Yapay zekada korkulan oluyor: Hisseleri rekor kıran teknoloji devleri binlerce çalışanını işten çıkarıyor

S&P 500 rekor seviyede işlem görüyor ve Nasdaq son iki yılın en yüksek seviyesinde. Alphabet hisseleri Perşembe günü Meta gibi yeni zirvesini görürken, Microsoft'un piyasa değeri 3 trilyon doları aştı.

Wall Street, Silikon Vadisi'ni alkışlarken teknoloji şirketleri ise bu rekorları kırmasına karşın hızla küçülüyor. cnbc'nin haberine göre, Ocak ayında şimdiye kadar 85 teknoloji şirketinden yaklaşık 23 bin 670 çalışan işten çıkarıldı. Bu rakam, sektörde yaklaşık 38 bin çalışanın işten ayrıldığı 2023 yılı Mart ayından bu yana en yüksek seviyeye denk geliyor.

İşten çıkarma dalgası yeni yıla taşındı

Microsoft'un oyun bölümündeki 1900 pozisyonu kapatması ve SAP'nin 8 bin çalışan için iş değişikliği ya da işten çıkarma duyurusu yapması da Silikon Vadisi'nde işten çıkarma dalgasının sürdüğünü gösteriyor. Ayrıca, yüksek değerli fintech girişimi Brex, personelinin yüzde 20'sini işten çıkarırken, eBay de
1000 çalışanıyla (tam zamanlı işgücünün yüzde 9'u) yollarını ayırdı. eBay'in CEO'su Jamie Iannone çalışanlara gönderdiği bir notta, "Ekiplerimizi hız için daha iyi organize etmemiz gerekiyor. Bu da daha çevik olmamızı, benzer işleri bir araya getirmemizi ve daha hızlı karar almamızı sağlıyor" dedi.

Ayın başlarında Google, şirket genelinde birkaç yüz kişiyi işten çıkardığını doğruladı. Amazon ise Prime Video, MGM Studios, Twitch ve Audible bölümlerini kapsayan yüzlerce pozisyonu ortadan kaldırdı.

Unity, personelinin yaklaşık yüzde 25'ini işten çıkardığını duyururken, oyuncular tarafından kullanılan popüler mesajlaşma platformu Discord da işgücünün yüzde 17'sini işten çıkardığını paylaştı.

Yatırımcılar halinden memnun

Bu hareketlilik önümüzdeki hafta Alphabet, Amazon, Apple, Meta ve Microsoft'un üç aylık sonuçlarını açıklayacağı bilanço yağmuru öncesinde yaşandı. Yatırımcılar, şirketlerin geçen yıl yükselen enflasyon, faiz oranlarındaki artışlar, resesyon endişeleri ve 2022'deki sert piyasa düşüşüne yanıt olarak uygulamaya koydukları maliyet azaltıcı önlemlerden fazlasıyla memnun. Ekonomik görünümün iyileşmesine rağmen tutumluluk devam ediyor.

İşten çıkarmalar geçen yılın Ocak ayında 277 teknoloji şirketinin yaklaşık 90 bin kişiyi işten çıkarmasıyla zirve yaptı ve teknoloji sektörü on yıldan uzun süren boğa piyasasında tünelin ucunu görmüş oldu. İşten çıkarmaların çoğu 2023'ün ilk çeyreğinde gerçekleşti ve işten çıkarmaların sayısı yıl sonuna doğru artmadan önce Eylül ayına kadar her ay azalmaya devam etti.

20 bin çalışanı çıkardı, hisseleri yüzde 200 değerlendi

Meta'nın CEO'su Mark Zuckerberg'in sözleriyle 2023 "verimlilik yılı" oldu ve 20 bin işten çıkarmanın yanı sıra şirketin hisse senetleri neredeyse yüzde 200 değerlendi. Sektör genelinde yapay zeka büyük yankı buldu. Yeni üretken yapay zeka teknolojilerinin müşteri hizmetlerini otomatikleştirmede, seyahat rezervasyonu yapmada ve pazarlama kampanyaları oluşturmada nelerin mümkün olduğunu göstermesiyle birlikte teknoloji devleri yapay zekaya kayıtsız kalamadı ve bu teknolojiye yoğunlaştı.

