Taliban’dan yeni kısıtlama: Kadınlara hastanelere girmek için burka zorunluluğu

Sınır Tanımayan Doktorlar'ın (MSF) açıklamasına göre Taliban yönetimi, Afganistan’ın batısındaki Herat kentinde kadın hastalar, refakatçiler ve sağlık personelinin kamu sağlık tesislerine girebilmeleri için burka (yüz ve vücudu tamamen örten peçe) giyme zorunluluğu getirdi. Yardım kuruluşunun açıklamasına göre kural, 5 Kasım itibarıyla yürürlüğe girdi .

Sınır Tanımayan Doktorlar'ın Afganistan program sorumlusu Sarah Chateau, BBC’ye yaptığı açıklamada, “Bu kısıtlamalar kadınların yaşamlarını daha da zorlaştırıyor ve sağlık hizmetlerine erişimlerini sınırlıyor. özellikle acil tıbbi yardıma ihtiyaç duyan kadınlar etkileniyor” dedi.

Acil durum hastalarında yüzde 28 oranında düşüş

MSF, söz konusu zorunluluğun ardından acil durum hastalarının kabulünde yüzde 28 oranında düşüş gözlemlediklerini açıkladı. Chateau, Taliban üyelerinin sağlık tesislerinin girişinde durarak burka giymeyen kadınların içeri girmesine izin vermediğini anlattı. 

Taliban iddiaların tamamını reddetti  

Taliban’ın Erdemlerin Yayılması ve Kötülüklerin Önlenmesi Bakanlığı sözcüsü Saif-ul-İslam Hayber, kadınların burka giymeye zorlandığına dair iddiaları yalanladı. “Bu tamamen yanlış. Bakanlığın genel tutumu, kadınların hicap giymesi yönündedir” diyen Hayber, burka kontrolü yapıldığı iddialarını da reddetti. 

Hayber ayrıca “Hicap ülkenin farklı bölgelerinde farklı şekillerde yorumlanıyor, bunların çoğu Şeriat’la çelişiyor” ifadelerini kullandı.

Yine de BBC'ye göre, söz konusu haberlerin ardından gelen tepkiler nedeniyle uygulama kısmen hafifletildi. 

Tepkiler nelerdi?

İnsan hakları aktivistleri Taliban görevlilerinin son bir haftadır bu uygulamayı yalnızca sağlık merkezleri ve hastanelerde değil; okullar ve devlet dairelerinde de uyguladığını ileri sürüyor. Herat vilayetinden bir kadın aktivist, bu giyim kuralının bu tür kamu kurumlarına girmek isteyen herkes için geçerli olduğunu söyledi.

Sosyal medyada da Taliban’ın Herat’ta burka zorunluluğu getirdiği yönündeki haberler tepki çekti. Bir Afgan aktivist, X platformunda bazı kadınların Taliban yönetimine protesto amacıyla burkaları yaktığını gösteren bir video paylaştı. 

Taliban ve burkanın uzun geçmişi

Taliban, 1990’lardaki ilk iktidar döneminde de burka giyilmesini zorunlu kılmıştı. Ağustos 2021’de yeniden iktidara geldiklerinden bu yana, Taliban yönetimi kendi Şeriat yorumlarına dayalı olarak özellikle kadınlar için birçok kısıtlama getirdi.

2022 yılında Taliban, kadınların kamusal alanda yüzlerini tamamen örten bir peçe takmalarını emreden bir karar yayımlamış, yetkililer bu kararı “öneri” olarak nitelendirmişti.

Sarah Chateau, “Peçe kararı daha önce duyurulmuştu ama burkanın bu şekilde zorla uygulanmasına ilk kez Herat’ta tanık oluyoruz. Son günlerde giderek daha fazla kadın burka giyerek hastanelere geliyor” dedi.

Taliban, iktidara döndüğünden bu yana kadınların çoğu işyerinde çalışmasını ve üniversitelere gitmesini yasakladı; kız çocuklarının ortaokul eğitimine erişimini engelledi. Birleşmiş Milletler, Taliban’ın bu uygulamalarını defalarca kınayarak bunları “cinsiyet ayrımcılığı rejimi” olarak tanımladı.