The Times: Spor sonrası beyin kendi sağlığını güçlendiriyor

Egzersiz sonrası kasların ağır ve yorgun hissetmesinden laktik asit sıklıkla sorumlu tutuluyor. Ancak bilim insanları, bu yargının yanlış olduğunu ve laktatın aslında beyin sağlığını iyileştirdiğini ortaya koydu.

The Times'ın haberine göre vücut egzersiz sırasında enerji sağlamak için glikozu parçalar. Hafif egzersizlerde solunum yoluyla alınan oksijen kullanılarak glikoz aerobik glikoliz sürecinde parçalanır.

Ancak daha yoğun egzersizde kasların oksijen ihtiyacı artar ve vücut anaerobik glikoliz yoluyla glikozu oksijensiz parçalamak zorunda kalır. Bu sürecin yan ürünlerinden biri laktattır.

Laktat yorgunluk değil, yakıt

Amatör sporcular ve yorumcular sık sık “laktik asit birikimi” diyerek yorgunluğu açıklasa da, bu doğru değildir. Laktik asit, hidrojen kaybederek laktata dönüşür ve yoğun egzersiz sırasında artan şey laktattır. Laktat, enerjiye dönüştürülebilen bir yakıt olarak yorgunlukla mücadelede bile faydalıdır.

İsveçli bilim insanları, laktatın beyinde kritik bir protein olan BDNF’yi (Beyin Kaynaklı Nörotrofik Faktör) artırabileceğini gösterdi. BDNF, beyin nöronlarının sağlıklı büyümesini destekler ve öğrenme ile hafızayı güçlendirir.

Frontiers in Cellular Neuroscience dergisinde yayımlanan çalışmada, 20–40 yaş arası 12 sağlıklı gönüllüye aç karnına bir saat boyunca laktat infüzyonu uygulandı. Birkaç hafta sonra aynı kişilerde saatlik salin infüzyonu yapıldı ve kan örnekleri 10 dakikada bir alındı.

Sonuçlar neler?

Laktat seviyeleri beklenildiği gibi yükseldi, ancak daha önemli bir bulgu, laktat infüzyonunun ardından pro-BDNF seviyelerinin 15 dakika içinde artması ve iki saat boyunca yüksek kalmasıydı. Bu, laktatın beyin hormonunu tetiklediğini ve bunu egzersiz yapmadan da yapabileceğini gösteriyor.

Araştırmacılar, gelecekte laktat infüzyonunun beyin sağlığını destekleyebileceğini belirttiler, ancak egzersizi tamamen atlamayı önermiyor. Egzersizin vücut üzerinde başka çok sayıda faydası bulunuyor.