Yapay zekaya para ayırıp çalışanı çıkarıyorlar

Yapay zeka furyası, ekonominin birçok köşesinde insan emeğine duyulan ihtiyacın azalacağına dair endişelere yol açtı. Ancak bunun işgücü üzerinde daha doğrudan bir etkisi var. Yapay zekaya olan talep o kadar büyük ki, bazı teknoloji şirketleri yapay zeka ürünleri geliştirmeye daha fazla yatırım yapmak için bazı bölümlerde personel sayısını azaltıyor.

Teknoloji işe alım platformu Dice'ın sahibi olan DHI grubunun CEO'su Art Zeile, "Bu şirketler genel olarak başarılı olamayan ürün hatları veya bölümlerle ilişkili çalışan sayısını azaltıyor, çünkü kendilerini yapay zeka için yeniden konumlandırmak istiyorlar" dedi.

Zeile, bu Ocak ayında gördüğümüz kesintilerin bir yıl önceki rakamların çok altında olduğuna dikkat çekerek, "Bu daha önce olduğu gibi bir işten çıkarma dalgası değil" dedi.

Şirket yöneticileri, küçülme mesajlarını çalışanlara ve yatırımcılara iletmek için farklı kelimeler seçiyor, ancak daha odaklı olmaya çalıştıklarını ön plana taşıyorlar.

Yapay zeka istihdamı azaltıyor

Microsoft Gaming CEO'su Phil Spencer, Microsoft'un Activision Blizzard'ı satın almasından üç aydan biraz daha uzun bir süre sonra, şirketinin işten çıkarmalarının "çakışma alanlarını" azaltacak daha büyük bir "yürütme planının" parçası olduğunu söyledi. SAP, yeniden yapılanmasının "özellikle İş Yapay Zekası olmak üzere kilit stratejik büyüme alanlarına odaklanmayı" artırmak için tasarlandığını söyledi.

Alphabet CEO'su Sundar Pichai paylaştığı bir notta çalışanlara "İddialı hedeflerimiz var ve bu yıl büyük önceliklerimize yatırım yapacağız" dedi ve "Bu yatırımın kapasitesini artırmak için zorlu seçimler yapmak zorundayız" ifadelerini kullandı. Amazon'un Audible biriminde ise CEO Bob Carrigan, şirketin "öngörülebilir gelecekte" çalışması için gereken yolun "daha yalın ve daha verimli olmak" olduğunu söyledi.

Salesforce Ocak 2023'te işgücünün yaklaşık yüzde 10'unu azalttı ve hisse senedi 2009'dan bu yana en iyi performansını göstererek yılı neredeyse iki katına çıkardı. Meta'nın açıkladığı kesintilerin ardından, şirketin hisseleri Facebook'un 2012'de Nasdaq'a girmesinden bu yana en iyi yılını geçirdi.

İşten çıkarmalar teknoloji sektörünün dışına taştı

İşten çıkarmalar  sadece teknoloji sektörüyle sınırlı değil. Mali açıdan zor bir dönem geçiren Citigroup, bu ayın başlarında işgücünün yüzde 10'unu işten çıkaracağını açıkladı. Perşembe günü ise Levi Strauss yeniden yapılanmanın bir parçası olarak küresel kurumsal işgücünün en az yüzde 10'unu işten çıkaracağını söyledi. Paramount, kesintileri duyuran en son medya markası oldu ve CEO Bob Bakish Perşembe günü işletmenin "daha yalın bir şirket olarak faaliyet göstermesi ve daha az harcaması" gerektiğini söyledi.

Teknoloji sektöründe, tüketici ve kurumsal pazarları kapsayan büyük ve küçük ölçekli pek çok şirket, işten çıkarmalar yapıyor. Bu çerçevede teknoloji sektöründeki eğilimleri takip eden CompTIA'nın araştırma müdürü Tim Herbert, halka açık büyük şirketlerde karlılık, marjlar ve maliyetlerin düşürülmesine "yoğun bir odaklanma" olduğunu söyledi.