Türkiye’nin yüzde 88’i spor yapmıyor
AB İstatistik Ofisi’nin raporuna göre “Haftada hiçbir aerobik fiziksel aktivitede bulunmayanların oranı” Avrupa kıtasında yüzde 47. Türkiye’de ise neredeyse bunun iki katı. Spor yapmayanlarla konuştuğumuzda ise en son spor aktivitelerini ya askerde ya da lisede dersinde yaptıkları ortaya çıkıyor
Spor sağlıklı yaşamın olmazsa olmazı… Peki yeterince ve düzenli olarak spor yapıyor muyuz? İşte bu sorunun cevabını Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) 30 ülkede yaptığı araştırma ile aradı. Avrupa genelinde yapılan çalışmada "Hiç bir fiziksel aktivite yapmayanlar, haftada en az 5 saat fiziksel aktivite yapanlar, haftada en az 10 dakika bisiklete binenler, haftada en az bir defa kas geliştirme egzerzisi yapanlar” araştırılmış. Sonuç olarak da Türkiye neredeyse bu araştırmalarda hep son sırada yer almış. Örneğin Avrupa genelinde hiçbir fiziksel aktivitede bulunmayanların oranı yüzde 47 iken Türkiye’de bu oran yüzde 88. Ve bu listenin sonuncu sırasında yer alan ülke Türkiye. Haftada 5 saatten fazla fiziksel aktivede bulunanlar ise sadece yüzde 3. Bu alanda lider ülke yüzde 45 ile Hollanda. AB ortalaması yüzde 18. Peki haftada 10 dakikasını bisiklete ayıranlar ne kadar? Türkiye’de bu oran yüzde 5, AB ortalaması yüzde 24 ve yine Hollanda yüzde 61 ile lider. Haftada en az bir defa kas geliştirenlerin oranı ise Türkiye’de yüzde 4. Finlandiya bu alanda yüzde 60 ile birinci, AB ortalaması ise yüzde 26.
Vakit yok, yer ve bütçe kısıtlı
Peki Türkiye neden bu listenin son sıralarında yer alıyor, gerçekten spora bu kadar uzak mıyız? Düzenli spor yapanlarla da yapmayanlarla da konuştuğumuzda ortaya ilginç bir tablo çıkıyor: Kimi yıllar önce sporla vedalaşmış ve bir daha hayatına sokmamış. Kimi ise istediğini ama İstanbul’da yürüyecek doğru dürüst kaldırım bile yok, soluduğumuz hava bile kirli neyin sporu diyerek bahanesini dile getiriyor. Bunlara bir de bütçeyi eklemek gerek çünkü bazıları ise spor salonuna giderek ancak bu işin çözüleceğine inanıyor. Diğer tarafta ise spor yapan azınlık da var ve bunu yıllardır disiplinli bir şekilde yaptıklarını söylüyorlar. Şimdi onlara kulak verelim, hikayelerini dinleyelim…
SPOR YAPMAYANLAR
Tempolu yürüyüş ile telafi ediyorum
Burcu Berksoy (36 - Öğretmen)
Üşengeçlik tamamen, zaman ayırmıyoruz, fırsat yaratmıyoruz. Ayrıca İstanbul’da zamanla yarışıyoruz. Spor bu yüzden geri planda kalıyor, öteliyoruz onu. Spor bir şeylerde tehlikeyi sezdiğimiz zaman ya da farklı bir sosyallik olsun istediğimiz zaman gidip tercih ettiğimiz bir şey haline geldi. Evde ekliptik bisiklet var kullanmıyorum, arkadaşım yürüyüş bandı aldı kullanmıyor. Pandemide ciddi kilo aldım ve diyetisyene gittim. Artık son noktada diyetisyen spora yazılmamı istedi, onun zoruyla 1-2 ay gittim ama bıraktım. Tekrar başlasam bile en fazla 2-3 ay giderim. Hava güzel olmaya başlayınca spor salonunda kapalı alanda kalmak istemiyorum. Spor yapmadığım için gün içinde mecburi yürüyüşlerimi tempolu yapmaya çalışarak spor yapmamayı kendimce telafi ettiğimi düşünüyorum. Toplu taşıma kullanmamaya çalışıyorum. Onun dışında İstanbul kaosunda yaşıyorsanız spor mümkün değil. Yurt dışında spor bir eğitim olarak veriliyor, beden dersine önem veriliyor. Bizim ülkede böyle bir şey söz konusu değil. Ordan o eğitimi almıyorsan kardiyo yap demekle olmuyor. Çocuğa zumba yaptıralım diyorsun neden angarya çıkarıyorsun oluyor. Pilates diyorsun en azından duruş düzetelim diyorsun gerekli bulmuyorlar. Hep bir etiketleme söz konusu. Arkadaşlarım öğrencilerim olsun biraz daha genç kuşak spor salonlarına çevre edinmek için gidiyor. Spor asla bir öncelik değil.
