Yılın basın fotoğraflarına savaş damga vurdu

Yılın Basın Fotoğrafı 2023 ödülü, iki ülke arasındaki savaşta başkent Kiev sokaklarında sivillerin yakaladığı Rus casusun fotoğrafına verildi. 2022 yılına damga vuran yaklaşık 4 binin üzerinde fotoğrafın katıldığı yarışmada 6 kategoride 23 fotoğraf ve 6 fotoğraf serisi ödüle layık görüldü. Türkiye Foto Muhabirleri Derneği’nin uluslararası sergilerle dünya başkentlerine taşıdığı Türkiye Güzellikleri Fotoğraf Ödülleri’nin yanı sıra bu yıl drone fotoğrafları Gökyüzünden Türkiye Güzellikleri kategorisi ile ayrıca değerlendirildi. Türkiye Güzellikleri ve Gökyüzünden Türkiye Güzellikleri’nde 7 fotoğraf ödüle layık görüldü.

Gençlerin fotoğrafa özendirilmesi amacı ile 25 yaş altı lise ve üniversite öğrencilerine yönelik beşincisi düzenlenen Ara Güler Özendirme Ödülünü ise Muş Alparslan Üniversitesi’nden Kahraman Kaya aldı. Türkiye Foto Muhabirleri Derneği, Yaşam Boyu Onur Ödülü’nün ise bu yıl mesleğe olan katkıları sebebiyle usta isim Coşkun Aral’a verildiğini açıkladı. 

2022’ye damga Rusya-Ukrayna savaşı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçen yıl 24 Şubat'ta sabahın erken saatlerinde televizyondan "Ukrayna'da özel askeri operasyon" başlattıklarını duyurdu. Üzerinden 1 yılda fazla zaman geçen savaşta binlerce insan hayatını kaybetti, şehirler yerle bir oldu. Dünya basınını akın ettiği Ukrayna’da bu zamana kadar 53 gazeteci de hayatını kaybetti.

Türk gazeteciler, yakından takip ettikleri bu savaşta başarılı haberlere imza attı. Yılın Basın Fotoğrafı da savaşta çekilen fotoğraflar arasından seçildi. Milliyet Gazetesi’nden Uğur Yıldırım’ın çektiği, başkent Kiev sokaklarında sivillerin yakaladığı Rus casusun fotoğrafı Yılın Basın Fotoğrafı ödülünü kazandı. Yıldırım, Günlük Yaşam Kategorisi’nde birincilik ve ikincilik, Yılın Foto Röportajı kategorisinde birincilik ve Yılın Doğa ve Çevre Kategorisi’nde üçüncülük ödülü de aldı. 

Ödül alan kareler

Yılın Haber Fotoğrafı Ödülü ise Hürriyet Gazetesi’nden Murat Şaka’nın Ukrayna’da çektiği, 2 çocuğu ile kaçarken ve yakınlarına düşen bomba ile hayatını kaybeden annenin fotoğrafına verildi.

Yılın Doğa ve Çevre Kategorisi’nde, yağmur nedeniyle rengi değişen İstanbul Boğazı fotoğrafı ile İhlas Haber Ajansı’ndan İsmail Coşkun birincilik ödülünü aldı.

Yılın Portre Fotoğrafı kategorisinde Diyarbakır’da fenomen ‘Kemal Dayı’ portresi ile Mehmet Arslan birinci olurken, Spor Toto Yılın Spor Fotoğrafı Kategorisinde Yağız Karahan’ın Shell Helix 2022 Türkiye Ralli Şampiyonası’nda çektiği fotoğraf ödüle layık görüldü.

AB Çevre Özel Ödülü Tuz Gölü’nde kuraklığı anlatan karesiyle Anadolu Ajansı’ndan Seyit Konyalı’ya verildi. Sığınmacılar ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği (SGDD ASAM) Özel Ödülü savaşta başkent Kiev’den kaçan halkın fotoğraflarından oluşan Hürriyet Foto Muhabiri Murat Şaka’nın serisine verildi. Şaka, Ukrayna’da babaanne ve torununun çiçekleri ile birlikte tren garında çektiği umudu yansıtan fotoğrafla Kızılay Özel Ödülü’nü kazandı. Spor Toto Özel Ödülü ise bu yıl Konya’da düzenlenen İslami Dayanışma Oyunları’ndan yüzücüler serisiyle Hürriyet Foto Muhabiri Selahattin Sönmez’in oldu. 

Türkiye güzellikleri

Amatör ve profesyonel tüm fotoğrafçıların katılımına açık olan Türkiye Güzellikleri 2023 Ödülleri’nde ise Ufuk Turpcan’ın çektiği Uşak’ta çekilen halı dokumacısı fotoğrafı birinci oldu.

