Yetkililer "anlaşma yakın" diyor: Gazze müzakerelerinde son durum ne?

The New York Times

Gazze Şeridi'nde 15 aydan fazla süredir neredeyse kesintisiz devam eden çatışmaların ardından, İsrail ve Hamas arasında ateşkes sağlanması için çaba gösteren diplomatlar, salı günü bir anlaşmaya varılabileceğine dair temkinli bir iyimserlik ifade etti.

Ancak bu iyimserlik, tarafların nihayetinde anlaşmaya varıp varmayacağı konusundaki belirsizlik, detayların hala değişebilme olasılığı ve geçmiş aylarda defalarca başarısızlıkla sonuçlanan ateşkes görüşmelerinin tecrübeleriyle gölgeleniyor.

Arabulucu ülkelerden biri olan Katar’ın olan Katar'ın Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Majed al-Ansari dün yaptığı açıklamada "Ateşkes görüşmelerinin son aşamasında olduğumuza inanıyoruz, ancak bir duyuru yapılana kadar, herhangi bir açıklama olmayacak” dedi.
 
İşte potansiyel ateşkes anlaşması hakkında bilinenler.

Görüşmeler ne durumda?

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Salı günü yaptığı açıklamada, İsrail ve Hamas'ın Gazze'deki çatışmaları durdurmak ve İsrail hapishanelerindeki Filistinlilerle takas edilmek üzere Gazze'de rehin tutulan kişilerin serbest bırakılması konusunda anlaşmaya varmanın eşiğinde olduklarını söyledi.

Blinken ve aralarında Katar ve Mısır'ın da bulunduğu diğer arabulucu ülkelerin diplomatları, aylardır görüşmelerde bir ilerleme sağlayamasa da son haftalarda hızla ilerleme kaydetti.
Arabulucular, "iki taraf arasındaki birçok anlaşmazlığı en aza indirmeyi başardılar" diyen Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü al-Ansari, "anlaşmaya varılması için son detaylara odaklandıklarını" belirtti.
 
Blinken, "Pazar günü ABD, Katar ve Mısır bir nihai teklif sundu. Top artık Hamas’ın sahasında" dedi.
 
İsrail hükümeti ve Hamas yetkilileri, diğer tarafın onay vermesi halinde ilerlemeye hazır olduklarını belirtti.

Pazartesi günü bir Hamas yetkilisi, İsrail pozisyonlarını aniden değiştirmediği sürece birkaç gün içinde bir anlaşmanın mümkün olduğunu söyledi. Salı günü bir İsrailli yetkili, anlaşmayı sonuçlandırmaya hazır olduklarını ve Hamas'ın karar vermesini beklediklerini ifade etti.

Katar'da müzakereleri yürüten Hamas yetkilileri, anlaşmayı onaylamak için Gazze'deki kalan askeri komutanlarının, özellikle Eylül ayında İsrail tarafından öldürülen eski liderin kardeşi olan Mohammad Sinwar'ın, rızasını almak zorunda. Komutanların konumlarını gizli tutma ihtiyacı nedeniyle iletişim kurmanın zor olduğu, bu durumun gecikmelere yol açabileceği belirtiliyor. Sinwar’ın ateşkes teklifine ilişkin tutumunu Katar’daki Hamas liderlerine iletip iletmediği ise henüz netlik kazanmış değil.

Anlaşmanın içeriğinde ne var?

Devam eden hassas müzakereler nedeniyle yetkililer, önerilen anlaşmayı yalnızca genel hatlarıyla tanımlama konusunda temkinli davranıyor.

Görüşmelere aşina olan ve isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir diplomat, anlaşmanın çerçevesinin, Mayıs ve Temmuz aylarında tartışılan önceki tekliflerden büyük ölçüde ilham aldığını söyledi. Bu tekliflerde, İsrail askerlerinin Gazze’den kademeli olarak çekildiği, Hamas’ın rehineleri serbest bıraktığı ve buna karşılık İsrail’in Filistinli mahkûmları salıverdiği üç aşamalı bir ateşkes yer alıyordu.
 
İsrailli yetkililer, Ekim 2023'te Hamas liderliğinde İsrail'in güneyine yapılan saldırıdan bu yana Gazze'de tutulan yaklaşık 100 rehineden en azından bir kısmının serbest bırakılmasını sağlamayı umuyor. İsrail yetkilileri, kalan rehinelerden yaklaşık 35'inin ölü olduğunu tahmin ediyor.

Hamas liderleri ise İsrail’in askeri operasyonlarını sona erdirmeyi, yeniden inşa için malzeme girişini sağlamayı ve İsrail’de tutuklu bulunan Filistinli mahkûmların özgürlüğüne kavuşmasını hedefliyor.
Önerilen ateşkesin yaklaşık altı hafta sürecek ilk aşamasında, Hamas’ın 33 isimli rehineyi serbest bırakması öngörülüyor. İsrailli bir yetkili, bu rehinelerin çoğunun hayatta olduğuna inanıldığını belirtti. Aynı yetkili, İsrail’in yüzlerce Filistinli mahkûmu serbest bırakmaya hazır olduğunu, ancak sayının rehinelerin kaçının hayatta olduğuna bağlı olduğunu ifade etti.

Görüşmeler neden hızlandı?

Bazı yetkililer, 20 Ocak'ta göreve başlayacak olan yeni ABD yönetiminin değişiminin, aylardır süren gecikmelerin ardından İsrail ve Hamas'ı karar alma süreçlerini hızlandırmaya zorladığını öne sürdü.
Göreve başlayacak ABD Başkanı Donald Trump, rehineler serbest bırakılmadığı takdirde “büyük bir bedel ödeneceği” uyarısında bulundu. Trump’ın Orta Doğu elçisi olarak seçtiği Steve Witkoff da Katar ve İsrail’e ziyaretler gerçekleştirdi.

Görüşmeler ayrıca, İsrail’in Lübnanlı militan grup Hizbullah ile ayrı bir ateşkes anlaşmasına varmasının ardından ivme kazandı. Hizbullah, Ekim 2023'teki Hamas liderliğindeki saldırının hemen ardından İsrail'e roketler fırlatmaya başlamıştı. İsrail ile tırmanan çatışmadan ağır şekilde etkilenen Hizbullah, Kasım ayında bir ateşkesi kabul etti ve bu anlaşma Hamas’ın daha izole bir konuma düşmesine yol açtı.

© 2025 The New York Times Company