ABD'de 'kabus bakteri' alarmı: Vaka sayısı %70 arttı

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nin (CDC) yeni raporuna göre, ilaca dirençli bakterilerin yol açtığı enfeksiyonlar son yıllarda keskin bir artış gösterdi. 2019-2023 döneminde bu tür vakalar ülkede yaklaşık yüzde 70 oranında yükseldi.

CDC araştırmacılarının Annals of Internal Medicine dergisinde pazartesi günü yayımladığı makaleye göre, söz konusu artışın başlıca nedeni NDM genini taşıyan ve tedavisi oldukça güç olan bakteriler. Uzmanlar, bu enfeksiyonlara karşı yalnızca iki antibiyotiğin etkili olduğunu, söz konusu ilaçların da yüksek maliyetli olduğunu ve damar yoluyla uygulanması gerektiğini belirtiyor.

Bir dönem yalnızca denizaşırı ülkelerde tedavi gören hastalarla ilişkilendirilen NDM genli bakteriler, artık ABD’de de yaygınlaşmaya başladı. CDC verilerine göre, ülkedeki vaka oranı son yıllarda beş katın üzerinde artış gösterdi. Emory Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı David Weiss, e-posta ile yaptığı değerlendirmede, “ABD’de NDM’lerin yükselişi ciddi bir tehlike ve çok endişe verici” ifadelerini kullandı.

CDC bilim insanları, pek çok kişinin farkında olmadan bu bakterilerin taşıyıcısı olabileceğini ve bunun toplum içinde yayılmayı kolaylaştırabileceğini vurguluyor. Kurumdan Dr. Maroya Walters ise, artık yalnızca hastanelerde değil, muayenehanelerde de bu vakalara rastlanabileceğini belirterek, idrar yolu enfeksiyonu gibi rutin ve tedavisi kolay kabul edilen rahatsızlıkların kronik sorunlara dönüşebileceği uyarısında bulundu.

En kritik neden antibiyotik kullanımı

Antimikrobiyal direnç, mikroorganizmaların kendilerini yok etmek için geliştirilen ilaçlara karşı dayanıklılık kazanmasıyla ortaya çıkıyor. Uzmanlara göre antibiyotiklerin yanlış ve gereksiz kullanımı, mikropların daha dirençli hale gelmesinin en önemli sebeplerinden biri.

CDC’nin son yıllarda uyardığı “kabus bakteriler” arasında, ciddi enfeksiyonların tedavisinde son çare olarak kullanılan karbapenemlere dirençli türler de bulunuyor. Araştırmacılar, 29 eyaletten toplanan veriler ışığında 2023 yılında 4 bin 341 karbapeneme dirençli vaka kaydedildiğini, bunların bin 831’inin NDM genli bakterilerden kaynaklandığını bildirdi. Ölüm oranlarına dair ise veri paylaşılmadı.

Rakamlar, 2019’da 100 bin kişide 2’nin altında seyreden karbapeneme dirençli enfeksiyon oranının 2023’te 100 binde 3’ün üzerine çıkarak yüzde 69 artış kaydettiğini gösteriyor. NDM vakaları ise aynı dönemde 100 binde 0,25 seviyesinden 1,35’e çıkarak yüzde 460’lık sıçrama yaptı.

Washington Üniversitesi’nden Dr. Jason Burnham, çalışmada yer almamakla birlikte, artışın COVID-19 pandemisiyle bağlantılı olabileceğini söyledi. Burnham, “Pandemi sırasında antibiyotik kullanımında ciddi bir yükseliş yaşandı, bu da muhtemelen artan direnç oranlarına yansıdı” dedi.

En fazla hangi eyaletlerde risk oranı var?

Öte yandan, pek çok eyaletin vaka bildirimlerinde eksik kaldığı, büyük hastanelerin dahi genetik direnç testlerini her zaman yapamadığı vurgulanıyor. Burnham, Kaliforniya, Florida, New York ve Teksas gibi nüfusun en yoğun olduğu eyaletlere ait verilerin bulunmadığını belirterek, gerçek vaka sayısının açıklanandan “kesinlikle daha yüksek” olduğunu ifade etti.

Haziran ayında yayımlanan bir başka CDC raporu da, 2019-2024 yılları arasında New York’ta NDM kaynaklı enfeksiyonlarda artış yaşandığını ortaya koymuştu.