Ani kalp durması vakalarına müdahale için havalimanı, okul ve AVM'lere otomatik şok cihazı geliyor

Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, "Acil durumlarda saniyelerin hayati önem taşıdığı kritik anlar için ASELSAN iş birliği ve yerli mühendisliğimizin gücüyle geliştirilen Otomatik Şok Cihazı projesini hayata geçiriyoruz. Bu proje, Türkiye'nin sağlık vizyonunda tarihi bir eşiktir" dedi.

Memişoğlu, projeyle ilgili şu bilgileri paylaştı: 

"Otomatik şok cihazları, kalp durması gibi müdahalenin saniyelerle ölçüldüğü anlarda, ambulans ekibimiz ulaşana kadar vatandaşımızın hayata tutunmasını sağlayacak bir yaşam köprüsüdür. ASELSAN imzalı bu yerli cihazlarımız, kullanıcı dostu ara yüzü, Türkçe sesli komut sistemi ve sizi yönlendiren akıllı teknolojisiyle vatandaşlarımızı o anın kahramanı yapabilecek donanımdadır. Cihaz, ritmi analiz eder şok gerekip gerekmediğine karar verir."

Bakan Memişoğlu, hazırlanan OED yönetmeliğiyle 2026–2028 yıllarını kapsayan stratejik plan çerçevesinde, havaalanları, AVM'ler, istasyonlar gibi insan yoğunluğunun fazla olduğu alanlarda bu cihazların bulundurulmasını kademeli olarak artıracaklarını belirterek, şunları kaydetti:

"Nasıl ki ambulanslarımız trafikte milletimizle güçlü bir iş birliği içinde hareket ediyorsa, bu uygulamayla acil sağlık zincirinin ilk halkasını güçlendiriyor, her bir vatandaşımıza 'Kalp durduğunda siz durmayın' diyoruz. Bu aynı zamanda bir toplumsal dayanışma çağrısıdır. Amacımız, Vatandaşlarımızın ilk yardım bilincini güçlendirerek, her kişiyi potansiyel bir hayat kurtarıcı haline getirmektir. Herkesi hayat kurtarmaya hazır, sağlık ordumuzun gönüllü bir üyesi olmaya davet ediyorum. 'İlk yardım hayat kurtarır' anlayışını, artık sadece bir motto değil toplumumuzun ortak bir refleksi haline getirmeliyiz."

Nasıl kullanılacak?

Sağlık Bakanlığı ve ASELSAN işbirliğiyle Türk mühendisler tarafından üretilen OED cihazı, kalbin kan pompalama fonksiyonunu yerine getiremediği ani kalp durması (kardiyopulmoner arrest) vakalarında hastayı tedavi etmek üzere kullanılacak İlk yardım bilgisi olan herkesin kolayca kullanabileceği cihaz, ani kalp durması vakalarında acil tıbbi personel vakaya müdahale edinceye kadar geçen ve "altın dakikalar" olarak tanımlanan zaman zarfında vakaya hızlıca müdahale edilmesine imkan sağlayacak.

OED cihazı, kalabalık insan gruplarının toplandığı iş yerleri, alışveriş merkezleri, kent meydanları, ulaştırma merkezleri, oteller, havalimanları, okullar ve spor salonları gibi kamuya açık alanlarda konumlandırılacak. Cihaza ait durum ve konum bilgileri takip sistemiyle izlenebilecek. OED cihazlarının anlık konumu, aktiflik durumu, cihazın batarya seviyesi ve vaka kullanımında hastanın anlık EKG bilgileri, 7 gün 24 saat Sağlık Bakanlığının takibi altında olacak.

"Çalışan kalbe şok uygulamaz, ritmi analiz eder"

Ankara İl Sağlık Müdürlüğü İlk Yardım Birimi'nde eğitmen olarak görev yapan Hatice Biler, OED cihazının kullanımı ve acil bir müdahalenin nasıl olması gerektiği konusunda AA muhabirine bilgi verdi. Olay yerinde yerde yatan bir kişi görüldüğünde öncelikle hastanın güvenliğinin sağlanması gerektiğini ifade eden Biler, güvenlik sağlandıktan sonra da hastaya sorular sorularak, bilinç kontrolü yapılması ve solunumun dinlenmesi gerektiğini söyledi.

Biler, çevrede bulunanların hemen 112 Acil Servis'i aramaları gerektiğini belirterek, sağlık personeli vakaya ulaşana kadar yapılacak müdahaleye ilişkin şu bilgileri verdi:

"Çevremde şok cihazının yerini biliyorsam OED'yi istiyorum. Sonra hastanın ağzına bakıyorum, bir şey varsa çıkartıp başını çıkarmadan alıyorum. Solunumunu dinliyorum. Nefes alıp almadığını 10 saniye dinledikten sonra hastam nefes almıyorsa hemen kalp masajına başlıyorum. Solunumu verdikten sonra hemen şok cihazını ve cihazı açıp pedleri alıyorum ve üzerinde gösterildiği şekilde hastaya yapıştırıyorum ardından cihazın komutlarını dinliyorum. Cihazım bana 'hastaya dokunmayın analiz ediyorum' diyor. Analizini yaptıktan sonra eğer şoklanabilir bir ritim varsa 'bekleyin, dokunmayın' diyor. Şok verildikten sonra eğer hasta dönmemişse kalp masajına devam edin diyor. 30 kalp masajını ritimle birlikte devam ediyorum. 'Solunum verin' diyor. 112 ekipleri olay yerine gelene kadar bu işleme devam etmem gerekiyor. Hasta hayata döndüyse yan yatış pozisyonuna alarak ambulans ekibi gelene kadar hastanın yanından kesinlikle ayrılmamam gerekiyor. Cihaz güvenli bir cihaz. Eğer kalbi çalışıyorsa, kesinlikle çalışan kalbe şok uygulamaz. Sadece ritmi analiz eder, şoklanabilir bir ritim varsa. Kalbi duran hastalarda o zaman şokunu verir."