Edremit’te 83 yıllık Vakıflar zeytinciliği bıraktı

Vakıflar Genel Müdürlüğü Edremit’teki fabrikasını kapatırken, üretim yapılan fabrikanın bağlı olduğu Ayvalık Vakıf Zeytinlikler İşletme Müdürlüğü için de tasfiye kararı aldı. Personelin ise önümüzdeki günlerde farklı bölgelere tayin edileceği söyleniyor.

Tüketiciye uygun ve kaliteli zeytin zeytinyağı ve ürünleri sunan Ayvalık Vakıfları’nın kapatılma kararııyla işletme müdürlüğüne bağlı 14 bin dekar arazide yaklaşık 165 bin adet zeytin ağacının geleceğinin ne olacağı endişeyle izleniyor. Bu zeytinliklerin çoğu bugün artık birer tatil beldesi olan Ayvalık, Burhaniye, Havran, Küçükkuyu, Altınoluk ve Edremit’te yer alıyor. Bir diğer ifadeyle Edremit’ten Dikili’ye kadar yol boyunca sağlı sollu yer alan yemyeşil zeytinliklerden Vakıflar’a ait olan değerli arazilerin geleceğinden endişe ediliyor. Ayrıca başka kentlere tayin edilecekleri duyurulan personel de huzursuz bir bekleyiş içersinde. Zira olumsuz ekonomik koşullar nedeniyle artan kira fiyatları ve gelecekle ilgili belirsizlik onları endişelendiriyor.

Nesilden nesile geçen gelenek

Konuyla ilgili olarak görüşlerine başvurduğumuz Edremit Ticaret Odası Başkanı Ahmet Çetin, “Yeterince kârlı olmayan 83 yıllık bir kurumun kapatılması söz konusu” diyerek duyduğu üzüntüyü dile getiriyor. Doğma büyüme Edremitli ve zeytinci bir aileden gelen Çetin, öncelikle vakfın tarihten gelen anlamlı bir kurum olduğunun altını çiziyor ve Ege’de nesilden nesile geçen gelenekten bahsediyor. Bu vakfiyelerinin bir bölümünün Osmanlı’dan intikal eden araziler olduğunu ama Cumhuriyet dönemiyle birlikte vakıf müessesesinin devam ettiğini anlatıyor. “Vakfiyelerin sahipleri bu zeytinlikleri kendi çocuklarına değil, Vakıf’lara bırakmış. Geliriyle çocuklar okutulsun, ihtiyacı olanlara da yardım edilsin diye. Osmanlı’dan gelen önemli, ulvi bir gelenek bu. Şu andaki durum bu insanların anısına da saygısızlık aynı zamanda.” Peki bundan sonra ne olacak, bu zeytinlikleri neler bekliyor? Ahmet Çetin, Vakıf arazilerinin kesinlikle satılamayacağının ancak kiraya verilebileceğinin altını çiziyor. Ama imar durumuna göre farklı uygulamalar olabileceğini sözlerine ekliyor.

Bir okula ihtiyaç var

Zeytinliklerin korumasına yönelik ilk kanun 1939’da çıkarılmış, geçen zaman içinde değişiklikler yapılmıştı. 28 Şubat 1995’te çıkan Zeytin Koruma Kanunu’na göre “Zeytinlik sahaları içersinde ve bu sahalara en az 3 km mesafede zeytinyağı fabrikası hariç zeytinliklerin vegatatif ve generatif gelişmesine mani olacak kimyevi atık bırakan, toz ve duman bırakan tesis yapılamaz ve işletilemez” deniyor.

Ahmet Çetin, 1995 Kanunu öncesi imar durumunda tarla vasfında olan ve yeterince karlı olmadığı düşünülen alanlardaki zeytinlerin sökülme ihtimalinin olabileceğini ancak 1995 sonrası imar durumunda bunun söz konusu olmadığını söylüyor. Ama elbette sonrasını bilemeyiz.

Zeytinliklerin bölünerek kiraya verilmesinin ekonomik değerini düşürüp düşürmeyeceğini sorduğum Çetin, küçük küçük yapılan üretimlerin bir süre sonra kimseyi ekonomik olarak memnun etmeyeceğini savunuyor. “165 bin ağaca sahip bir kurum mu daha güçlüdür, yoksa 500 ağaca sahip bir işletme mi? Elbette birincisi. Bir süre sonra karlı olmadığı düşünülürse bu alanların içine binalar yapıldığını bile maalesef görebiliriz. Halbuki kurum devam ettirilmeli. Bu çevrede zeytinci var ama yetişmiş ara eleman bulmak zor. Bu ara elemanları yetiştireceğimiz bir okul haline gelebilir Vakıflar.”

AB’den coğrafi işaret aldı

Edremit Ticaret Odası Başkanı Ahmet Çetin’le konuşmamız sırasında öğreniyoruz ki Edremit Zeytinyağı, geçen günlerde AB’den coğrafi işaret almış. AB Komisyonu’nda Türkiye’den tescil alan 13’üncü ürün olan Edremit zeytinyağı, Balıkesir’in AB Komisyonu’nda tescil edilen ilk ürünü. Haber Elbette çok sevindirici. Umuyoruz ki Ayvalık Vakıf Zeytinlikler İşletme Müdürlüğü’nün kapanma kararından geri dönülür ve zeytinlerimiz dünyada da hak ettiği şekilde güçlü bir şekilde temsil edilebilir.

Edremit’te 2 bin yıldır zeytinyağı üretiliyor      

Bölgenin coğrafyasının toprak yapısı, iklim özellikleri, özellikle Kaz Dağları’nın kuzey rüzgarları ve Madra Dağı’ndan esen rüzgâr, yörenin endemik bitki zenginliği, denizden esen imbat rüzgarı oksijeni ile harmanlanıp zeytin meyvesinin karakteristik yapısını ortaya koyuyor. Edremit zeytin çeşidinin yapısındaki bileşenler meyvenin zeytinyağı olarak işlenmesiyle beraber zeytinin karakteristik özelliklerini ve coğrafyanın iklim özelliklerini zeytinyağına aktarıyor. Bütün bu özellikler Edremit Zeytinyağı’nın aromasını benzersiz, karakteristik ve özgün kılıyor. Ören’de Adramytteion antik kentinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılan arkeolojik buluntular ise bölgede 2 bin yıldır Zeytin yetiştirildiğini kanıtlıyor.