En son 17 yıl önce spor yaptım
Umut Kılıç (35 - Stüdyo işletmecisi)
Sadece yürüyüş düzenli bir spor yapmıyorum yoğun iş temposu nedeniyle. Sağlığım için iyi olmadığını biliyorum yine de yapmıyorum. Türk insanı için genelleme yapamam ama kendimden yola çıkarsam zaman yetersizliği ve yoğun iş hayatı nedeniyle yapmıyorum. Günde 15 bin adımı tamamlamaya çalışıyorum bu bir spor mu tartışılır ama ilk fırsatta hep başlayacağız ama hep bir erteleme söz konusu. Düzenli bir çalışma saatim de yok, işletme sahibi olduğunuzda saati de sizin belirlemeniz gerekiyor. Zaman kalmıyor. En son 17 yıl önce spor yaptım. 10-17 yaş arasında lisanslı futbol oynadım. Spora aşinayım sporun bende sağladığı hormonları da istiyorum, sporu bağımlılık edinmek istiyorum. Hep bu cümlelere sahibim ama bir türlü başlayamadım.
Sonradan edinilen bir alışkanlık değil
Melida T. (38 Yönetici)
Spor yapmıyorum, hayatım boyunca da düzenli olarak hiç spor yapmadım. Bir dönem yoga yaptım ama çocuğumun doğumu karantina süreci derken onu da bıraktım. Spor bana göre sonradan edinilen bir alışkanlık değil. Yetiştirilmeyle alakalı, eğitimle alakalı biraz da. Bizde beden eğitimi dersleri haftada 1 gün. Bunun gerçekten bir kültür olarak benimsenmesinde çocukken edinilen alışkanlıkların rolü büyük. Bir taraftan da sevmek gerekiyor. Çocukken bir dönem voleybol oynadım ama hareketli bir çocuk olmama rağmen sevemedim. Çocuğuma aşılamaya çalışıyorum. Henüz 2 yaşında ama örneğin basketbola gönderirim sevmezse zorlamam ve devam etmez. Türkiye’de imkansızlıklar da var tabi her yerde aynı şartlarda spor olanakları da bulmak zor ama bunu fiziki şartlara da bağlamamak gerekiyor. Koşmak yürümek dahi bir spor olabilir. Tekrar bir şekilde başlamayı düşünüyorum. Ama ne zaman olur ne kadar sürer bilmiyorum. Eşim başladı o da sürdüremedi. Bu bir alışkanlık haline gelebilir mi bundan sonra emin değilim.
En son askerde yaptım
Zihni Yalçın (58 Aşçı)
Hayatımda hiç spor yapmadım. Hayatımda tek sporu 19-20 yaşlarında askerlik döneminde acemilikte yaptım. Daha sonra aşçı olduğum için askerliği de restoran bölümünde tamamladım. Genç yaşlarımda maddi yetersizlikler vardı. Kendimi çalışmaya adadım. Spor yapma fikri gündemimde bile olmadı. Sonra iş hayatı çocuk derken sporu hayatıma dahil etmedim. Sağlığım için önemli olduğunun farkındayım. Tempolu yürüyüşlerle telafi etmeye çalışıyorum. Kalabalıkta yürüyüş yapacak alan bulmak da mesele bir taraftan. Nişantaşı’ndan Şişli’ye yürüdüm bugün insan kalabalığı temponuzu da kesiyor, mümkün değil. Şeker hastasıyım ve birkaç ay önce dizimden de bir problem yaşadım. Doktorun tavsiyesiyle bisiklete bindim. Bacağımda eski ağrılar kalmadı. Yani spor bir şeylere iyi geliyor farkındayım ama yapmıyorum. İşten eve yorgun dönüyorum, üşengeçlik de var tabi. Ama kimse zamansızlıktan şikayet etmesin akşam 9’da 10’da da spor yapılır. Vakit bulunur ama üşengeç milletiz. Genlerimizde mi var bilmiyorum. Köylerde de genelde kadınlar tarlada çalışır erkekler kahvede oyun oynar. Kültürümüz oturmak üzerine, üşengeç milletiz yani kısaca.
