Medya patronluğundan siyasete: Silvio Berlusconi servetini nasıl elde etti?

İtalya'nın eski başbakanı ve milyarder iş insanı Silvio Berlusconi Milano'da tedavi gördüğü San Raffaele hastanesinde 86 yaşında hayatını kaybetti. Medya patronundan siyasetçiye dönüşen Berlusconi, önce ülkenin en büyük medya holdingini kurdu ardından İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra en uzun süre görev yapan başbakan olarak uzun yıllar İtalya'da baskın bir figürdü. Hem görevdeyken hem de görev dışında tartışmalı bir kişilikti. Kariyeri boyunca 2013'te vergi kaçakçılığından ve 2015'te eski bir senatöre rüşvet vermekten aldığı cezalar da dahil olmak üzere çeşitli adli soruşturmalarla karşı karşıya kaldı.

"Vazgeçilemez bir değer"

Holding şirketi Fininvest tarafından Berlusconi'nin ölümünün ardından yapılan açıklamada "Fininvest, kurucusu Silvio Berlusconi'yi derin bir üzüntü ve içten bir sempatiyle anıyor. Yaratıcı gücü, girişimci dehası, eylemlerindeki daimi adaleti ve olağanüstü insanlığı şirket için her zaman vazgeçilemez bir değer olmuştur" ifadeleri yer aldı. Berlusconi'nin 1994 yılında kurduğu siyasi parti Forza Italia, Twitter'da 'Hoşçakal Başkan' şeklinde bir mesaj yayınladı. 

Berlusconi, 1988 yılında Forbes'un Dünya Milyarderleri listesine tahmini 1 milyar dolarlık net değeriyle girdikten sonra, ölümüne kadar sonraki her sıralamada yer aldı. Forbes, Berlusconi'nin öldüğünde net servetinin 6,8 milyar dolar olduğunu tahmin ediyor. Bu servetin büyük bir kısmı yayıncı MediaForEurope, yayıncı Mondadori ve İtalyan bankası Banca Mediolanum'da hisseleri bulunan medya grubu Fininvest'e yaptığı yatırıma bağlı. Öldüğünde Forza Italia partisini temsil eden bir senatördü ve geçen eylül ayında İtalya'da yapılan genel seçimlerde bir sandalye kazanarak meclise geri döndü. Forza Italia seçimlerde oyların yüzde 8'ini alarak Başbakan Giorgia Meloni'nin koalisyon hükümetine katıldı.

Şirketin ticaret siciline yaptığı son başvurulara göre Berlusconi Fininvest'in yüzde 61,2'sine doğrudan sahipken, en büyük çocukları Marina ve Pier Silvio'nun her biri yüzde 7,65'ine sahip. Eleonora, Barbara ve Luigi-Berlusconi'nin aktris Veronica Lario ile ikinci evliliğinden olan çocuklarının her biri şirketin yüzde 7.14'üne sahip. Marina 2005 yılından bu yana Fininvest'in başkanlığını yürütürken, Barbara, Luigi ve Pier Silvio şirketin yönetim kurulunda görev yapıyor.

Sıfırdan yeni bir mahalle inşa etme projesi

1961 yılında Milano Üniversitesi'nden hukuk diploması ile mezun olduktan sonra Milano'da bir emlak şirketi kurdu. Emlak şirketi 1970'lerde Berlusconi'nin Milano ve Lombardiya'nın çevre bölgelerinde arazi satın alıp konut kompleksleri inşa etmesiyle bir imparatorluğa dönüştü. Buna şu anda yaklaşık 6 bin kişiye ev sahipliği yapan Milano 2 adlı sıfırdan yeni bir mahalle inşa etme projesi de dahildi. 1977'de İtalya'nın en yüksek onur nişanlarından biri olan Liyakat Nişanı Şövalyesi unvanını aldı ve Il Cavaliere  lakabını aldı. 2013'teki vergi dolandırıcılığı mahkumiyetinden sonra gönüllü olarak bu unvandan vazgeçti. 1980 yılında, Milano'da bir TV kanalı satın aldıktan dört yıl sonra, dikkatini devlete ait RAI'nin hakim olduğu ülke çapındaki TV tekeline çevirmeye karar verdi ve Canale 5'i ülkedeki ilk özel TV ağına dönüştürdü.

Serveti ülke çapında giderek arttı

1980'lerde televizyon kanallarını satın almaya devam ederek servetini artırdı ve ülke çapında genişledi. 1986'da İtalya'nın önde gelen futbol takımlarından A.C. Milan'ı satın alarak ulusal profilini yükseltti. 1990'ların başında ülkenin ana siyasi partilerinin çökmesinin ardından Berlusconi, profilinden faydalanmak için bir fırsat yakaladı. 1994 yılında merkez sağ Forza Italia partisini kurdu ve kurduğu koalisyonda yüzde 43 oy alarak parlamentoda çoğunluğu elde etti. Ancak başbakanlıktaki ilk dönemi kısa sürdü. İttifakı dağıldı ve Berlusconi 1996'da yapılan bir sonraki seçimleri kaybetti.

Muhalefette geçirdiği beş yılın ardından 2001'de başbakan seçilerek iktidara döndü. Irak ve Afganistan'daki ABD savaşlarına İtalyan birliklerini göndererek 2006 yılına kadar görevde kaldı. 2005 yılında bölgesel seçimlerde uğradığı yenilgi istifasına yol açtı. 2006'daki yeni ulusal seçimlerde tekrar aday oldu ancak kaybetti. İki yıl sonra, yerine geçen kısa süreli merkez sol hükümet dağıldı ve Berlusconi ulusal seçimleri kazanarak üçüncü kez başbakanlık koltuğuna oturdu.

1946'dan beri en uzun süre görev yapan başbakanı

O zamana kadar Berlusconi birçok adli soruşturma ve kovuşturmaya maruz kaldı. Hayatı boyunca görevi kötüye kullanmaktan fuhuş çeteleriyle ortaklığa kadar 20'den fazla yasal işlemle karşı karşıya kaldı, 2013 ve 2015 mahkumiyetleri dışında hepsi daha sonra düştü veya beraatle sonuçlandı. Görevdeki üçüncü dönemiyle 1946'da İtalyan cumhuriyetinin kuruluşundan bu yana en uzun süre görev yapan başbakan rekorunu kırdı ancak 2011 yılına gelindiğinde İtalya, Euro Bölgesi borç krizi nedeniyle derin bir ekonomik durgunluğa girdi. Berlusconi, ekonomist Mario Monti liderliğindeki teknokrat bir yönetimin önünü açmak için istifa etti.

İş dünyası ve siyasetten geri adım atmadı

Görevinden istifa ettikten sonra bile Berlusconi iş dünyasından ya da siyasetten geri adım atmadı. İş imparatorluğu Fininvest'in yakın kontrolünü elinde tuttu ve ölümüne kadar partisi Forza Italia'nın lideri olarak kaldı. Mayıs 2019'dan Ekim 2022'ye kadar Avrupa Parlamentosu üyesi olarak görev yaptı. Haziran 2017'de A.C. Milan'ı 630 milyon dolara Çinli yatırımcılara sattı ancak 2018'de Arcore kasabasındaki 18. yüzyıldan kalma villasının yakınında bulunan A.C. Monza'yı satın alarak futbola geri döndü. İtalya'daki Covid-19 salgını sırasında Berlusconi, Milano'daki eski Fiera Milano fuar alanında yeni bir hastane inşa edilmesi için zor durumdaki Lombardiya bölgesine yaklaşık 12 milyon dolar bağışladı.