2018 Ocak ayında 112 TL olan elektrik faturası bugün aynı kullanımla 210 TL. Bunun yüzde 51’i enerji, yüzde 30’u dağıtım, yüzde 19’u vergi
Yusuf Akcakaya
yusuf@gazeteoksijen.com Zamlanan faturalar vatandaşın ana gündem maddesi. Bu zamların en çok dikkat çekenlerinden biri de elektrik faturası. TÜİK verilerine göre 22 milyon meskenin bulunduğu Türkiye’de geçen yıl 56.2 milyar kilowatt saat (kWh) elektrik tüketildi. Asgari koşullarda yaşayan dört kişilik bir ailenin aylık tüketimi ise 230 kWh. Bu tüketimin bedeli 2015 yılı Ocak ayında 100 TL iken, aynı kullanım ile 2018 Ocak’ta 112 TL, 2021 Temmuz’da ise 210 TL bedel ödedi. Olgun Sakarya Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Olgun Sakarya, bir elektrik faturasının hangi gider kalemlerinden oluştuğunu anlattı: “4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu elektrik kullanımı ve dağıtımındaki faaliyetleri ayrıştırdı. Elektrik faturalarında 6 farklı gider kalemi ortaya çıktı. Bu giderler ‘enerji bedeli’ ve ‘dağıtım bedeli’ olarak ikiye ayrılıyor. Enerji bedeli kendi içinde ikiye, dağıtım bedeli ise dörde ayrılıyor. Enerji bedeli olarak, perakende satış bedeli ve faturalandırma bedeli belirlendi. Dağıtım tarafında ise; sistem kullanımı, kayıp kaçak, dağıtım firmalarının ulaşım konaklama gibi harcamaları ile sayaç okuma bedeli yer alıyordu.
Detaylar görülmüyor
Sakarya, faturalara yansıyan giderlerin zaman içerisinde gizlendiğini söyledi: “Gider kalemleri tek tek faturalarda yer alırırken 2016’da enerji bedeli ve dağıtım bedeli olarak ikiye düşürüldü. 2019’da ise faturalarımızda sadece enerji bedelini görür olduk. Aslında 2016’ya kadar yer alan tüm giderlerin hepsini şimdi de ödüyoruz ama detayını göremiyoruz. Ama yaptığımız çalışma ile gider detaylarına ulaştık. Bir elektrik faturasının yüzde 51’ini enerji bedeli, yüzde 30’unu dağıtım bedeli, yüzde 19’unu ise vergi ve fonlar oluşturuyor.’’ Elektrikteki kayıp-kaçaklara da değinen Sakarya, bu oranın düşürülme hedefinin yakalanamadığını belirtti: “Elektrik dağıtımı özelleştirildiğinde hedeflerinden biri de kayıp-kaçak oranının düşürülmesiydi. 2015’te kaçağın yüzde 10’a düşürüleceği öngörülüyordu. Ancak 2009’da yüzde 15.69 olan kaçak, 2015’te 16.67’ye yükseldi. En son rakam ise 2019 yılında yüzde 12.69 olarak açıklandı.’’