ABD ve dünya krizlerle boğuşuyor: Dolar güç kazanmaya devam ediyor

Jeff Sommer / The New York Times

Dolara karşı bahis oynamak riskli bir hamle olabilir. Doların Temmuz ayından bu yana yaşadığı sert yükselişin ardından ise bunu yapmak cazip gelebilir. Bu yılın başlarında yatırımcılar, spot döviz piyasasında doların 2022'de ulaştığı 20 yılın en yüksek seviyelerinden düşeceğine dair bahis oynayarak iyi para kazandı. Dolar dünya ticaretine hakim olsa da, Çin ve Rusya da dahil olmak üzere bir dizi ülke onu yerinden etmek için çeşitli hamleler yapıyor.

Aynı zamanda, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki siyasi çatışmalar - ilkbahardaki borç tavanı restleşmesi ve ardından gelen kredi notunun düşürülmesi ve hükümetin kapanma riski gibi - doların gücünü zayıflattı.

Fed'in kararı dolara güç verdi

Ancak Fed'in Çarşamba günü faiz oranlarını yüksek bir seviyede tutma kararı, döviz piyasalarında doları destekleyecek gibi görünüyor. Yine de altta yatan bir gerçek var: Dolar küresel ekonominin temel taşı olmaya devam ediyor. Neredeyse tüm diğer para birimlerinin etrafında döndüğü bu para birimi, sorunlu zamanlarda dünyanın sığınağı haline geliyor. Bu sorun ABD'nin kendisinden kaynaklansa bile durum değişmiyor.

Dahası, ABD ekonomisinin göreceli canlılığı ve Fed'in sıkı para politikası, doların diğer para birimleri karşısındaki değerini artırıyor. Temmuz ayından bu yana, doları diğer altı önemli para birimi karşısında takip eden ABD Dolar Endeksi yüzde 5'ten fazla yükseldi.

Dolar, Ekim ayındaki zirvesinden düşmüş olsa da, 2011'e kıyasla yüzde 40'tan fazla yüksek seyretmeye devam ediyor. Japon yeni ve renminbi olarak da bilinen Çin yuanı karşısında dolar, döviz eşitsizliklerini azaltmak için Asya'da hükümetin para birimi müdahalesinin tartışılmasını gerektirecek kadar güçlü oldu.

Fed ve dolar ilişkisi

Wall Street'in Fed'in faiz politikasına ilişkin özeti "daha uzun süre daha yüksek" şeklinde ve yerinde. Çarşamba günü açıklanan Fed projeksiyonları, enflasyonu yüzde 2'lik hedefine indirmek için Fed'in federal fon oranını bu yılın sonuna kadar mevcut yüzde 5,25 ila 5,5 aralığından yüzde 5,625'e çıkarması ve 2024'te faiz oranlarını yüzde 5'in üzerinde tutması gerekebileceğini gösterdi.

Fed Başkanı Jerome Powell Çarşamba günü düzenlediği basın toplantısında, Fed'in kararlarını alırken "verilere bağlı" kalacağını, ancak enflasyon düşene kadar ne gerekiyorsa yapacağını söyledi. Powell, "Ekonomi beklenenden daha güçlü gelirse, bu sadece yüzde 2'ye geri dönmek için para politikası açısından daha fazlasını yapmamız gerekeceği anlamına gelir" dedi.

Dolar da uzun bir süre güçlü kalabilir

Faizin daha uzun süre daha yüksek olması dolar için de geçerli olabilir. ABD faiz oranlarının çoğu büyük ülkenin faiz oranlarından önemli ölçüde yüksek olması ve ekonominin daha güçlü bir şekilde büyümesi nedeniyle, ABD menkul kıymetleri para çekiyor ve bu da doların değerini artırıyor.

Schwab Finansal Araştırmalar Merkezi'nin stratejisti Kathy Jones bir röportajında, Fed'in birçok açıdan "dünyanın merkez bankacısı" olduğunu söyledi. Jones'a göre Fed'in kararları döviz piyasalarına yansıyarak pek çok ülkenin ekonomisini etkiliyor.

Doların küresel gücü ABD'nin elini rahatlatıyor

Amerikan hükümeti için doların küresel finanstaki merkezi rolü kayda değer getiriler sağlıyor. ABD'nin ulusal borcu 33 trilyon dolara ulaşmış durumda, ki bu akıl almaz bir rakam ve Kongre'de hükümet harcamaları konusundaki kavgayı körüklüyor. Ancak doların küresel üstünlüğü olmasaydı ABD'deki mali meseleler çok daha karmaşık olurdu.

Fedevrensel olarak kabul gören para yaratma kabiliyetine sahip ve Hazine dünya piyasalarında yüksek talep gören dolar cinsinden borç ihraç edebiliyor. Bu da hükümete olağanüstü bir mali esneklik sağlıyor. Bu özel mali güce sahip olmasaydı, ABD'nin dünya meselelerindeki etkisi daha kısıtlı olurdu.

Güçlü dolar ABD'li turist için fırsat

Amerikalı tüketiciler için yüksek değerli dolar, enflasyonu düşürerek ithal malların daha düşük fiyatlarla satın alınmasını sağlıyor. Uyanık gezginler içinse, para birimleri dolar karşısında değer kaybeden ülkelerde daha ucuz ve daha iyi yemekler ve otel odaları anlamına gelebiliyor.

Çok uluslu Amerikan şirketleri için yüksek değerli doların farklı türde etkileri söz konusu. Öyle ki bazı şirket bölümleri doların güçlü seyretmesinden fayda sağlarken bazıları ise zarar görebiliyor. Çok sayıda ABD'li şirket yöneticisi, Amerikan para birimine dönüştürüldüğünde yabancı karları eriten ve ürünlerinin yurtdışında daha yüksek fiyatlara satılmasına yol açabilen doların gücünden şikayetçi. Bu, 2022'de ve bu yılın başlarında Wall Street analistleriyle yapılan kurumsal kazanç görüşmelerinin ana temasıydı.

Apple'ı da olumsuz etkiledi

Yüksek değerli dolar çok uluslu şirketler için bir sorun olmaya devam ediyor. Örneğin Apple'ın Ağustos ayındaki kazanç çağrısında CEO Tim Cook, şirketin genel olarak son derece iyi bir performans göstermesine rağmen, yaklaşık yüzde 4 puanlık kur etkisi dahil olmak üzere dengesiz bir makroekonomik ortamla karşı karşıya kalmaya devam ettiğini söyledi. Temmuz ayında Procter & Gamble'ın (P&G) mali işler müdürü Andre Schulten, "Döviz kurları güçlü seyrediyor ve mevcut kurlara dayanarak vergi sonrası 400 milyon dolarlık bir etki bekliyoruz" dedi.

Washington'daki krizler de doları sarsmadı

Washington'daki dönemsel krizler bile dolara olan küresel güveni sarsmayı başaramadı. Federal harcamalarla ilgili kongrede yeni bir sınav veriliyor. Ancak doların özel statüsünü korumak ABD hükümetinin çıkarına olacak.

© 2023 The New York Times Company