Dünyayı Eris korkusu sardı: Aşısı için düğmeye basıldı

Önümüzdeki ay yeni bir Covid-19 aşısı piyasaya sürülecek, ancak sağlık uzmanları ve analistler, koronavirüsün Omicron formunun bir varyantı olan "Eris" nedeniyle hastaneye yatışlar ABD çapında artarken bile aşının soğuk karşılanmasının muhtemel olduğunu söylüyor.

Reuters'ın haberine göre bazı halk sağlığı uzmanları Amerikalıların yeni aşıyı grip aşısı gibi memnuniyetle karşılayacaklarını umuyor. Ancak aşıya olan talep, ilk kez kullanıma sunulduğu 2021 yılından bu yana keskin bir düşüş gösterdi ve ABD'de 240 milyondan fazla kişi, yani nüfusun yüzde 73'ü en az bir kez aşı oldu.

Şüphecilikle mücadele

CVS Health gibi sağlık hizmeti sağlayıcıları ve eczaneler, virüsün geçen yıldan bu yana baskın olan Omicron versiyonuyla mücadele etmek için güncellenen yeni aşıyı önümüzdeki ay sunmaya başlayacak. Kaiser Aile Vakfı Anket Metodolojisi Direktörü Ashley Kirzinger, virüsle ilgili azalan endişelerin yanı sıra bu aşının yararları konusunda şüphecilikle mücadele edeceklerini söyledi. Kirzinger, "Halk sağlığı yetkilileri, Amerikan halkına COVID'in bitmediğini ve hala kendileri için bir risk oluşturduğunu anlatmak zorunda kalacaklar" dedi.

Aşı üreticilerinin beklentisi düşük

COVID-19 aşısı üreticileri bu sonbaharda yapılacak aşılama kampanyasına ilişkin beklentilerini azalttı ve BioNTech ile birlikte mRNA aşılarının en büyük üreticisi olan Pfizer, kısa süre önce iyi sonuç alamazsa işten çıkarma yapabileceği uyarısında bulundu. En büyük rakibi Moderna ise talebin 50 milyon aşı kadar az olabileceğini kabul etti.

Aşılanma oranı düşük kalacak

Geçen yıl Pfizer ve Moderna'nın aşı satışlarından elde ettiği gelir dünya çapında 56 milyar doları aştı; ancak analistler bu yıl için yaklaşık 20 milyar dolarlık bir rakam öngörüyor. Jefferies analisti Michael Yee, sonbahar kampanyasının geçen yılki seviyeye ulaşmasını beklemediğini söyledi.

İngiltere’de artık günlük veriler yayınlanmasa da uzmanlar Eris nedeniyle günde 80 bin Covid vakası olduğunu tahmin ediyor.

Yee konuyla ilgili yaptığı açıklamada "Geçen kış ne olduğuna bir bakın. ABD'de 50 milyon kişi aşı oldu ve bu yıl COVID konusunda geçen yıla göre daha az endişe duyulduğu göz önüne alındığında bunun daha düşük olması muhtemel görünüyor" sözlerini kaydetti.

1,1 milyon ABD'li Covid yüzünden öldü

COVID halk sağlığı acil durumu Mayıs ayında sona erdi ve hükümet Amerika'yı aşılama görevinin büyük kısmını özel sektöre devretti. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'ne (CDC) göre, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1,1 milyondan fazla insan COVID nedeniyle hayatını kaybetti.

Grip aşısı gibi görülmeli

CDC Direktörü Mandy Cohen geçen hafta bir podcast'te yaptığı açıklamada, ABD Gıda ve İlaç İdaresi tarafından onaylanması ve CDC tarafından tavsiye edilmesi gereken aşıların Eylül ayının üçüncü veya dördüncü haftasında piyasaya sürülmesini beklediğini söyledi. Amerikalıların bu aşıları, yıllık grip aşısına paralel olarak, kendilerini korumak için yıllık bir önlem olarak görmelerini önerdi.

Gripte olduğu gibi, Pfizer/BioNTech SE, Moderna ve Novavax, bu sonbaharda dolaşımda olacağına inandıkları varyantla mücadele için COVID aşısının versiyonlarını oluşturdular. Aşılar, EG.5'e benzer bir alt varyant olan ve aynı zamanda hala baskın olan Omicron varyantının bir alt soyu olan XBB.1.5'i hedefliyor.

Gençler için öncelikli olmayabilir

Bazı doktorlar, yıllık aşıların, COVID-19'a yakalanmaları halinde korkunç sonuçlar doğurması muhtemel olan yaşlıları ve diğer yüksek riskli kişileri hedef alması gerektiğini öne sürüyor. Vanderbilt Üniversitesi'nde bulaşıcı hastalıklar uzmanı ve CDC'nin Bağışıklama Uygulamaları Danışma Komitesi'nde (ACIP) irtibat görevlisi olan Dr. William Schaffner, ACIP'in daha genç ve sağlıklı insanlar için daha zayıf bir tavsiyede bulunmasının mümkün olduğunu söyledi. Bu da talebi etkileyebilir.

CDC, 6 yaş ve üzeri çocuklar için geçen yıl güncellenen aşıdan tek doz yapılmasını tavsiye etti. Minnesota Üniversitesi'nde bulaşıcı hastalıklar uzmanı olan Dr. David Boulware, yayınladığı araştırmaya göre, takviye alan kişilerde daha kısa süreli ve daha az şiddetli semptomlar görüldüğünü söyledi. Boulware "Hastalansanız bile hastalık sürenizi kısaltmak için neler yapabileceğinize baktığınızda, takviye almak bunu yapmanın en iyi yolu olacaktır" dedi.

Eris’in belirtileri neler?

Boğaz ağrısı
Burun akıntısı
Tıkalı burun
Hapşırma
Kuru öksürük
Baş ağrısı
Balgamlı öksürük
Boğuk ses
Kas ağrıları
Koku alma duyusunda değişiklik

Eris Türkiye’de var mı?

Ülkelerde yerleşik varyantları analiz eden Covariants sitesinde Türkiye ile ilgili son veri 24 Nisan 2023 tarihine ait. O dönemde Türkiye’deki hakim koronavirüs varyantının yüzde 100’le Omicron olduğu görülüyor. Ancak daha sonrasına ilişkin Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan herhangi bir veri bulunmuyor.