Trump'ın Grönland planı Ozempic, Lego ve işitme cihazlarını vurabilir

Seçilmiş Başkan Donald Trump pek çok farklı nedenden ötürü birçok ülkeyi gümrük vergileriyle tehdit etti. Pazartesi günü, en sevdiği ekonomik araç için yeni bir amaç buldu. Trump, Danimarka Krallığı içinde özerk bir bölge olan Kuzey Amerika adası Grönland'ın ABD'nin bir parçası olmasına izin vermeyi reddetmesi halinde Danimarka'ya “çok yüksek düzeyde gümrük vergisi uygulayacağını” söyledi.

Trump Grönland için “Vazgeçmeliler, çünkü ulusal güvenliğimiz için ona ihtiyacımız var” dedi.

New York'tan daha küçük bir nüfusa sahip olan Danimarka, ABD için büyük bir ticaret ortağı değil. ABD'nin müttefiki ve NATO üyesi olan ülke, 2023 yılında ABD'ye 11 milyar dolardan fazla mal gönderdi, bu da 3 trilyon dolardan fazla ithalatın sadece küçük bir dilimi. ABD ise Danimarka'ya aralarında endüstriyel makineler, bilgisayarlar, uçaklar ve bilimsel aletlerin de bulunduğu 5 milyar dolardan fazla mal gönderdi.

Ancak küçük boyutuna rağmen Grönland'ın dışişleri ve güvenlik işlerini yürüten Danimarka, Amerika'da çok sevilen ve Trump'ın ağır gümrük vergileri getirmesi halinde daha pahalı hale gelebilecek bazı ürünlere ev sahipliği yapıyor. Bir ticaret veri platformu olan Ekonomik Karmaşıklık Gözlemevi'ne göre, Danimarka'nın ABD'ye yaptığı son ihracatın yaklaşık yarısı paketlenmiş ilaçlar, insülin, aşılar ve antibiyotiklerden oluşuyor.

Eczacı devlet

Bunun en büyük nedeni, ülkenin popüler zayıflama ilaçları Ozempic ve Wegovy'nin üreticisi Novo Nordisk'e ev sahipliği yapması. Şirket Danimarka ekonomisi için o kadar önemli ki - son zamanlarda Danimarka'nın özel sektör istihdam artışının yarısını ve ülkenin ekonomik büyümesinin tamamını oluşturdu - bazıları Danimarka'yı bir “eczacı devlet” olarak adlandırdı.

Novo Nordisk, GLP-1 zayıflama ürünlerine yönelik artan talebi karşılamak için ABD'deki üretimini artırıyor. Şirket, ürünlerinin ne kadarının ihraç edildiğini kamuya açıklamıyor, ancak ABD pazarı için Danimarka ve ABD'de ilaç üretiyor.

Novo Nordisk sözcüsü yaptığı açıklamada durumu yakından takip ettiklerini ancak varsayımlar ve spekülasyonlar hakkında yorum yapmayacaklarını söyledi.

Datawheel'in baş ekonomisti ve Ekonomik Karmaşıklık Gözlemevi ekibinin bir üyesi olan Gilberto Garcia, Danimarka'nın Ozempic gibi ilaçları içeren immünolojik ürün ihracatının “katlanarak büyüdüğünü” söyledi.
Danimarka'nın aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri'nin önde gelen işitme cihazı tedarikçisi olduğunu söyledi.

OEC'ye göre Danimarka ilaçların yanı sıra ABD'ye tıbbi aletler, balık filetosu, domuz eti, kömür katranı yağı, petrol ve unlu mamuller de gönderiyor.

Lego'nun anavatanı: Danimarka

Danimarka'nın birçok çocuk (ve yetişkin) için dünyanın en büyük oyuncak üreticisi Lego Group'a ev sahipliği yapması da dikkat çekici.

Lego'nun Danimarka'dan ABD'ye doğrudan ne kadar ihracat yaptığı belli değil; şirket ABD pazarının büyük bölümüne Meksika'daki bir fabrikanın yanı sıra Virginia'daki yeni bir karbon-nötr tesisten hizmet veriyor. Şirket ayrıca oyuncak tuğlaları Danimarka'nın yanı sıra Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Çin ve Vietnam'daki fabrikalarda da üretiyor. 

Ancak Lego, hammadde ve ürünleri dünyanın dört bir yanına taşıyan küresel tedarik zincirlerine sahip diğer çok uluslu şirketler gibi, işlerinin gümrük vergileri nedeniyle sekteye uğradığını görebilir. Trump, Danimarka'nın yanı sıra Meksika, Çin ve diğer küresel ülkelerden ABD'ye gelen ürünlere vergi koymakla tehdit etti.

Trump'ın Grönland'a sahip çıkma tehditleri, seçilmiş başkanın Panama Kanalı'nı geri almayı ve Kanada'yı bir ABD eyaleti haline getirmeyi de önerdiği ve yabancı liderleri kızdıran açıklamalarının yer aldığı bir basın toplantısında geldi.

Trump Salı günü, Rus ve Çin gemilerinin çizdiği yollar göz önüne alındığında Grönland'ın ABD'ye ait olmasının bir ulusal güvenlik meselesi olduğunu savundu.

Grönland başbakanı Múte Egede Salı günü Facebook'ta “Grönland Grönland halkına aittir. Geleceğimiz ve bağımsızlık mücadelemiz bizim işimizdir” ” diye yazdı.

Çarşamba günü Avrupa Komisyonu sözcüsü, Trump'ın Grönland'ı ele geçirme konusundaki yorumlarını “varsayımsal” olarak nitelendirdi. Gümrük vergisi tehditleri sorulduğunda ise sözcü, Avrupa Komisyonu'nun Trump başkanlığının Avrupa ticareti üzerindeki olası tüm etkilerine karşı hazırlık yaptığını söyledi.

Brüksel'deki Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Jacob Funk Kirkegaard, Avrupa'da çok az siyasetçinin Trump'ın söylediklerini harfi harfine kabul ettiğini söyledi.

Çok çirkin bir talep

Kirkegaard, Trump'ın Grönland'ı alma tehditleri için “Bu çok çirkin bir talep” dedi ve şöyle devam etti: “Mantıklı olarak düşünebileceğiniz tek yol, Trump'ın bu çirkin talepte bulunarak başka türlü elde edemeyeceği bazı tavizler elde edeceğidir”

Kirkegaard, Trump'ın Danimarka'ya gümrük vergisi uygulama tehdidini yerine getirmesi halinde AB çapında bir tepki bekleyebileceğini söyledi ve “AB'nin tek bir üye ülkesi olarak Danimarka'yı gümrük vergileriyle tehdit ederek politik taviz vermeye zorlayabileceği düşüncesi, tüm AB'den misilleme gelmesine neden olacaktır” şeklinde konuştu.

Trump ilk döneminde çok sayıda ülkeye ve yüz milyarlarca dolarlık ürüne gümrük vergisi getirdi. Ancak diğer gümrük vergisi tehditleri hiçbir zaman gerçekleşmedi ve yeni tehditlerinin kaçını yerine getireceği de belli değil.

Salı günü, seçilmiş başkan Meksika ve Kanada'ya “çok ciddi gümrük vergileri” koyma tehdidini yineledi, ABD'nin Kanada ve Avrupa Birliği ile olan ticaret açığından şikayet etti ve Meksika Körfezi'nin adını “Amerika Körfezi” olarak değiştirme fikrini ortaya attı.

© 2025 The New York Times Company