Yükseköğretim Kurulu, pandemi nedeniyle yurt dışı üniversitelerden Türkiye’deki üniversitelere yatay geçişi kolaylaştırdı. Ancak Karazin Kharkiv Üniversitesi’nden kimi öğrencilerin usulsüz yatay geçiş yaptığı iddiaları üzerine YÖK soruşturma başlattı
Çağatay Bayraktar
cbayraktar@gazeteoksijen.com Yükseköğretim Kurulu (YÖK), geçen yıl Covid salgını patlak verince yurt dışında öğrenim gören öğrenciler için Türkiye’deki üniversitelere ‘yatay geçiş’ şartlarını kolaylaştırdı. Ancak YÖK’ün, ne kadar süreceği belli olmayan salgın sürecinde öğrencilerin mağdur olmamaları için açtığı kapı, kimileri için Türkiye’deki üniversitelere ‘sınavsız’ girişin yolu oldu. YÖK, 209 üniversiteye birer yazı göndererek özellikle Ukrayna’daki Karazin Kharkiv Üniversitesi’nden son bir yıl içinde yatay geçiş yapan öğrencilerin tekrar incelenmesini istedi. Her şey YÖK’ün 27 Mayıs 2020 tarihli genelgesiyle başladı. Mart’tan itibaren Covid vakaları çığ gibi artınca üniversiteler kapanmış, ülkeler sınırlarını kapatmıştı. Yurt dışında okuyan öğrencilerin çoğu Türkiye’ye döndü. Salgının ne zaman biteceği, okulların ne zaman açılacağı belli değildi. YÖK, bu öğrencilerin eğitimlerinin daha fazla aksamaması için harekete geçti. 10 maddelik ‘yatay geçiş’ genelgesiyle önceden çok sınırlı olan kontenjan artırıldı. ‘4 yıllık fakültelerin birinci ve son sınıfında okuyan öğrenciler yatay geçiş yapamaz’ kuralı kaldırıldı. Türkiye’deki üniversitelere geçişte önceden ‘en az 60 ortalama’ aranıyordu, o da kaldırıldı. Başarısız olunan derslere tekrar zorunluluğu getirildi. Ayrıca isteyen öğrencilere koşulsuz açık öğretim programlarına da kayıt yaptırma hakkı tanındı.
Önce Ukrayna sonra KKTC
Genelge sonrası çok sayıda öğrenci Türkiye’deki üniversitelere yatay geçiş yaptı. Ancak kısa süre önce YÖK’e ‘yatay geçişlerde usulsüzlük yapıldığına dair’ bilgiler gelmeye başladı. Bazı öğrenciler şartları karşılamadıkları halde Türkiye’deki üniversitelere geçiş yapmıştı. Bir öğrencinin durumu çok çarpıcıydı. Türkiye’de YGS’de 231 bininci olmuş, daha sonra Ukrayna’daki Karazin Kharkiv Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi’ne kayıt yaptırmıştı. Bu öğrenci kısa süre içinde önce KKTC’deki bir üniversitenin hukuk fakültesine oradan da Türkiye’de bir vakıf üniversitesinin hukuk fakültesine yatay geçiş yapmıştı. Oysa Türkiye’de hukuk okuyabilmek için başarılı sıralamasında ilk 125 bin içinde yer almak gerekiyor. Karazin Üniversitesi'nde 25 bin öğrenci öğrenim görüyor
Bir üniversiteye odaklanıldı
Soruşturma derinleştirilince Karazin Kharkiv Üniversitesi’nden başka öğrencilerin de usulsüz yatay geçiş yaptığı belirlendi. Bunun üzerine YÖK, 22 Mart’ta Türkiye’deki 131 devlet, 78 vakıf üniversitesine yazı göndererek; 27 Mayıs 2020 genelgesiyle Karazin Kharkiv Üniversitesi’nden yatay geçiş yapan öğrencilerin tekrar değerlendirilmesini istedi. Yapılan ilk tespitlere göre bu şekilde yatay geçiş yapan yüzlerce öğrenci var. Usulsüzlük ağırlıklı olarak vakıf üniversitelerinde, özellikle tıp, hukuk, mühendislik gibi başarı sıralaması şartı aranan bölümlerde yoğunlaşıyor. Türkiye’de tıp okumak isteyen bir öğrencinin ilk 50 bin, hukuk için ilk 125 bin, mühendislik için ilk 300 bin içinde yer alması gerekiyor. Soruşturma sonunda yatay geçişte usulsüzlük yaptığı belirlenen öğrencilerin kayıtları silinecek. Usulsüzlüğe karışan yetkililer hakkında savcılığa da suç duyurusunda bulunacak.
En pahalı bölümü 4 bin 500 dolar
Soruşturmanın odağında olan Karazin Kharkiv Üniversitesi’ne Türkiye’den her yıl yaklaşık 700 Türk öğrenci kayıt yaptırıyor. Karazin Kharkiv Üniversitesi’nde 25 bin öğrenci öğrenim görüyor, bunların yaklaşık 3 binin Türk olduğu tahmin ediliyor. Bu üniversiteye kayıt yaptırmak için lise diploması yetiyor. Herhangi bir sınav aranmıyor. Sadece tıp fakültesine girişte öğrencinin biyoloji, fizik ve kimya gibi fen bilimleri derslerinde karne notunun en az 60 olması gerek. Bu şartı yerine getirenler tıp fakültesine yıllık 4 bin 500 dolar, hukuk fakültesine yıllık 2 bin ve diğer fakültelere 2 bin ile 2 bin 500 dolar arası ücret ödeyerek kayıt yaptırabiliyor.