Telegraph: Trump neden en büyük hayalini başaramıyor?

ABD Başkanı Donald Trump, Nobel Barış Ödülü için bu kadar ısrarcı olan ilk lider. Daha önce de dile getirdiği talebini en son BM Genel Kurulu’nda tekrarlayarak “yedi bitmeyen savaşı sonlandırdığını ve milyonlarca hayat kurtardığını” iddia etti.

Trump’ın ekibi de bu söylemi destekliyor. Basın sözcüsü Karoline Leavitt, “Artık çoktan zamanı geldi” derken, Orta Doğu elçisi Steve Witkoff, Trump’ı “tarihin en uygun adayı” olarak tanımladı. Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise, “Eğer Demokrat olsaydı, herkes onun Nobel yolunda olduğunu söylerdi” dedi.

Dünya liderlerinden destek

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Trump’a ödül için aday gösterdiğini bizzat iletti. Temmuz ayında Trump’la Beyaz Saray’da görüşen Gabon, Moritanya, Senegal, Liberya ve Gine-Bissau liderleri de fikri destekledi. Azerbaycan ve Ermenistan’ın yanı sıra Pakistan hükümeti de resmi olarak Trump’ı aday gösterdi.

Trump ise bu konuda pasif kalmadı, NATO’nun eski genel sekreteri Jens Stoltenberg ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi’den de destek istedi ancak Modi, Trump’ın Hindistan-Pakistan çatışmasını çözdüğü iddiasına tepki gösterdi ve ilişkiler hızla bozuldu.

Komitenin tavrı: Eşi benzeri görülmedi

Norveç Nobel Komitesi Başkanı Jørgen Watne Frydnes, The Telegraph’a yaptığı açıklamada, “Daha önce hiçbir aday bu kadar açık şekilde kampanya yürütmedi” dedi. Amerikalı yazar Jay Nordlinger de, “Barış ödülü tarihinde böyle bir lobi faaliyeti yok” yorumunu yaptı.

Ancak uzmanlara göre Trump’ın kazanma şansı yok denecek kadar az. Norveçli tarihçi Øivind Stenersen, “Hiçbir şansı yok” derken, eski bir Nobel komite üyesi de adaylığını “çok zayıf” olarak niteledi.

Tartışmalı bir ihtimal

Eğer Trump ödülü kazanırsa, bu Nobel tarihinin en tartışmalı kararı olabilir. 1973’te Henry Kissinger’a Vietnam Savaşı sürerken verilen ödül bile bugünkü ihtimale kıyasla daha az tepki çekmişti. Kamuoyu araştırmalarına göre Amerikalıların yüzde 76’sı Trump’ın ödülü hak etmediğini düşünüyor.

Trump’ın destekçileri ise, onun Orta Doğu’da 2020’de imzalanan Abraham Anlaşmaları gibi barış girişimlerine imza attığını savunuyor, eleştirmenler, Rusya-Ukrayna ve İsrail-Gazze savaşlarındaki başarısızlıklarını hatırlatıyor.

Norveç’in endişesi

Telegraph'ın haberine göre, Nobel Komitesi’nin tamamen bağımsız olduğunu anlamayan Trump’ın Norveç hükümetini cezalandırabileceği konuşuluyor. Uzmanlar, ABD’nin Norveç’e yönelik ticari yaptırımları artırabileceği, hatta siyasi baskı kurabileceği uyarısında bulunuyor.

Oslo Barış Araştırmaları Enstitüsü Direktörü Nina Græger, “Norveçli politikacılar ve diplomatlar, ödülü hükümetin değil, bağımsız komitenin verdiğini Trump’a anlatmak zorunda kalabilir” dedi.

Geçmişteki hatırlatmalar

Nobel Barış Ödülü bugüne kadar 105 kez 142 kişi veya kuruluşa verildi. 2009’da Barack Obama, başkanlık görevine başladıktan yalnızca dokuz ay sonra ödülü almıştı. Bu örneği sık sık gündeme getiren Trump, “Benim adım Obama olsaydı, ödülü 10 saniyede alırdım” diyerek tepkisini dile getiriyor.