Hepimizin “oyuna” ihtiyacı var

Kahraman Çayırlı

OyunBu sergisi, yerli ve yabancı, çok farklı disiplin ve metotlardan sanatçıları Arter’de bir araya getiriyor. 59 sanatçının 95 yapıtının yer aldığı sergi 9 Nisan 2023’e dek devam edecek. Sergiyi gezmeden önce küratör Emre Baykal’nin sözlerine kulak verin.

Oyun üzerine böyle bir sergi yapma fikri nasıl oluştu?

Arter Koleksiyonu’nu sergi programımız için zengin bir kaynak olarak kullanıyoruz. Ben koleksiyonu araştırırken oyun etrafında düşünen, kendine malzeme olarak oyunu seçmiş yapıtların oldukça fazla sayıda olduğunu gördüm ve oradan ilerleyerek “Nasıl bir sergi yapabilirim?” diye düşündüm. 

Sergide sanatçıları ve eserleri seçerken hangi hususlara dikkat ettiniz?

Sergide aslında iki türe ayırabileceğimiz yapıt var: Bunlardan bazıları az önce değindiğim gibi doğrudan oyunun kendisini ya da oyunun kullandığı araçları, malzemeleri kendi malzemesine dönüştürüyor ve sanatsal bağlam içine taşıyor. Bunu yaparken de tabii ki oyun günlük hayatta gördüğümüz oyun gibi değil; çok farklılaşmış, değiştirilmiş boyutlar, formlar… Oyunun mantığı tepetaklak edilmiş… Yani oyunun sanatsal müdahalelerle yapıta nasıl dönüştüğünü izleyebiliyorsunuz ve bunlardan bazıları da interaktif yapıtlar, yani izleyicinin oyun oynayabilmesine de izin veriyor. Bir diğer tür ise yapıta baktığınızda belki doğrudan oyunun kendisini göremiyorsunuz ama sanatçının düşünme ve üretim sürecinde kullandığı yöntemler, tavırlar, yaklaşımlar yoluyla oyunla akrabalıklar kuruyor. Çok farklı yöntemlerle çalışan, farklı mecralarla çalışan sanatçılar bir araya geliyor sergide. Yani video eserden yerleştirmeye, yerleştirmeden daha performatif ve interaktif işlere kadar uzanan, fotoğrafa uzanan çeşitli mecralarda çalışan sanatçılar. 

Mekânda nasıl bir yerleştirme düzenlediniz? Serginin akışı nasıl?

İki katlı bir sergi, aslında bir başı ve sonundan söz etmek mümkün değil. İsterseniz birinci kattan başlayıp devam edebilirsiniz ya da tam tersi. Sergiyi kurgularken tabii ki mekânsal kurgu da çok ön plana çıkıyor. Bu konuda zaten yıllardır Arter’de birlikte çalıştığımız sergi mimarı Duygu Doğan’la bayağı bir kafa yorduk, birlikte düşündük. Duygu (Doğan) serginin oyunla olan ilişkisini çözümleyen, mekâna yeni yorumlar getiren mekânsal müdahalelerle kurdu sergiyi. Birinci katta özellikle mimari müdahalenin daha yoğun olduğunu görüyorsunuz, oyun küpü gibi düşünebileceğiniz üç küp birbiri içine geçerek üç oda oluşturuyor. Bunlar farklı yüksekliklerde ve sergiler bu odaların içine ve etrafına yerleşerek birbirleriyle iletişim kuruyorlar. 

Bu sergi hem çocuklar hem yetişkinler için

Mesajınız nedir?

Serginin isminden başlayalım. “This play”in kelime yapısıyla biraz oynayıp iki kelimeyi birleştirdik. Tam istediğim şey oldu çünkü hem doğrudan oyunu akla getiriyor hem de sessel olarak düşündüğünüzde de sergilemeyi akla getiriyor. Türkçeye bu kelime oyununu çevirmek çok mümkün olmadı ama “this play”i doğrudan çevirdiğimizde “bu oyun” diyebilirdik. Bir çocuk sergisi değil,  belirtmek isterim ama hem çocukların hem yetişkinlerin birlikte iyi vakit geçirebilecekleri bir sergi yaptığımı umuyorum.

Sergi 9 Nisan 2023'e dek Arter’de izlenebilecek.