Çin lideri Şi'den Afrika ülkelerine 'Küresel Güney'i birleştirme mesajı

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Afrika ülkelerinin liderlerine, dünyanın içinden geçtiği büyük dönüşüm sürecince "Küresel Güney" olarak adlandırılan gelişmekte olan ülkelerin uluslararası eşitlik ve adaleti savunmak için birlikte hareket etmesi gerektiği mesajını verdi. Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamalara göre, Şi, bu hafta Pekin'de düzenlenecek Çin-Afrika İşbirliği Forumu (FOCAC) için ülkesini ziyaret eden Afrika ülkelerinin liderleriyle ikili görüşmeler yaptı.

Şi, Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa ile görüşmesinde, FOCAC'ın Afrika kıtası ile işbirliğine öncülük eden, Güney-Güney işbirliği açısından örnek nitelikte bir oluşum olduğunu belirtti. Dünyanın yüzyılda görülmeyen hızlı dönüşümlerden geçtiğini ve toplumun benzersiz meydan okumalarla karşı karşıya olduğunu ifade eden Şi, "Uluslararası durum giderek daha karmaşık hale geldikçe, 'Küresel Güney' ülkelerinin bağımsızlık, dayanışma ve eşgüdüm içinde uluslararası adaleti ve eşitliği savunması daha büyük önem taşıyor" dedi. Görüşmenin ardından iki lider, Çin ile Güney Afrika arasındaki ilişkileri "Çok Yönlü Stratejik İşbirliği Ortaklığına" yükselttiklerini duyurdu.

"Üç tip ortaklık"

Çin lideri, Kenya Devlet Başkanı William Ruto ile görüşmesinde, iki ülkenin üç tip ortaklığı ilerletmesi gerektiğini dile getirdi. Çin ve Kenya'nın öncelikli olarak "karşılıklı güvene dayalı ortaklığı" sürdürerek birbirinin ulusal egemenliğini ve kendi ulusal koşullarına uygun kalkınma yolunu seçmesini desteklemesi gerektiğine işaret eden Şi, ikinci olarak, "karşılıklı faydaya dayalı kazan-kazan işbirliği ortakları" olarak yeni çığırlar açması, kalkınma stratejileri ve planları arasında sinerji yaratması, dijital ekonomi, yeni enerji, yoksullukla mücadele ve tarımsal kalkınma alanlarında işbirliğini geliştirmesi gerektiğine dikkati çekti. Şi, üçüncü olarak, iki ülkenin "uluslararası eşitliği ve adaleti savunan stratejik ortaklar" olarak uluslararası ve bölgesel meselelerde iletişimi ve eşgüdümü artırma, 'Küresel Güney'in ortak çıkarları için birlikte çalışmasının önemine işaret etti.

Çin Devlet Başkanı Şi, Doğu Afrika takımada ülkesi Komorlar Birliği'nin Cumhurbaşkanı Azali Assoumani ile görüşmesinde, iki ülke arasında yıllar içinde gelişen işbirliğinin farklı büyüklükteki ülkeler arasında eşitlik, dayanışma ve işbirliğine örnek teşkil ettiğini söyledi. 'Maden Kasabası' adlı Çin televizyon dizisinin Komorlar'da popüler olduğunu öğrendiğini ifade eden Şi, Çin'in Komorlar halkının yoksullukla mücadelesinde işbirliği yapmaya, coğrafi avantajlarını ve deniz kaynaklarını kalkınma ivmesine dönüştürmesine yardım etmeye hazır olduklarını vurguladı. Görüşmenin ardından iki lider, Çin ile Komorlar Birliği arasındaki ilişkileri "stratejik ortaklığa" yükselttiklerini duyurdu.

Şi, Hint Okyanusu'nda Afrika'ya bağlı bir takımada ülkesi olan Seyşeller'in Cumhurbaşkanı Wavel Ramkalawan ile görüşmesinde de ülkeyi Çin-Hint Okyanusu Kalkınma İşbirliği Bölge Forumu'na katılmaya davet ederek, deniz kaynaklarının sürdürülebilir kullanımını hızlandırarak mavi ekonomiyi kalkınma gücüne dönüştürme çağrısında bulundu. Çin'in Seyşeller ile acil durum yönetimi, afet önleme ve indirgeme alanlarında işbirliğini güçlendirmeye, denizlerde korsanlık ve diğer yasa dışı faaliyetlerle mücadelesini destelemeye hazır olduğunu aktaran Şi, iki ülke arasında doğrudan uçuşlar başlatarak iki yönlü turizmi teşvik etmeyi hedeflediklerini dile getirdi.

