Turist beklemeyen, yolcu alan, karşıya geçen taksi

Yusuf Akcakaya

yusuf@gazeteoksijen.com İstanbul karayolunda çözülemeyen taksi problemi ile uğraşmaya devam ederken, kentin denizinden küçük ama önemli bir dalga geldi. Büyükşehir Belediyesi birkaç yıl önce ara verilen projeyi canlandırarak deniz taksilerin Ekim ayında sularda olacağını açıkladı.  Hizmet, Şehir Hatları’nın 28 araçlık filosuna eklenen sekiz yeni tekneyle başlayacak. Şubat 2022’de sayının 50 olması planlanıyor. Talep olduğu takdirde bunun da artırılması mümkün.  Sistem deniz taksiye binmek isteyen yolcuların mobil aplikasyon üzerinden çağrı yapması ile işleyecek. İlk etapta İstanbul’daki 98 iskelenin tamamından binilebilecek, daha sonra yanaşma izni olan her yerde kullanılabilecek. 

Taksi-dolmuşa dönüştürülecek

Şimdilik her tekne bir bölge ve saat sınırlaması olmaksızın, bağımsız olarak sarı taksiye benzer bir yapıda çalışacak. Yani teknede birbirine yabancı kişiler olmayacak. Daha sonra tekneler taksi-dolmuşa dönüştürülüp paylaşımlı hizmet verecek. 10 kişi kapasiteli taksilere ister 1 ister 10 kişi aynı anda binebilecek. Ancak ücret tarifesi sabit. Tek kişi binmek istiyorsa 10 kişinin bedelini ödeyecek. Tarife mil bazlı uygulanacak ancak mil başına ücretlendirmenin ne kadar olacağı henüz açıklanmadı. İBB Şehir Hatları Genel Müdürü Sinem Dedetaş denizde toplu ulaşım götürülemeyen bölgeler için bu projeyi geliştirdiklerini söylüyor: “Bazı bölgelerde yaptığımız simülasyonlar sonucunda hat açmanın doğru olmadığı sonucuna varıyoruz. Çünkü bir taraftan ciddi bir yatırım yapılması gerekiyor. Personel, işletme giderleri, yakıt gibi maliyetler var. Kamu kaynağını etkin şekilde kullanmamız gerekiyor. Beylikdüzü’nde oturuyorsunuz mesela, kıyıda ne kadar ev var ki buraya hatlı sefer koyalım? Deniz taksi projesi ile, ulaşılabilir bir ücretlendirme tarifesi sunarak hizmet mantığından da uzaklaşmadan kar etmeyi istiyoruz.”

Bu, İstanbul’daki ilk deniz taksi denemesi değil. 2008’de başlayıp 2013’te işlemez hale gelen, 2017’de de tamamen sona eren bir tecrübe yaşanmıştı. Dedetaş önceki projeyi incelediklerini ama hizmet içeriği haricinde bir ortak yan bulunmadığını söylüyor: “Önceki taksilerin işlememesinin nedeni, sebebini tam olarak bilemesek de sayılarının çok az olması. Sözleşmeleri incelediğimizde birçok noktada yanaşma izinleri olmadığını da görüyoruz. Ayrıca teknik nedenlerle de her yerde yolcu indirip bindiremiyordu. Bu tekneler ise teknik özellikleri sayesinde iskeleye sıfır olarak yanaşabilecek.” Dedetaş’ın bahsettiği tekneler, Haliç Tersanesi’nin imalatı. Sadece kompozit parçalarının Yalova’da üretildiği, geri kalan tüm işlerinin burada yapıldığı tekneler, hızlı ulaşım düşünülerek tasarlanmış: “Bir de Haliç Tersanesi markası oluşturmak istiyoruz. Ürettiğimiz tekneler hem yerli hem de uluslararası pazarda satışa sunulacak. Zaten önemli olan bu tekneleri seri üretimle yapabilmek, bilgi birikimini elde edebilmekti. Haliç Tersanesi’nin tarihindeki ilk seri üretim oldu bu taksiler. Şu anda ayda altı tane tekne yapabiliyoruz, bu sayı 100-150’ye de çıkabilir. Haliç 70 dönümlük bir alana kurulu tersane, hali hazırda yılda 70’e yakın bakım yapılıyor.”

Vapurlardan iki kat hızlı

Dokuz yıldır Şehir Hatları vapurlarında kaptanlık yapan Mahmut Benzer ulaşım süresinin tarifeli vapurlara göre yaklaşık iki kat kısalacağını vurguladı: “Şehir hatlarındaki tarifeli vapurların hızları 10 mil’dir. 12 metre boy, 4 metre enindeki deniz taksilerinin hızı ise 21 mil. Örneğin tarifeli vapurlar Beşiktaş’tan Kadıköy’e yaklaşık 22 dakikada giderken taksiler 10-11 dakikada varabilecek. Taksilerde iki kişi çalışacak; kaptan taksiyi kontrol ederken gemici ise misafirlere yardımcı olacak. Ayrıca oturma kısmı denize yakın olmasından dolayı da teknenin gücü ve hızı daha iyi kavranılacak.’’

Fotoğraflar: Ferhat Zupceviç