Zaman bulamıyorum
Emirhan Savaş (33 Reklamcı)
Düzenli spor yapmıyorum. İş hayatımın temposu çok yoğun ve genel olarak saatleri belirsiz. Zaman bulamıyorum. Yürüyüş spordan sayılır mı emin değilim ama mümkün olduğunca toplu taşıma kullanmıyorum, uzun yürüyüşler yapıyorum. Bu şekilde belki de psikolojik olarak kendimi rahatlatıyorum. Çok fazla kilo sorunu yaşayan biri değilim belki bu da bir nedendir. İşten kalan zamanlarda da sosyalleşmeyi tercih ediyorum. Ya da sakin bir şekilde zihnimi dinlendirmeyi tercih ediyorum. Sağlığım için ciddi bir risk oluşturursa zaman yaratmaya çalışırım ama şu an önceliğim spor değil.
Devamının gelmeyeceğini bildiğim için başlamıyorum
Gizem Kara (Yaş 27 - Satın alma sorumlusu)
Spor yapamıyorum çünkü hem işe hem yüksek lisansa gidiyorum haftanın 5 günü eve gelmem 9.30'u buluyor ve dinlenmek, yemek yemek duş almak istiyorum sporu o araya sıkıştıramıyorum. Ayrıca iş yoğunluğumdan kötü besleniyorum. Zaten kötü beslendiğim için salmış durumdayım spor yapsam da yeterli verimi alacağımı düşünmüyorum. Zayıflamak ve fit olmak için spordan önce yeme düzenimi düzeltmem gerektiğini düşünüyorum. Ayrıca spor uzun bir yolculuk ben genelde hızlı sonuç görmeyi seven biriyim. Bu yüzden bir motivasyonum yok spor yapmaya dair. Spor yapmak için biraz sonucunu görmek ve sonucu görerek motive olmak gerekiyor. Ben devamının gelmeyeceğini bildiğim için başlamıyorum.
Enerjim yok
Yasemin Yorulmaz (Yaş 26 - Matematik Öğretmeni)
Spor yapamıyorum çünkü günlük koşturmacada zamanım kalmıyor. Bir saat eve erken geldiğimde dahi gün içinde çok yorulduğum için spora enerjim olmadığını hissediyorum. Gün içerisinde öğrencilerim ve velilerim ile çok fazla iletişim halinde olduğum için bazen başka bir şeye daha enerjimi aktaramıyorum. Mesleğimle ilgili o kadar çok sorumluluğum var ki spor için ayrıca bir sorumluluk almak istemiyorum
Aşırı pahalılıkla karşılaşınca vazgeçiyorum
Ceren Tokgöz (Yaş 27 - Satış Pazarlama Uzmanı)
Spor yapmayı sevmiyorum, gerekli gördüğüm için yapmak istiyorum ama mutsuz olduğumda spor yapmaktan direkt uzaklaşıyorum ve gerekli motiveyi kendimde bulamıyorum. Spora kendimi motive etmek için alternatif aradığımda da aklıma, spor salonuna gitmek ya da çeşit çeşit spor kıyafetleri alabilmek geliyor ama onda da aşırı pahalılıkla karşılaşınca vazgeçiyorum. Evde kendim spor yapmayı seçtiğimde de, işten eve geliyorum ve ardından evde kişisel işlerimi yapmakla buluyorum kendimi, önceliğim değişmiş oluyor. Spor için yeterli zaman ayıramıyorum, bazı günler akışımdan feragat etmem gerekiyor ki yapabileyim. Büyükşehirde yaşamanın verdiği vakitsizlik ve koşturma da bir sebep tabii.
