Yangınların cehenneme çevirdiği Los Angeles'ta sigorta sistemi köşeye sıkıştı

Christopher Flavelle / New York Times

Los Angeles yangınlarının Kaliforniya'daki yaşamı nasıl değiştireceğini bilmek için henüz çok erken, ancak bu büyük ölçüde tek bir sorunun yanıtına bağlı olabilir: Bir zamanlar pek bilinmeyen bir sigorta programının parası tükenecek mi?

Bu program, California FAIR Planı, 1968 yılında eyalet kanun koyucuları tarafından çeşitli nedenlerle standart ev sigortası alamayan kişileri kapsamak üzere oluşturuldu. Ancak iklim değişikliği orman yangınlarını daha sık ve yoğun hale getirip ticari sigorta şirketlerinin eyaletten çekilmesine neden olunca, hızla büyüyen FAIR Planı, Kaliforniya'nın giderek kırılganlaşan sigorta piyasasını bir arada tutan temel dayanak haline geldi.

Kaliforniya ekonomisi için yıkıcı olabilir

Geçen hafta başlayan yangınlar nedeniyle bu dayanak noktası kırılmak üzere olabilir ve bunun sonuçları Kaliforniya ekonomisi genelinde yankı bulabilir.

Demokrat Parti'nin Kaliforniya Senatörü Alex Padilla'nın ofisine göre, geçtiğimiz Cuma günü itibariyle FAIR Planı'nın hasar ödemeleri için sadece 377 milyon doları vardı. Planın ne kadar tazminat talebiyle karşı karşıya kalacağı henüz bilinmiyor, ancak şu ana kadar yangınlardan kaynaklanan toplam sigortalı zararın 30 milyar dolar kadar olduğu tahmin ediliyor. Yangınlar hala devam ettiği için bu rakam artabilir.

Normal sigorta şirketlerinin aksine FAIR Planı, sırf savunmasız bölgelerde oldukları için evleri sigorta kapsamına almayı reddedemiyor. Sonuç olarak, orman yangını riski arttıkça, büyük sigortacılar tarafından çok tehlikeli bulunan evler FAIR Plan'ın kayıtlarında birikmeye başladı.

2020 ve 2024 yılları arasında plan kapsamındaki evlerin sayısı iki kattan fazla artarak neredeyse yarım milyona, değeri ise üç kat artarak yaklaşık yarım trilyon dolara ulaştı.

Pasifik Palisades bölgesindeki evler giderek FAIR Planı kapsamına giriyor. Federal Acil Durum Yönetim Ajansı (FEMA) tarafından Salı günü açıklanan verilere göre, bölgedeki yangınlar şimdiye kadar 1000'den fazla evi yok etti, 5 bin 427'sine zarar verdi ve 12 bin 250'sini de tehdit ediyor.

Yangınlar geçen hafta başladığından bu yana FAIR Planı, elinde ne kadar para olduğunu kamuoyuna açıklamayı reddetti. Sözcü Patrick Dorsey sadece planın “felakete hazırlıklı olduğunu” söylemekle yetindi.

Padilla'nın ekibi 377 milyon dolarlık rakamın FAIR Planını düzenleyen Kaliforniya Sigorta Komiseri Ricardo Lara'nın ofisinden geldiğini söyledi. Komiserin ofisi rakamın doğru olduğunu teyit etti.

FAIR Planı'nın tüm tazminat taleplerini ödemek için yeterli parası yoksa, reasürans adı verilen bir noktaya güvenebilir - reasürans, sigorta şirketlerinin üstlerindeki riskleri tekrar sigortalatarak kendilerini güvence altına alması anlamına geliyor.

Dorsey, FAIR Planı'nın ne kadar reasürans teminatı taşıdığına dair ayrıntı vermeyi de reddetti. Padilla'nın personeli, planın 5.75 milyar dolarlık reasüransa sahip olduğunu söyledi.

FAIR Planı kayıplarını tek başına reasürans yoluyla telafi edemezse, aradaki farkı kapatmak için Kaliforniya'daki sigorta şirketlerinden para talep edebilir. Ancak, üyeleri Kaliforniya'da dolar değerine göre konut sigortası poliçelerinin çoğunu yazan Ulusal Karşılıklı Sigorta Şirketleri Birliği Başkanı Neil Alldredge'e göre, değerlendirme adı verilen bu talep yeni bir sorun yaratacak.

Alldredge, Kaliforniya'da kalan sigortacıların zaten para kazanmakta zorlandıklarını söyledi ve "FAIR Planı'ndan da bir fatura alırlarsa, bazıları kalma kararlarını yeniden gözden geçirebilir" dedi. Alldredge sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bazıları risk iştahlarını değerlendirecek mi? Kesinlikle. Bunların hiçbiri Kaliforniya piyasasını daha cazip hale getirmeyecek”

Devlet destekli bir sigorta planının kayıpları karşılayamaması ihtimali Kongre'de endişe yarattı. Geçen yıl, o zaman Senato Bütçe Komitesi Başkanı olan Senatör Sheldon Whitehouse, Florida'nın son çare devlet sigorta planı üzerindeki mali baskıdan endişe duyduğunu söyledi ve “gelecekte federal bir kurtarma paketi için olası talepleri” işaret etti.

Senatör, “İklim kaynaklı sigortasızlık, tüm ekonomimizi baltalayan başarısızlıkları tetikleme potansiyeline sahip” dedi.

Mart ayında FAIR Plan'ın başkanı Victoria Roach, milletvekillerine çok fazla risk üstlendiklerini öne sürdü. Roach bir komite oturumunda “Eğer sıradan bir sigorta şirketi olsaydık, bu oranda büyüyemezdik. Bu rakamlar yükseldikçe mali istikrarımız daha fazla sorgulanır hale geliyor” dedi.

Roach ayrıca, “Büyük bir değerlendirme için henüz erken. Bunu söylemenin başka bir yolu yok, çünkü elimizde para yok ve dışarıda çok fazla riskimiz var” şeklinde konuştu.

Planın Los Angeles yangınlarından kaynaklanan zararları karşılama kabiliyetini sorgulamak için başka nedenler de var. FAIR Planı, diğer Kaliforniya sigortacıları gibi, primleri arttırmak için eyalet sigorta komiserinin onayına ihtiyaç duyuyor. Dorsey, planın “kayıp ve masrafları karşılamaya yetecek” oranlarda ücret talep etmesi gerektiğini söyledi.

Ancak Roach, duruşma sırasında milletvekillerine 2021 yılında FAIR Planının oranları yaklaşık %70 oranında artırması gerektiğini söyledi. Belki de düzenleyicilerin bu kadar büyük bir sıçramayı onaylama ihtimalinin düşük olduğunu tahmin ederek, planın resmi olarak %48,8'lik bir oran artışı talep ettiğini söyledi.

Roach, sigorta komiserinin FAIR Planı'nın primlerini sadece %15.7 oranında artırmasına izin verdiğini söyledi.

Eyalet sigorta komiseri sözcüsü Michael Soller, FAIR Planı'nın daha yüksek primler talep ederken bahsettiği reasürans dahil bazı maliyetlerin o dönemde eyalet kuralları uyarınca yasaklandığını söyledi.

© 2025 The New York Times Company