Gökyüzünden Türkiye Güzelliklerinde ise Gülin Yiğiter’in çektiği, Erzincan'ın İliç ilçesinde Karasu Fırat Nehri üzerinde köprüden geçen tren fotoğrafı birincilik aldı. Aynı kategorideki fotoğraflardan seçilen ASKA Özel Ödülü ise İsmail Serhat Şahin’in Dalyan Deltası fotoğrafına verildi. 

 “Sıfır atık” farkındalığına destek

Yılın Basın Fotoğrafları 2023 ödüllerinde dördüncü kez “Sıfır Atık Özel Ödülü” verildi. “Sıfır Atık Projesi”nde farkındalığa destek olmak amacı ile verilen “Sıfır Atık Özel Ödülü” EPA’dan Erdem Şahin’in çektiği, sanatçı Deniz Sağdıç’ın İGA İstanbul Havalimanı Atık Sistemleri’ne yaptığı ziyarette bir torba atık ile poz verdiği fotoğrafa verildi. 

Üniversite gençliğini fotoğrafa özendirme

Türkiye Foto Muhabirleri Derneği’nin Yılın Basın Fotoğrafları yarışmasının yanı sıra usta isim Ara Güler'in adını yaşatmak için öğrenciler arasında düzenlediği “Ara Güler Özendirme Ödülü” ise bu yıl beşinci kez verildi. Ara Güler Özendirme Ödülü, Muş Alparslan Üniversitesi’nden Kahraman Kaya’nın fotoğrafına verildi. 

38 yıllık birikim ve değerlendirme

Türkiye Foto Muhabirleri Derneği Başkanı Rıza Özel ise “Yarışma Türkiye’deki aralıksız düzenlenen en eski fotoğraf organizasyonu. 38 yıl, bir fotoğraf organizasyonu açısından çok önemli. Bu yarışmanın ödüllerini prestijli kılan 38 yıllık birikimi ve değerlendirme süreci. Her yıl bu ödüller, çok değerli isimlerin bir araya geldiği jüri toplantılarıyla saatler süren değerlendirmelerle belirleniyor. Bu ödüllerle dünyada yaşanan olaylara farkındalığa katkımız olmasını umut ediyoruz. Savaşın yaşattığı vahşetten çevresel felaketlere geçtiğimiz yıl 17 ülkede sergilenen Türkiye Güzellikleri’nden Ara Güler Özendirme Ödülü’ne Yılın Basın Fotoğrafları’nda ödül alan kareleri birer tarihi belge olarak geleceğe taşıyoruz” diye konuştu. 

Yaşam Boyu Onur Ödülü Coşkun Aral’ın

Türkiye Foto Muhabirleri Derneği her yıl bir usta isme Yaşam Boyu Onur Ödülü veriyor. Dernek, bu yıl Yaşam Boyu Onur Ödülü’nü usta isim Coşkun Aral’a verdi. 1956 yılında Siirt’te doğan Coşkun Aral, basın fotoğrafçılığı mesleğine 1974 yılında Günaydın ve Gün gazetelerinde başladı, Ekonomi ve Politika gazetesinde devam etti. 1977 yılı, kanlı 1 Mayıs olaylarında çektiği fotoğraflarla ilk kez Sipa Press Ajansı yoluyla adını dünya basınında duyurdu. Bu olaya ilişkin fotoğraflarıyla Time, Newsweek dergilerinde yer aldı. 1980 yılında ilk defa Sipa Press Ajansı adına Türkiye dışında görev aldı.14 Ekim 1980 günü kaçırılan bir uçakta dünyada ilk kez hava korsanlarıyla bir röportaj gerçekleştirerek, Türk ve dünya basınında adından söz ettirdi. 1980 yılından itibaren sürekli olarak Lübnan, İran, Irak, Afganistan, Kuzey İrlanda, Çad ve Uzakdoğu’da meydana gelen savaşları görüntüledi. Yapım ve yönetimini üstlendiği Haberci programı Türkiye’nin yanı sıra uluslararası TV kanallarında da yayınlandı. Coşkun Aral, Türkiye’nin ilk bilgi ve belge kanalı İZ TV’nin kuruluşunda yer aldı ve genel yayın yönetmenliğini yaptı. 2012 yılında ODTÜ Üniversite Senatosu kararı uyarınca Coşkun Aral, mesleğinin gelişmesindeki öncü rolü, örnek kişiliği, ulusal ve uluslararası başarıları ve ülkesine yaptığı katkılardan dolayı Üstün Hizmet Ödülü’ne layık görüldü. 2014’te İsveç’te Landskrona Fotoğraf Festivali tarafından seçilen Aral, Landskrona’da çalışmalar yapması için konuk edildi. “Exodus” adını verdiği sergisi şehirlerde sergilendi. 2016 yılında Exodus Déjà vu adını verdiği mülteciler üzerine gerçekleştirdiği sergi projesi 6 fotoğrafçının da katılımıyla Kuala Lumpur’da gerçekleşti.  2017’de Ankara ve İstanbul’un ardından 2018’de de Bangkok’ta açılan sergi, 2020 yılında 11 fotoğrafçının katılımıyla çevrimiçi olarak New York’ta gerçekleştirildi. 22 Haziran 2020 tarihinde Foton Fotoğraf Organizasyonları Derneği’nin kuruluşunda yer aldı. Coşkun Aral 11 Ocak 2021 tarihinde yayın hayatına başlayan Habitat Tv’nin kurucuları arasındadır. Coşkun Aral bugün yeni fotoğraf sergilerine hazırlanıyor; Coşkun Aral Anlatiyor adındaki YouTube kanalıyla izleyicileriyle deneyimlerini paylaşıyor; Türkiye’de ve dünyanın değişik bölgelerinde kurumsal ve bağımsız belgeseller çekmeye devam ediyor.  

