Yeni umut doğdu: Alzheimer teşhisinde kanser formülü

Alzheimer hastalığı uzmanları, doktorların en yaygın bunama türü olan ilerleyici beyin rahatsızlığına tanı koyma yöntemlerini yeniliyor ve hastadaki bilişsel ve biyolojik değişikliklere dayanan yedi puanlık bir derecelendirme ölçeği benimsiyor.

Pazar günü Amsterdam'da düzenlenen Alzheimer Derneği konferansında yayınlanan bir raporda uzmanlar tarafından açıklanan yeni kılavuz, kanser teşhisinde kullanılana benzer şekilde hastalığın ilerlemesini değerlendiren sayısal bir evreleme sistemini benimsiyor. Ayrıca hafif, orta ve şiddetli gibi terimlerin kullanımını da ortadan kaldırıyor.

2018'de yayınlanan kılavuzların yerini alan bu yenileme, kanda beta amiloid gibi Alzheimer'la ilişkili önemli proteinleri tespit eden testlerin ve kullanımdan önce hastalık patolojisinin doğrulanmasını gerektiren yeni tedavilerin kullanılabilirliğinin artmasıyla ortaya çıktı.

Teşhis daha iyi olacak

Alzheimer Derneği ve ABD hükümetinin Ulusal Sağlık Enstitüleri'nin bir parçası olan Ulusal Yaşlanma Enstitüsü tarafından desteklenen raporun baş yazarı Dr. Clifford Jack'e göre yeni sistem daha doğru olacak ve kişinin altta yatan hastalığını daha iyi yansıtacak şekilde tasarlandı.

Alzheimer, yaygın görülen bir demans türü olup beyin hücrelerinin yok olmasına neden olan ilerleyici bir nörolojik hastalık olarak biliniyor. Düşünce, hafıza ve davranış fonksiyonlarında azalmaya neden olan bu hastalıkta belirtiler yaşla birlikte yavaş yavaş ortaya çıkıyor.

Değişiklik, doktorların Eisai ve Biogen'in bu ay Gıda ve İlaç İdaresi onayı alan Leqembi ilacı ve Eli Lilly'nin şu anda FDA incelemesinde olan deneysel ilacı Donanemab ile hastaları tanımlamaya ve tedavi etmeye hazırlandığı bir zamanda geldi.

Alzheimer Derneği'nin baş bilimsel sorumlusu Dr. Maria Carrillo, "Gerçekten çok daha kişiselleştirilmiş bir tıp çağına giriyoruz ve farklı aşamalardaki insanlarda belirli derecelerde yükselen belirli göstergeler olduğunu anlamaya başlıyoruz" dedi.

Puanlama sistemine geçiliyor

Yeni tanı yaklaşımına göre hastalar, anormal hastalık göstergelerin varlığına ve bilişsel değişikliklerin kapsamına göre 1 ila 7 arasında bir puan alacak. Sistem ayrıca a, b, c ve d olarak sıralanan dört biyolojik aşama içeriyor. Örneğin, Evre 1a, bir kişinin tamamen asemptomatik olduğu ancak anormal göstergelere sahip olduğu durumu ifade ediyor.

Jack, "Evre 1a, bir kişinin hastalığa sahip olduğuna dair kanıtların gerçekten başlangıcıdır" dedi. Evre 2'de, bir birey anormal göstergelere ve biliş veya davranışta çok ince değişikliklere sahip olabilir. Evre 3 kabaca hafif bilişsel bozukluk olarak bilinen mevcut belirti öncesi evreye eşdeğerken, evre 4, 5 ve 6 hafif, orta ve şiddetli demansa eşdeğer.

Alzheimer'a yakalanacak olanlar da sınıflandırıldı

Yeni ölçek, Alzheimer'a yakalanacaklarını garanti eden genleri taşıyan kişiler için de bir Evre 0'ı içeriyor Bu kategori, yüzde 75'i yetişkinlikte Alzheimer'a yakalanan Down Sendromlu kişileri kapsıyor.

Yeni sistemin kanser evreleriyle benzerliğine dikkat çeken Jack, "Hafif meme kanseri diye bir şey yok. Bunlar sayısal aşamalardır" şeklinde konuştu. Jack ayrıca başka birçok durumun bunamaya neden olabileceğini ancak tüm bunamaların Alzheimer hastalığı olmadığını belirtti. Yeni kılavuz, doktorların klinik uygulamalarında kullanmaları için hazırlandı; zira birçok doktor ilk kez hastalara sadece semptomları tedavi etmek yerine hastalığın seyrini yavaşlatabilecek tedaviler sunma ihtimaliyle karşı karşıya.