150 milyar euroluk SAFE programında kriz: Türkiye başvuruyu göndermedi, İngiltere katılmıyor

Yunan medyasından To Vima'nın haberine göre, Türkiye, 30 Kasım 2025 tarihine kadar SAFE mekanizmasına katılım için gereken ulusal planı sunamayacak gibi görünüyor. Aynı durum İngiltere için de geçerli.

Avrupa Komisyonu Savunma Sözcüsü Thomas Renier, SAFE’nin acil durum aracı olduğunu belirterek, Komisyonun başvuruları hızlı bir şekilde değerlendireceğini açıkladı. Ulusal planların olumlu değerlendirilmesi halinde, Avrupa Konseyi’nin onayıyla ilk kredi ödemesi serbest bırakılacak.

Her üye devletin alacağı miktar, talep edilen kredinin en fazla yüzde 15’i olacak. Bu ilk ödeme, üye ülkelerin savunma sanayisiyle iletişime geçmesini ve savunma projelerini başlatmasını sağlayacak.

Renier, Türkiye ve Güney Kore’nin 30 Kasım tarihli başvuru süresini kaçıracağını doğruladı. Her iki ülke SAFE’ye resmi olarak katılım talebinde bulundu, ancak Komisyon henüz başvuruları incelemedi.

İngiltere ve Kanada ile müzakereler

SAFE’ye katılım için yürütülen İngiltere ve Kanada ile müzakerelerin olumlu ilerlediğini belirten Renier, anlaşmanın 30 Kasım’a kadar sağlanamaması durumunda kapının her zaman açık olduğunu vurguladı. İngiltere ve Kanada, ortak savunma programlarının toplam bütçesinin yüzde 35’ine kadar SAFE kapsamında yer alabilecek.

Üye devletlerin 30 Kasım’a kadar yatırım yapacakları projelerin detaylarını, bütçelerini ve ortaklarını Komisyon’a sunması gerekiyor. Bu tarihten sonra, Komisyon hangi ülkelerin başvurularını zamanında ilettiğini açıklayacak.

Yunanistan, 2025 Temmuz sonunda SAFE’den 1,2 milyar euro kredi talebinde bulunmuştu.

Almanya’dan Türkiye ile iş birliği çağrısı

Almanya Dışişleri Bakanı Johann Van der Voort, SAFE programı üzerinden Türkiye ile daha yakın savunma işbirliği yapılması gerektiğini vurguladı. Türkiye’nin Avrupa perspektifi doğrultusunda “yeni bir sayfa açılması” gerektiğini belirten Van der Voort, bunun için Kopenhag kriterlerinin geçerli olduğunu hatırlattı.

Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye’nin stratejik hedef olarak Avrupa Birliği’ni gördüğünü belirterek, müzakerelerdeki “durgunluk” nedeniyle hayal kırıklığı yaşadığını ifade etti. Van der Voort ise Türkiye’nin NATO içinde uzun vadeli ve güvenilir bir ortak olduğunu, bu nedenle SAFE ve diğer savunma programlarına dahil edilmesinin Almanya’nın çıkarına olduğunu söyledi.

İngiltere: Çıkarlarımıza uyarsa katılırız

Öte yandan İngiltere Savunma Bakanlığı, SAFE’ye yalnızca ülkenin çıkarına uygun ve maliyet-performans açısından doğru projelerle katılım sağlayacağını belirtti.

Bakan Nick Thomas-Symonds, müzakerelerin iyi niyetle yürütüldüğünü ancak İngiltere’nin yalnızca ulusal çıkar ve kalite-fiyat dengesini sağlayan anlaşmaları imzalayacağını vurguladı.

Oksijen'in notu: SAFE (Security Action for Europe), Avrupa Birliği’nin savunma kapasitesini güçlendirmek için hayata geçirdiği 150 milyar euro büyüklüğündeki finansal bir araç olarak öne çıkıyor. Program, üye ülkelerin savunma projelerini finanse etmelerine ve savunma sanayisi ile işbirliği yapmalarına imkan tanıyor. SAFE, hem AB üye devletlerini hem de bazı NATO ülkelerini kapsayabiliyor ve ortak savunma projelerinde mali destek sağlamayı hedefliyor.