Spor hocasının gözetiminde olmak istiyorum
Selim Güngör (Yaş 24 - Satış Temsilcisi)
Aslında daha önce sporla üniversite dönemimde ilgilenmiş biriyim o zamanlar spora vakit ayırabiliyordum okuldan arta kalan vakitlerde gidebiliyordum fakat iş hayatına başladıktan sonra spora gerekli vakti veremedim spor yapmak için yeterli enerjim ve vaktim kalmıyor. Sabah 9'da işe gidip 7'de çıkıyorum fiziksel olarak ve mental olarak yorulmuş olduğum için spora vakit ayıramıyorum ayrıca spor salonlarının da fiyatlarının yükselmesiyle birlikte maddi açıdan da beni zorlayacağı için spor yapmıyorum tabiki spor sadece maddiyatla yapılmayabilir ama parklarda ve açık spor alanlarında yeterli ekipman olmadığı icin oralarda spor yapmayi tercih etmiyorum. Ve bir spor hocasının gözetiminde olmayınca kendime ve kaslarıma zarar verebileceğim için ya bir hoca gözetiminde ya da bir spor salonunda tranier gözetiminde yapmak daha mantıklı geliyor. Kaliteli salonlar ve kaliteli spor hocalarının fiyatlari oldukça pahalı bu da spor yapmamın önünde bir engel oluşturuyor. Sahil koşuları yürüyüşleri de vakitsizlik ve biraz da üşengeçlikten dolayı tercihim olmuyor.
Gym'ler öğrenci bütçesine göre pahalı
Emircan Yarkın Dikkaş (Yaş 21 Öğrenci)
Spor yapmıyorum. Genelde dersler v.s. çok ağır oluyor. Okul dışındaki zamanlarda daha çok spor yapmaktansa gezmeyi, arkadaşlarımla olmayı daha çok tercih ediyorum. Spora yapmaya vakit ayıramıyorum Ayrıca Gym'ler özellikle öğrenci bütçesine göre çok pahalı. Kendimce hareket etmeye çalışıyorum. Günlük metroya, okula en az bir 20 dakika yürüyüşüm var. Bunun dışında yürüyüş yapmak isterim ama Fatih'te oturuyorum ve böyle bir alan yok.
Artık hayatım tamamen bilgisayardan ibaret
Kadir Can Türkoğlu (Yaş 23 Öğrenci)
Spor yapmıyorum. Fiziksel bedenimi geliştirmektense zihinsel bedenimi geliştirmek taraftarıyım. Daha önce spor yaptım üniversite sınavı döneminde bıraktım. Öncesinde yüzme, basketbol yaptım. İstanbul kulvar ikinciliği var yüzmede. Basketbolda Bayrampaşa birinciliğim vardı. Şu an ise hayatım tamamen bilgisayardan ibaret. Alışkanlıklarım değişti artık başlamayı düşünmüyorum spora. Sporla zaman geçirmektense kafamızı rahatlatmak bana göre daha yararlı oluyor. O yüzden kafayı streslerden arındırmakla meşgulüm.
Spora ayıracak vaktim yok
Emrah Yücel (Yaş 46, Esnaf)
Spor yapmıyorum çünkü vaktim yok. Dükkan açıyorum haftanın 7 günü. Akşam 10.00'da kapatıyorum kendime ayıracak fazla vaktim kalmıyor. Önceden daha iyi görünmek için spor yapardım ama işlerim yoğunlaştı artık spora ayıracak vaktim yok. Spor yapmak için günün belli bir saatini ayırmak gerekiyor. Böyle bir şey de yaptığınız işle, yaşam tarzınızla ilgili. Spor daha rahat bir hayat yaşayanların yapabileceği bir aktive. Spor yapmayı düşünmüyorum, herhangi bşr sağlık sorunum da yok.
Spor yapacak alan bırakmadılar
Polat Özsomun (Yaş 70 Pazarcı)
Haftada 1-2 kez arkadaşlar arasında halı saha yapıyoruz. Onun dışında spor yapmıyorum. Yürüyüş yapmaya çalışıyorum ama araçlardan, insan kalabalığından yürüyüş yapacak yer bulmak bir mesele. Her yer beton yığını insanlara spor yapacak alan bırakmadılar. Kendim alan yaratıp Maçka ya da Yıldız Parkı'na yürüyüşe gidiyorum. Ama oralara gitmek de mesele, trafikten daha giderken yoruluyorsunuz.
