Rusya dizel ihracatını süresiz olarak yasakladı, küresel piyasalarda arz krizi kapıya dayandı

Başbakan Mikhail Mishustin tarafından imzalanan bir hükümet kararnamesiyle Kremlin Perşembe günü yaptığı açıklamada, iç piyasadaki yakıt fiyatlarını istikrara kavuşturmak için dizel ihracatına "geçici" kısıtlamalar getireceğini duyurdu.

4 ülke yasak kapsamı dışında tutuldu

Hızlıca yürürlüğe giren ve dört eski Sovyet ülkesi dışındaki tüm ülkeler için geçerli olan yasağın bir bitiş tarihi bulunmuyor. Yasaktan muaf tutulan ülkeler arasında hepsi de Avrasya Ekonomik Birliği üyesi olan Belarus, Kazakistan, Ermenistan ve Kırgızistan yer alıyor.

cnbc'nin haberine göre Rusya dünyanın en büyük dizel tedarikçilerinden ve önemli ham petrol ihracatçılarından biri. Piyasa katılımcıları, özellikle küresel dizel stoklarının zaten düşük seviyelerde olduğu bir dönemde, Rusya'nın yasağının potansiyel etkisinden endişe duyuyor. 

Etkisi birkaç haftaya ortaya çıkacak

Perşembe günkü müdahaleden önceki haftalarda analistler, Rus dizel ihracatının rublenin zayıflığı, yurtiçi rafineri bakımları ve hükümetin yurtiçi arzı artırma çabaları nedeniyle baskı altına girdiğini söyledi. Kpler'in baş analisti Viktor Katona Cuma günü yayınladığı bir araştırma notunda, "Düzenleme yürürlüğe girmeden önce anlaşmaya varılan tüm anlaşmalar hala geçerli, yani dizel ve benzin ihracatının hemen durması ihtimali düşük, etkinin ortaya çıkması büyük olasılıkla 1-2 hafta sürecek" dedi ve ekledi: "Ancak o noktaya gelindiğinde, hükümet bu mevzuatı yayınlandığı gibi aniden iptal edebilir"

Uluslararası gösterge Brent ham petrol vadeli işlemleri Cuma günü öğleden sonra Londra'da yüzde 0,9 artışla varil başına 94,13 dolardan işlem görürken, ABD Batı Teksas Intermediate vadeli işlemleri yüzde 1,1 artışla 90,62 dolardan işlem gördü.

Yasağın ne kadar süreceği belirsiz

Enerji analistleri, Rusya'nın duyurusunda kullanılan muğlak dilin, yasağın tam olarak ne kadar süreyle yürürlükte kalacağını değerlendirmeyi zorlaştırdığını söyledi ve Moskova'nın kış sezonu öncesinde yakıt tedarikini bir kez daha silahlandırmaya çalışıyor olabileceği uyarısında bulundu.

Reuters'in haberine göre Kremlin sözcüsü Cuma günü yaptığı açıklamada yakıt ihracatı yasağının piyasa istikrarını sağlamak için gerekli olduğu sürece devam edeceğini söyledi.

Yasağın nasıl bir etkisi olabilir?

Kremlin'in geçen yıl Şubat ayında Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinden önce Rus rafinerileri günde tahmini 2.8 milyon varil petrol ürünü ihraç ediyordu. ING'ye göre bu rakam o zamandan beri günde yaklaşık 1 milyon varile düştü, ancak Moskova hala küresel enerji piyasalarında önemli bir oyuncu olmaya devam ediyor.

ING emtia stratejisi başkanı Warren Patterson, yayınladığı bir araştırma notunda, Rusya'nın akaryakıt ihracatını yasaklamasının, tipik olarak talepte mevsimsel bir toparlanmanın görüleceği bir dönem olan Kuzey Yarımküre kışı öncesinde önemli bir gelişme olduğunu söyledi.

"Orta distilat piyasası, Kuzey Yarımküre kışına girerken ABD, Avrupa ve Asya'da stokların sıkışık olması nedeniyle bu yasak öncesinde zaten önemli bir güç görüyordu" diyen Patterson, OPEC+ üretim kesintileri, iyileşen hava yolculuğu ve Avrupa'nın Şubat ayında yürürlüğe giren bir yasağın ardından Rus orta distilatlarını ikame etme mücadelesi gibi faktörlere atıfta bulundu.

Patterson ayrıca "Küresel piyasada yaklaşık (günlük 1 milyon varil) Rus dizelinin kaybı hissedilecek ve sadece orta distilat çatlakları ve sonuç olarak rafineri marjları üzerinde sahip olduğumuz destekleyici görüşü güçlendirecektir" ifadelerini kullandı.

Petrol üretimini kısma kararı

OPEC lideri Suudi Arabistan 5 Eylül'de yaptığı açıklamada günlük 1 milyon varillik üretim kesintisini yılsonuna kadar uzatacağını belirtirken OPEC üyesi olmayan Rusya da yılsonuna kadar petrol ihracatını günlük 300 bin varil azaltma sözü verdi. Her iki ülke de gönüllü kesintilerini aylık olarak gözden geçireceklerini söyledi.