Avrupa ekonomik gücünü kullanarak Trump'ı sarsabilir

Jeanna Smialek / New York Times

Trump'ın Çarşamba günkü kapsamlı gümrük vergisi açıklamasından sonraki saatlerde, Avrupalı liderler ABD'ye karşı ekonomik güçlerini kullanmayı planladıklarını açıkça ifade etmeye başladılar.

Seçenekler arasında ABD'li hizmet firmalarına, özellikle de AB'de büyük miktarda iş yapan Google gibi dev teknoloji şirketlerine ticari engeller koymak var. Politika yapıcılar, Nisan ortasından itibaren yürürlüğe girebilecek yüksek gümrük vergisi listelerine son şeklini vermeye başladılar bile.

Perşembe günü gazetecilere bilgi vermek üzere ismini vermeden konuşan üst düzey bir Avrupalı yetkili, üye ülke temsilcilerinin önümüzdeki hafta bu listeleri oylamasının beklendiğini söyledi.

Yetkililer, hem otomobil tarifelerine hem de Trump'ın Avrupa Birliği'ne yönelik yeni açıkladığı %20'lik vergiye yanıt olarak önümüzdeki haftalarda bu listelere eklemeler yapabilir. Henüz belirli bir plana bağlı değiller.

Ursula von der Leyen: Avrupa hayal kırıklığı yaşıyor

Perşembe sabahı erken saatlerde ABD'nin yeni gümrük vergilerini yorumlayan AB yürütme organı başkanı Ursula von der Leyen, “Düzensizlik içinde bir düzen yok gibi görünüyor, yaratılan karmaşıklık ve kaos için net bir yol yok” dedi ve Avrupalıların “en eski müttefikleri tarafından hayal kırıklığına uğratılmış” hissettiklerini sözlerine ekledi.

Avrupa Birliği serbest ticaret ve işbirliği üzerine kuruldu ve liderleri gümrük tarifelerinin herkes için kötü olduğu konusunda kararlı. Avrupa hala aktif görüşmeler için bastırmaya çalışıyor ve AB ticaret komiseri Perşembe günü sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada yarın ABD'li mevkidaşlarıyla görüşeceğini söyledi.

Ancak ABD'li yetkililer şu ana kadar hızlı bir çözüm için pek istekli görünmüyor. Trump'ın kabine üyelerine ulaşmak zaman zaman zor oldu, hatta Avrupalı mevkidaşlarıyla toplantılarını iptal ettiler.

ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Ticaret Komiseri ile görüşüyor olsa da, Lutnick'in sonuçta ne olacağı üzerinde ne kadar etkisi olduğu belli değil.

Aynı zamanda Beyaz Saray da AB'yi eleştirmeyi alışkanlık haline getirmiş durumda ve Trump sürekli bir düşmanlık besliyor. Göreve geldiğinden beri von der Leyen ile görüşmedi. Bloğun ABD'yi “soymak” için kurulduğunu söyledi. Gül Bahçesi'nde yeni gümrük vergilerini açıklarken AB'nin Amerika'yı “acınası” bir şekilde kazıkladığını söyledi.

Çarşamba günü daha sonra Fox News'e konuşan Lutnick, Avrupa'nın Amerikan sığır etini almayı reddettiğini, çünkü “kendi sığır etlerinin güzel, ABD'nin ise zayıf olduğunu” söyledi ve bunu “inanılmaz” olarak nitelendirdi.

Yeni gümrük vergileri dalgası, Trump'ın Amerika'nın ittifaklarının işleyişini sarsmaya yönelik son hamlesi. Beyaz Saray halihazırda Avrupa'ya kendi savunmasına daha fazla harcama yapması için baskı yapıyor ve Rusya ile savaşında Ukrayna'yı desteklemekten geri adım atarak kıta genelinde şok dalgası yarattı.

AB savunma bakanları Perşembe günü Polonya'nın başkenti Varşova'da toplanırken ve NATO dışişleri bakanları da Brüksel'de bir araya gelirken ABD'nin askeri konulara yönelmesi akıllarda. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da NATO toplantısına katılıyor.