Şi, Eritre Cumhurbaşkanı Isaias Afwerki ile görüşmesinde, Çin'in Afrika Burnu ülkesi ile her düzeyde temasları artırarak devlet yönetimi deneyimini paylaşmaya, Kuşak ve Yol Girişimi, FOCAC ve Afrika Burnu'nda Barışçı Kalkınma Girişimi gibi platformları kullanarak enerji, altyapı ve tarım alanlarında işbirliğini geliştirmeye, Eritre'nin sanayileşmesine ve tarımda modernleşmesine katkı sağlamaya hazır olduklarını belirtti. Çin ve Eritre'nin uluslararası ve bölgesel sorunlarda benzer görüşleri paylaştığını vurgulayan Şi, gelişmekte olan ülkelerin meşru haklarını ve çıkarlarını, daha eşit ve adil uluslararası düzeni savunmak için işbirliği ve eşgüdümü güçlendirmeyi istediklerini kaydetti.

Şi, Sahra Altı Afrika ülkesi Gine'nin Cumhurbaşkanı Mamady Doumbouya ile görüşmesinde, Afrika ile dayanışmayı ve işbirliğini güçlendirmenin Çin diplomasisinin köşe taşı olduğunun, FOCAC'ın yalnızca pratik işbirliğini geliştirmek için etkili bir araç değil, aynı zamanda "Güney-Güney işbirliğinin bayrağı" olduğunun altını çizdi. Çin ile Gine'nin forumda alınacak kapsamlı kararları hayata geçirmek üzere birlikte çalışması gerektiğini belirten Şi, altyapı, yer altı kaynaklarını geliştirme, kırsal kalkınma, yoksullukla mücadele, tıp ve sağlık alanlarında işbirliğini güçlendirerek, Gine'nin kaynak avantajlarını kalkınmasının itici gücü haline getirmesine destek olmayı istediklerini dile getirdi.

Şi, Çad Cumhurbaşkanı Muhammed İdris Debi İtno ile görüşmesinde, Sahra ülkesinin Çad'ın ulusal egemenliğini, güvenliğini ve kalkınma çıkarlarını korumasını, bağımsız gelişim yolu izlemesini desteklediğini, Küresel Güvenlik Girişimi kapsamında işbirliğine hazır olduğunu ifade etti. Çad lideri de Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan'ı ülkenin ayrılmaz parçası olarak gördükleri ve "tek Çin" ilkesine bağlı oldukları mesajını verdi. Görüşmenin ardından iki lider, Çin ile Çad arasındaki ilişkileri "stratejik ortaklığa" yükselttiklerini duyurdu.

Şi, Malavi Cumhurbaşkanı Lazarus McCarthy Chakwera ile görüşmesinde, Çin'in Doğu Afrika ülkesinin kendi ulusal koşullarına uygun kalkınma yolunu keşfetmesini desteklediğini, Çin modernleşmesinin yarattığı fırsatları Malavi ulusal kalkınması ile paylaşmaya hazır olduğunu dile getirdi. Malavi ile tarım, telekomünikasyon, altyapı ve diğer alanlarda işbirliğini güçlendirmeye hazır olduklarını, Çin şirketlerini Malavi'ye yatırım yapmaya teşvik edeceklerini aktaran Şi, Malavi Üniversitesinde kurulan Konfüçyüs Enstitüsünün halklar arası bağları güçlendirmek, Malavi'nin Çin'in güneyindeki Hunan eyaletinin merkezi Çangşa'da kurduğu Başkonsolosluğu da ulus-altı idari birimler ve yerel yönetimler arasında temasları artırmak ve işbirliğini geliştirmek için kullanma çağrısında bulundu. Görüşmenin ardından iki lider, Çin ile Malavi arasındaki ilişkileri "stratejik ortaklığa" yükselttiklerini duyurdu.

"Afrika dünyanın önemli bir güç kutbu"

Çin Devlet Başkanı Şi, Afrika Birliği (AfB) Komisyonu Başkanı Musa Faki Muhammed ile görüşmesinde, dünyada yüzyılda görülmeyen hızlı dönüşümlerin yaşandığına, Çin ve Afrika'nın dahil olduğu "Küresel Güney"in giderek güçlendiğine işaret etti. Afrika'nın "dünyanın önemli bir (güç) kutbu" ve Çin diplomasisinin önceliği olduğunu vurgulayan Şi, "Çin ve Afrika, eşit ve düzen içinde çok kutuplu dünya ile kapsayıcı ekonomik küreselleşmeyi savunmalı, uluslararası eşitliği ve adaleti, gelişmekte olan ülkelerin ortak çıkarlarını birlikte korumalı." diye konuştu.

FOCAC nedir?

Çin-Afrika İşbirliği Forumunun (FOCAC) 9'uncusu 4-6 Eylül'de Pekin'de düzenlenecek. Çin ile Afrika Birliği (AfB) üyesi 53 ülkeyi ve Afrika Komisyonunu bir araya getiren zirveye 50'den fazla ülkenin devlet ve hükümet başkanı katılıyor. AfB üyesi Esvatini, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan ile diplomatik ilişkisi olduğu için forumda yer almıyor.