Politico, baltalanan müzakereleri yazdı: Suudi Arabistan dünyayı plastiğe karşı nasıl çözümsüz bıraktı?

Birleşmiş Milletler'in plastik kirliliğini sona erdirmeye yönelik müzakereleri sona ererken, Avrupa ve diğer ülkeler Suudi Arabistan’ın yeni görüşmeleri baltalamasını engellemeye çalışıyor. Dünyanın en büyük ham petrol ihracatçısı Suudi Arabistan, geçen ay Güney Kore'nin Busan kentinde yapılan görüşmelerde plastik üretiminin sınırlandırılması çabalarını başarıyla engelleyen Rusya ve İran'ın da aralarında bulunduğu bir grup petrol zengini ülkenin lideriydi. Aynı girişimi bu yıl da yapabilirler. Politico’ya konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen müzakerecilerden biri “Suudi Arabistan şu anda çevre diplomasisine büyük yatırım yapıyor. Sanırım bu kadar yetenekli bir müzakereci ekibine sahip çok fazla delegasyon yok” dedi.

Petrol talebi için itici bir güç

Ekonomisi petrole bağlı olan Suudi Arabistan gibi ülkeler için bu durum varoluşsal bir önem taşıyor. Yılda 700 milyar dolar gelir getiren ve giderek büyüyen plastik endüstrisi, insanlar elektrikli araçlara geçtikçe petrol talebi için itici bir güç haline geliyor. Ancak aralarında AB'nin de bulunduğu daha geniş bir koalisyon plastik kirliliğini daha büyük bir tehdit olarak görüyor. Koalisyon, çevreyi ve insan sağlığını koruyabilme amacıyla müzakere başlattı.

Plastik yanlısı bir ordu

Suudi müzakere ekibiyle muhatap olan müzakereciler, plastik yanlısı ülkelerden oluşan deneyimli ekibin bir araya getirilmesinde hiçbir masraftan kaçınılmadığını ve bunun da plastik anlaşmasının sonuçları konusunda endişeli olan daha yoksul petrol üreticisi ülkelerin yönlendirme için Riyad'a yaslanmasına olanak sağladığını söylüyor. 

Başka bir müzakereci, Suudi Arabistan'ın Arap grubunun bir oylama rolü olduğunu ve her tekniği kullandığını söyledi. Suudi Arabistan ne zaman bir noktaya değinse, tüm Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerinin yeniden söz alarak Suudi Arabistan'ın söylediklerini kelimesi kelimesine tekrarlıyordu. 

Suudi Arabistan'ın İran ve Rusya gibi güçlü müttefikleri de daha kapsamlı bir plastik anlaşmasının geri çekilmesinde önemli rol oynadı.

Böl ve fethet

Politico'nun görüştüğü müzakerecilerden üçü Suudi Arabistan'ı, anlaşmanın nasıl finanse edileceği gibi hassas olan bir konuyu karıştırarak diğer ülkeleri bölmeye çalışmakla suçladı. Ekonomik zenginliğine rağmen, özellikle gelişmiş ülkelerden çekilmelerini ve anlaşmanın uygulanması için gereken mali kaynakları sağlama konusunda “öncülük etmelerini” isteyen gelişmekte olan ülkelerin davasını üstlendi.

Busan görüşmelerinin kanıtladığı şey, güçlü koalisyonların müzakereler arasında kurulması gerektiği.  Müzakereciler BM görüşmelerine başkentleri tarafından verilen bir savunma yetkisiyle giderler. Görüşmeler sırasında başarılı koalisyonlar kurulsa bile, bu yetkide yapılacak değişikliklerin üst düzeyde onaylanması gerekiyor. Müzakerecilerden biri “Artık üretim, kimyasallar ve finansman konularının siyasi düzeye taşınabilecek kadar açık ve net olduğu bir yerdeyiz” dedi.

Trump endişesi

Görüşmeler aynı zamanda ülkelere veto yetkisi veren uzlaşmaya dayalı çevresel çok taraflılığın etkinliği konusunda da soru işaretleri yaratıyor. Bazılarına göre, eğer ülkeler çoğunluk oylamasına geçme konusunda çekingen davranmaya devam ederlerse, Suudi Arabistan'ın aralık ayında kullandığı taktiklerin aynısını yeniden kullanabilir. 

Suudi liderliğindeki grubun mücadeleye devam etmesi halinde, bazı yüksek hırslı delegasyonlar gerçekten de en isteksiz ülkelerin işbirliği olmaksızın bir anlaşmaya hazırlanıyor. Bu da Brezilya, Endonezya, Hindistan ve Çin gibi büyük ülkelerin oyuna dahil edilmesini gerektirecek. Ancak Trump’ın göreve başlamasıyla petrol zengini ve plastik üreticisi ülkeler yeni bir müttefike sahip olabilir.