ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da Netanyahu ile yan yana açıkladığı 20 maddelik plana Hamas’ın uymaması halinde “İsrail’in Hamas tehdidini ortadan kaldırma işini tamamlaması için tam destek vereceğini” söyledi.
Plan; Gazze’de bir “istikrar gücü” oluşturulmasını, Filistinli güvenlik güçlerinin ise Ürdün ve Mısır’da eğitilmesini öngörüyor ancak bu madde, Arap ülkeleri için siyasi açıdan riskli. Zira kendi kamuoylarında “İsrail’in güvenlik aparatı” gibi görünmek istemiyorlar. Özellikle Mısır, İsrail ordusu tamamen çekilmeden Gazze’ye asker göndermeyeceğini net şekilde ifade ediyor.
Türkiye de masada
Son günlerde Katar ve Türkiye, Hamas liderlerini anlaşmayı kabul etmeye ikna etmeye çalıştı. Arap yetkililer, Hamas’a bunun “son şans” olduğunu ilettiklerini söylüyor. Hamas ise planı “tam teslimiyet” olarak nitelendiriyor ve Filistinlilere devlet kurma yolunu kapattığını savunuyor. Buna rağmen, diğer gruplarla görüşüp olumlu bir yanıt vermeye çalışacaklarını açıkladı.
Wall Street Journal'in haberine göre Trump'ın planına göre İsrail’in elde ettiği kazanımlar şöyle:
- Netanyahu, Arap ülkelerinden önemli tavizler koparmayı başardı.
- Hamas’ın elindeki 48 rehinenin (yaşayan ve ölü) derhal serbest bırakılması,
- İsrail’in Gazze-Mısır sınırı boyunca tampon bölgeyi koruması,
- Hamas ve diğer grupların Gazze yönetiminde hiçbir rol almaması,
Bunlar, İsrail açısından kritik kazanımlar, aynı zamanda plan, “hiç kimsenin Gazze’den zorla çıkarılmayacağını, isteyenin ayrılıp geri dönme hakkına sahip olacağını” da içeriyor. Bu madde, özellikle Mısır’ın büyük bir göç dalgası endişesini yatıştırmayı hedefliyor.
Netanyahu’nun siyasi çıkarları
Söz konusu plan, İsrail iç siyasetinde de dalgalanmalara yol açabilir. Netanyahu, Filistin Yönetimi’nin (Batı Şeria’daki rakip) gelecekte Gazze’de rol almasını ve Filistin devletine giden yolun tanınmasını kabul ederek koalisyondaki aşırı sağcı ortaklarını kızdırdı.
Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, planı “diplomatik bir fiyasko” olarak nitelendirdi. Siyasi analistler, Netanyahu’nun uzun süredir koalisyon içi anlaşmazlıklar nedeniyle zor durumda olduğunu, özellikle ultra-Ortodoksların askerlik yükümlülüğü konusunda hükümetin düşme ihtimalinin yüksek olduğunu hatırlatıyor.
Yine de rehinelerin serbest bırakılması ve savaşın son bulması halinde, Netanyahu’nun seçimlere giderken büyük bir halk desteği kazanabileceği belirtiliyor.
'Şeytan ayrıntıda gizli'
İsrailli ve uluslararası uzmanlar, planın “İsrail’in savaşta istediği birçok hedefi” sağladığını ancak uygulanmasının zor olacağını söylüyor. Hamas’ın ikna edilmesi, Arap ülkelerinin asker göndermeye razı olması ve Filistin kamuoyunun kabul etmesi zaman alabilir.
Tel Aviv’deki Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü’nden Yoel Guzansky, “Savaşı bitirmeye hiç bu kadar yakın olmamıştık. Ama şeytan ayrıntıda gizli” ifadelerini kullandı.
Kaynak: Gazete Oksijen