Ancak derinleşen ticaret savaşı Atlantik ötesi ortaklığı Atlantik ötesi bir çatlağa dönüştürüyor ve Trump'ın son açıklamasının Amerika ile uzun süredir müttefikleri arasındaki ilişkiyi sonsuza dek değiştirecek geniş kapsamlı sonuçları olabilir.

Avrupa ABD'nin en büyük ticaret ortağı

AB, Amerika'nın tartışmasız en önemli ticaret ortağı. Tek başına Amerikan ithalatının neredeyse beşte birinden sorumlu ve Avrupalı tüketiciler Amerikan hizmetleri için büyük bir pazar.

Yine de ABD'li yetkililer istediklerinin küresel ticaret sistemini yeniden düzenlemek olduğunu açıkça ortaya koydular ve bu da Brüksel'i görüşmelerde kendisine avantaj sağlayacak araçlar aramaya itti. İşte bu noktada ABD'den alınan 'hizmet servisleri' kozu devreye girebilir.

Avrupalı yetkililer, kısa süre önce uygulamaya konulan çelik ve alüminyum vergilerine karşılık olarak çok çeşitli fiziksel ürünlere gümrük vergisi koyma planları hazırladılar.

Yetkililer, otomobil tarifelerine ve yeni açıklanan dalgaya yanıt olarak ek mallara gümrük vergisi getirebilir. Ancak fiziksel ürünler söz konusu olduğunda ateş güçleri biraz sınırlı: Avrupa Amerikalılara onlardan aldığından daha fazla mal satıyor.

Hizmetlerde ise bu denge tersine dönüyor. Avrupalı tüketiciler özellikle arama motorlarından bulut hizmetlerine kadar Amerikan teknoloji ürünleri için büyük bir pazar. Avrupa Birliği 2023 yılında Amerika Birleşik Devletleri ile 109 milyar euro'luk (yaklaşık 120 milyar dolar) bir hizmet açığı verdi.

Bu durum hizmet ticaretini hedeflemeyi potansiyel olarak güçlü bir araç haline getirse de, aynı zamanda büyük ölçüde denenmemiş bir araç.

AB'nin ABD'ye karşı en güçlü silahı

Brüksel'in cephaneliğinde hizmetleri hedef alabilecek çeşitli araçlar var, ancak açık ara en güçlü seçenek “Zorlama Karşıtı Araç” adını verdiği yeni bir silah. 2021 yılında oluşturulan ve 2023 yılından bu yana yürürlükte olan bu araç, AB'nin bir ticaret ortağını “çok çeşitli olası karşı önlemlerle” vurmasına olanak tanıyor.

Bu tedbirler arasında gümrük tarifeleri, hizmet ticaretine getirilen kısıtlamalar ve fikri mülkiyet haklarının ticaretle ilgili yönlerine getirilen sınırlamalar yer alabilir. Bu da AB'nin Google gibi büyük teknoloji firmalarını vurabileceği anlamına geliyor. Bazı Avrupalı diplomatlar, ticaret savaşının tırmanması halinde bunun kullanılmasının belirgin bir olasılık olduğunu söyledi.

Bir Fransız yetkili Perşembe günü online hizmetlerin hedefte olabileceğini açıkça ifade ederken, Alman yetkililer de ABD üzerindeki baskının arttırılması gerektiğinden bahsetti.

Bu silahın kullanılması için AB içinde müzakereler yapılması ve ticaret ortağıyla sorunun giderilmesi için çaba sarf edilmesi gerekiyor. Van Bael & Bellis hukuk firmasında danışmanlık yapan ve konuyu yakından analiz eden Joanna Redelbach, kısıtlamaların tam olarak yürürlüğe girebileceği en kısa sürenin muhtemelen altı ay olduğunu söyledi.

Yine de bu potansiyel olarak güçlü bir tehdit.

Redelbach, AB'nin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu'na atıfta bulunarak, “Bir kez tetiklendiğinde, komisyon nasıl karşılık vereceği konusunda çok ileri gidebilir” dedi.

© 2025 The New York Times Company