İsviçre merkezli kredi piyasaları danışmanlık firması SwissThink’in hükümetler ve çok taraflı organizasyonlar küresel başkanı Nikola Swann, ABD’nin uzun süredir Grönland’da askeri bir varlık bulundurduğunu ve Danimarka’nın NATO müttefiki olduğunu hatırlattı.

Swann, Grönland’da bulunan bakır ve lityum gibi minerallere erişimin, özellikle bataryalar ve elektrikli araçlar gibi kritik teknolojiler için, ABD açısından daha önemli olabileceğini belirtti.

Barker ise Grönland’ın değerlemesini kaynaklarına dayandırmanın daha zor olabileceğini söyledi. Barker, “Eğer Grönland gerçekten ABD’yi savunmamıza yardımcı oluyorsa, o zaman değeri ABD ekonomisinin büyüklüğüyle artar. Ancak Grönland’ın tek değeri mineraller olsaydı, ABD ekonomisinin büyüklüğü fiyat üzerinde çok fazla etkiye sahip olmazdı” dedi.

Financial Times, Grönland’ın kaynaklarının 1,1 trilyon dolarlık bir değerlemeyi hak ettiğini öne sürse de Barker, bu tahminin tartışmalı bir varsayıma dayandığını söyledi. Barker, “ABD hükümeti, kaynak çıkarımının tüm faydasını elde edemez. Hükümet, sondaj ve madencilik haklarını satarken, şirketlerin kendi maliyetleri ve kârları için pay bırakacağı tekliflerle karşılaşır.” dedi.

Başka baskı unsurlarını da unutmamak gerek. Trump, geçtiğimiz hafta askeri güç veya gümrük tarifeleri kullanmayı ihtimal dışı bırakmadığını söyledi. Danimarka ekonomisi, son yıllarda Novo Nordisk’in Wegovy ve Ozempic gibi ilaçlarının büyük ölçüde ABD’ye ihraç edilmesi sayesinde hızla büyüdü.

Swann, “Bu ilaçlar, son dönemdeki Danimarka ekonomik büyümesi için önemli oldu,” dedi ve bunun Trump’a avantaj sağladığını belirtti.
Herkesin hemfikir olduğu bir nokta var gibi görünüyor. Barker, “Grönland’ı satın almak yüzyılın anlaşması olur” dedi.

© 2025 The New York Times Company