Deri hücresinden insan yumurtası üretildi | Kısırlığa yeni umut: Klonlama
Oregon Sağlık ve Bilim Üniversitesi’nin öncülük ettiği çalışma, infertil kadınlar için çığır açabilecek yeni bir tedavi yolunun kapısını aralıyor. Ancak uzmanlar, uygulamanın klinik kullanıma en az 10 yıl uzakta olduğuna dikkat çekiyor
Bilim insanları, klonlama teknolojisini uyarlayarak cilt hücrelerinden ve bağışlanmış yumurtalardan insan yumurtası üretmeyi başardı. Henüz erken aşamada olan çalışma, kısırlık yaşayan kadınların genetik olarak akraba çocuk sahibi olabilmesi için yeni bir umut kapısı aralayabilir.
Oregon Sağlık ve Bilim Üniversitesi’nden (OHSU) araştırmacılar, yetişkin hücre çekirdeklerini bağışlanan yumurtalara aktardı. Çekirdeği çıkarılmış yumurtalara yerleştirilen bu DNA, özel bir süreçle hücreleri kromozomlarının yarısını atmaya zorladı. Bu yeniden düzenleme, döllenme için gerekli bir adım.
Çalışmanın baş araştırmacısı Prof. Shoukhrat Mitalipov, bu yeni bölünme biçimine “mitomeyoz” adını verdiklerini belirterek, “Doğa bize iki hücre bölünme yöntemi verdi, biz üçüncüsünü geliştirdik” dedi.
OHSU’dan Prof. Paula Amato, yöntemin sadece infertil (kısırlık) kadınlara değil, aynı zamanda eşcinsel çiftlere de genetik olarak akraba çocuk sahibi olma ihtimali sunduğunu vurguladı.
Henüz yolun başında
Araştırma sonuçları Nature Communications dergisinde yayımlandı. Ancak bilim insanları bunun sadece bir “kanıt niteliğinde deney” olduğunu, klinik uygulamaya geçilebilmesi için etkinlik ve güvenliğin uzun yıllar test edilmesi gerektiğini söyledi.
Prof. Mitalipov, yöntemin en az 10 yıl daha geliştirilmesi gerektiğini öngörüyor. Southampton Üniversitesi’nden üreme tıbbı uzmanı Prof. Ying Cheong ise “Bu henüz çok erken laboratuvar çalışması. Ama gelecekte infertilite (kısırlık) ve düşük sorunlarını anlamamızı kökten değiştirebilir” diye konuştu.
Verimlilik düşük
Araştırma kapsamında 82 işlevsel yumurta üretildi ve bunlar tüp bebek (IVF) yöntemiyle döllendi. Ancak yalnızca yüzde 9’u blastosist aşamasına ulaşabildi. Doğal üremede ise bu oran yaklaşık üçte bir. Hiçbir embriyo bu aşamanın ötesinde büyütülmedi.
Dünya genelinde yarış
Benzer çalışmaları Japonya’daki Osaka Üniversitesi’nden Katsuhiko Hayashi ve ekibi ile Kaliforniya merkezli Conception şirketi de sürdürüyor. Onlar farklı bir yöntemle, cilt hücrelerinden kök hücre üreterek yumurta ve sperm elde etmeye çalışıyor. Bu yöntem farelerde başarıya ulaştı, ancak olgun insan yumurtası henüz üretilemedi.
Mitalipov, önlerindeki en büyük engelin kromozomların sağlıklı şekilde eşleşip ayrılmasını sağlamak olduğunu söylüyor:
“Sağlıklı embriyo oluşturmanın karmaşık sürecini çözmek için önümüzde hala zorlu bir yol var.”