Yılın Basın Fotoğrafı Ödülü'nü kazanan Uğur Yıldırım kimdir?

1985 yılında Tunceli’de doğan Uğur Yıldırım, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü ve Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümlerini bitirdi. Gazeteciliğe 2008 yılında Ankara’da başlayan Yıldırım mesleğin ilk yıllarında kent gazeteciliği üzerine uzmanlaşarak çok sayıda belgesel fotoğraf çalışmasına imza attı. Sabah Gazetesi Haber Merkezi'nde 12 yıl boyunca görev yaptıktan sonra 2023 yılında Milliyet Gazetesi'nde foto muhabiri olarak çalışmaya başladı. Başta Ortadoğu olmak üzere dünyanın farklı noktalarında savaş, çatışma alanları ve kriz bölgelerinde bulundu. Meslek hayatında dünyanın önemli olaylarını haberleştirme ve fotoğraflama şansı bulan Yıldırım, bugün halen savaş ve sonrasında ortaya çıkan insani sorun/sonuçlara odaklanan haber ve fotoğraf projeleri üzerlerinde çalışıyor. Uğur Yıldırım, 2021 yılında da Türkiye Foto Muhabirleri Derneği tarafından verilen ‘Yılın Basın Fotoğrafı’ ödülüne layık görülmüştü. 

Yılın basın fotoğrafının hikayesi

Rusya-Ukrayna savaşını takip etmek için Kiev'deyim. Savaşın 8. günü dolmak üzere ve Rus Ordusu şehre kuzeyden yaklaşıyordu. Şehirde panikle Kievliler güvenli bölgelere kaçıyordu. Kiev de ise şehrin güvenliğini sağlamak için sokağa çıkma yasağı uygulanıyordu. Başkentte Rus sabotaj timlerinin olduğu istihbaratı ise yayılmıştı. Sabotajcıların kritik yerlerin işaretlemesini yaparak Rus tarafına bilgi verdiği, suikastlar düzenlediği iddiaları vardı. Ukrayna Ordusu ve sivil savunma birlikleri sabotajcıların peşine düşmüştü. Gece boyunca şehrin merkezinde çatışma sesleri duyuldu. Şehrin kuzeyindeki Buçha yol ayrımında güvenlik kontrolü yapan Ukrayna askerleri, üzerinde askeri yerlerin işaretlendiği haritalar bulunan 3 kişiyi sabotajcı olduğu iddiasıyla yakalamıştı. Yakalanan bu kişiler elleri, kolları, gözleri bağlanmış yol kenarında istihbarat askerlerine teslim edilmek üzere bekliyordu. Fotoğrafı da savaşın acımasızlığında bu ortamda çektim.

Yılın Basın Fotoğrafları 2023 jürisi:

Yılın Basın Fotoğrafları Jüri Başkanı: Foto Muhabiri Coşkun ARAL

Jüri Üyeleri: Depo Photos Yayın Yönetmeni Tolga ADANALI, AFP Foto Muhabiri Adem ALTAN, İhlas Haber Ajansı Genel Koordinatörü İrfan ALTIKARDEŞ, Fotoğraf Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Ömer Serkan BAKIR, Gezgin Foto Dergisi İmtiyaz Sahibi Adem MELEKE, Hürriyet Gazetesi Foto Muhabiri TFMD Başkanı Rıza ÖZEL, , AP Türkiye Fotoğraf Editörü Francisco SECO, Foto Muhabiri Mustafa SEVEN, Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Fotoğraf Bölümü öğretim üyesi Uğur Günay YAVUZ, foto muhabiri(Hollanda) Gerrit VANKEULEN.