İstanbul'da yaşamak bir spor
Münevver Mersin (Yaş 27 Şu an çalışmıyor)
İstanbul’un yoğun ve yıpratıcı yaşam koşulları kendimle verimli vakit geçirmemi etkileyen en önemli etmen. Bu aslında bir bahane olabilir çünkü burada yaşamayı kendim seçtim lakin sabahın erken saatlerinde sırf hayatımı idame ettirmek için kalkmak ve tüm günümü bu amaç uğruna bir şeyleri yetiştirmeye çalışarak geçirmek, akşamlarımı aktif bir şekilde spor yaparak değil hareketsiz bir şekilde bir şeyler izleyerek geçirmeme sebebiyet veriyor. Bir başka bahanem ise İstanbul’da yaşayarak zaten spor yaptığımı düşünmem. Bu kalabalık ve büyük şehir bir yerden bir yere gitmek bir yandan çok zor bir yandan çok kolay. Bu mesafeleri aşarken zaten yeterince spor yapmış olduğumu düşünüyorum. Yani İstanbul'da yaşamak bir spor.
SPOR YAPANLAR
Spor yaş faktörünü ortadan kaldırıyor
Perihan Çakır (Yaş 68 - Emekli)
30 seneden daha fazla spor yapıyorum, spor odaklı yaşıyorum. Sosyal hayatımı spora göre düzenliyorum. Yıllarca koştum fakat bir ameliyat geçirdikten sonra koşuyu bıraktım şimdi yürüyorum, yüzüyorum günde 4-5 saatimi alıyor. Pandemiden dolayı kapalı salona girmedim, artık gitmiyorum. 68 yaşındayım ve çok mutluyum, spor benim hayatım. Çevremin de yüzde 99'u spor yapıyor. Spor yapmayanlarla arkadaşlık edemiyorum. Ona göre doğal bir seçim oluyor. Arkadaşlarımın hepsi 'Ironman', Triatlet. Şimdi gençler geldi tabii. Spor yaş faktörünü de ortadan kaldırıyor. Arkadaşlarımın çoğu genç bu nedenle de çok mutluyum.
25 senedir aralıksız spor yapıyorum
Yiğit Şardan: (59 yaşında Reklamcı-Yapımcı)
Haftada 7 gün kimi zaman 1 buçuk kimi zaman 2 buçuk saat spor yapıyorum. Haftada 3 gün pilates yapıyorum haftada 2 gün de golf oynamaya çalışıyorum. Hava iyiyse genelde sahilde yürüyüşle başlıyorum. Sağlığım için yapıyorum sporu, 25 senedir de aralıksız yapıyorum. Benim için artık bir yaşam tarzı, sporun olmadığı bir yaşam düşünemiyorum.
2015'ten bu yana düzenli olarak spor yapıyorum
Neslihan Yıldıran (Yaş 35 - Kendi işi)
Haftada hemen hemen her gün spor yapıyorum. Aynı zamanda kano ve kürek sporuyla uğraşıyorum. 2015'ten bu yana düzenli olarak spor yapıyorum. Havanın durumu ve iş yoğunluğuma bağlı olarak yürüyüş günlerim değişiyor. Ortalama haftada 3-4 gün yürüyorum diyebilirim. Sporun hem zihinsel hem de bedensel sağlığa olan faydası nedeniyle sporu hayatımdan çıkarmam mümkün değil. Belli bir zamandan sonra yaşam tarzı haline geliyor, alışkanlık oluyor.
Sağlıklı olmak ve iyi görünmek için yapıyorum
Mehmet Atak (Yaş 22 - Öğrenci)
Her gün en az 1 saat spor yapıyorum
Yılmaz Koyuncuoğlu (Yaş 66 - Emekli)
Shiftlerimden vaktim kalırsa...
Can Kayıt (Yaş 28 - Barmen)
Spor yapmaya çalışıyorum. Barmenim eğer shiftlerimden vakit kalırsa spor salonuna gidiyorum. Daha önce yüzmeyle ilgileniyordum, bıraktım. Şimdi çok vakit bulamıyorum. Hali hazırda kayıtlı olduğum bir spor salonu var. Ama zaman ayırabilmek ciddi bir mesele. Hem yaptığım iş nedeniyle çalışma saatlerim çok değişkenlik gösteriyor hem yorucu bir tempom var. Yine de mümkün olduğunda spor salonuna gidiyorum.