Rusya'nın gaz arzını durdurduğu Polonya, AB'nin temiz enerji hedeflerinden uzak
Polonya, toplam enerji tüketimindeki yüzde 16'lık yenilenebilir enerji payıyla Avrupa Birliği içinde Malta, Lüksemburg, Belçika, Macaristan ve Hollanda'dan sonra en az yeşil enerji kullanan ülke olarak 22. sırada yer alıyor
BP, ABD Uluslararası Ticaret İdaresi ve Polonya Enerji Düzenleme Ajansı verilerinden yapılan derlemeye göre, Varşova yönetimi, kullandığı elektriğin yaklaşık yüzde 70'ini kömürden karşılıyor. Ülkede geçen yıl üretilen 150 teravatsaatlik elektriğin yüzde 16'sı yenilenebilir enerji ve yüzde 10'u da doğal gazdan elde edildi.
Fosil yakıtlara yüksek oranda ihtiyaç duyan Polonya, Avrupa'nın Almanya'dan sonra en çok kömür tüketen ülkesi olarak dikkati çekiyor. AB içinde en çok kömür üretimine sahip ülke, Birliğe üye ülkelerin aksine temiz enerjiden uzak bir portre çiziyor.
Polonya, sahip olduğu kömür rezervleriyle Avrupa'da, Almanya ve Ukrayna'dan sonra üçüncü ülke konumunda bulunuyor. Polonya'nın toplam kanıtlanmış kömür rezervi 2020 sonu itibarıyla 28 milyar 395 milyon ton olarak kayıtlara geçti.
Rusya'nın gaz arzını durdurduğu Polonya'nın yıl sonunda Moskova ile olan uzun dönemli doğal gaz sözleşmesi sona erecek.
Polonya kömür ithalatında Rusya'dan farklı alternatiflere yönelecek
Polonya, AB'nin 2050'de sıfır emisyona ulaşmayı hedefleyen iklim anlaşmasına imza atmayan tek ülke olarak dikkati çekiyor. Uzmanlara göre, hükümet bu konuda bir çalışma yürütüyor ancak "hevesli" bir yaklaşım sergilemiyor.
Polonya hükümeti, 2020'de kömür madencileri sendikalarıyla tüm madenleri 2049'a kadar kapatmak için bir anlaşmaya varmıştı. Ülkenin kömürle çalışan en eski elektrik santrallerinden bazılarının 2025'e kadar kapatılması planlanıyordu ancak Rusya-Ukrayna savaşının ardından yaşanan enerji krizi nedeniyle ülkenin Başbakan Yardımcısı Jacek Sasin, kömürle ilgili bu kararı gözden geçirdiklerini ifade etmişti.
Polonya hükümeti, 29 Mart'ta Rusya'dan kömür ithalatını engellemeye yönelik önlem paketini onayladı. Yetkililer, Brüksel'in harekete geçmesi için daha fazla bekleyemeyeceklerini söyledi.
Söz konusu açıklamaların ardından 7 Nisan'da ülkenin İklim ve Çevreden Sorumlu Bakan Yardımcısı Piotr Dziadzio, Rusya'dan kömür alımına getirilen kısıt nedeniyle yaşanabilecek sıkıntılara yönelik yerli kömür üretimini artıracaklarını belirtti.
Polonya, geçen yıl Rusya'dan yaklaşık 9 milyon ton kömür satın aldı. Bu, Polonya'nın kömür ithalatının yüzde 60'tan fazlasını oluşturuyor.
Polonya, Rusya'nın gaz arzını kesmesinin ardından kömürde de diğer seçeneklere yönelebilir. Madenlerde üretimin artırılmasını hedefleyen Varşova yönetimi, Kolombiya, Kazakistan, Mozambik ve Avustralya'dan da kömür satın alıyor. Bu ülkelerin yakın gelecekte Polonya'daki pazar payını artıracağı öngörülüyor.
Taş kömürünün yüzde 96'sını Polonya üretiyor
Avrupa Komisyonu verilerine göre, 1990'da AB'de 13 ülke taş kömürü üretiyordu. 2020 itibarıyla Birlik içinde taş kömürü üreten ülke sayısı 2'ye düştü.
1990'da Polonya'nın taş kömürü üretimindeki payı yüzde 53, Almanya'nın payı yüzde 27, Çekya'nın payı yüzde 8, İspanya'nın payı yüzde 5 ve Fransa'nın payı yüzde 4'tü. Polonya'nın payı 2000'de yüzde 60'a, 2010'da yüzde 71'e ve 2020'de yüzde 96'ya çıktı. Kalan yüzde 4'lük üretim ise Çekya'da yapılıyor.
AB içindeki taş kömürü tüketiminin de neredeyse yarısını Polonya gerçekleştiriyor.
Birlik içinde elektrik üretiminde yenilenebilir kaynakları en fazla kullanan ilk 10 ülke şöyle:
Ülke Adı / Yenilenebilir enerjinin payı
- İsveç - Yüzde 60,1
- Finlandiya - Yüzde 43,8
- Letonya - Yüzde 42,1
- Avusturya - Yüzde 36,5
- Portekiz - Yüzde 34
- Danimarka - Yüzde 31,6
- Hırvatistan - Yüzde 31
- Estonya - Yüzde 30,2
- Litvanya - Yüzde 26,8
- Slovenya - Yüzde 25