New York Times Ahmed Şara'yı yazdı: Radikal, eski savaşçı ve devlet adamı

Ben Hubbard / New York Times

2023’te Amerikalı bir diplomat, Suriye muhalif komutanla karşılaştığında, iki Orta Doğu savaşında düşman taraflarda olmalarına rağmen şaşırtıcı bir şekilde dostane bir sohbet gerçekleştirdi.

Muhalif komutan, Abu Mohammed al-Golani takma adıyla bilinen kişi, 2003’te ABD’nin Irak işgali sırasında diplomatın kaldığı mobil evlere ateş açan genç bir cihatçı olduğunu hatırladı.

Diplomat Robert S. Ford ise 2012’de Suriye’deki iç savaş sırasında, ABD Büyükelçiliği’ni bombalama ihtimali nedeniyle kapattığını New York Times'a söyledi. Ford ayrıca, Suriyeli asi liderin bir sonraki adımının başkenti ele geçirmek ve Suriye'yi yönetmek olduğunu, ancak o zamanlar (2023) bu ihtimalin fantastik göründüğünü belirtti, 2024'ün aralık ayında, bu plan gerçeğe dönüştü.

Şara'nın dönüşümü

Ahmed Şara şaşırtıcı bir taarruzla diktatör Beşar Esad’ı devirdi ve Suriye’nin cumhurbaşkanı oldu. Askeri üniformasını bırakıp şık takımlar giymeye başlayan Şara takma adını bırakarak gerçek adıyla uluslararası arenada yer almaya başladı.

Şara bugünün ilerleyen saatlerinde resmi olarak hala ABD ve BM tarafından terörist olarak tanımlanmasına rağmen, 58 yıl aradan sonra BM Genel Kurulu’nda konuşacak ilk Suriye lideri olacak.

Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Ford, “Zaman geçtikçe Şara'nın sert çizgili bir İslamcı cihatçı olmaktan çok, istikrarlı bir hükümet kurmaya çalışan otoriter bir lider olduğu görülüyor. O, bir iktidar arayışında,” dedi.

Ilımlı bir muhalif lider

70’ten fazla kişiyle yapılan görüşmeler, Şara'nın zeka hırs, diplomasi ve acımasızlıkla Ortadoğu’nun en tehlikeli bölgelerinde hayatta kalmayı başardığını gösteriyor.

Genç yaşta ABD’ye karşı savaşan cihatçılarla iş birliği yapan Şara daha sonra Suriye’ye dönerek El Kaide’nin Suriye kolunu kurdu. Yıllar geçtikçe daha geniş kitlelere hitap etmek için kendini ılımlı bir muhalif lider olarak yeniden tanımladı.

Bu dönüşümler, onun inançları ve 13 yıl süren iç savaşın yıkıntılarından çıkan Suriye’yi nasıl yöneteceği hakkında soruları beraberinde getiriyor. ABD ve diğer güçlerden destek aldı, komşularıyla barış ilişkileri aradı ve Suriyeliler arasında uzlaşma çağrısında bulundu.

Ancak son dönemde yaşanan mezhepsel şiddet, itibarını zedeledi; insan hakları örgütleri ve BM, güvenlik güçlerinin saldırılarda yer aldığını belirtiyor. Güç, Şara ve sadık yardımcılarının elinde yoğunlaşmış durumda.

Geçmişi hakkında neler biliniyor?

Şara, 1982’de Suudi Arabistan’da orta sınıf bir Suriyeli ailede doğdu. Aile, politikayla ilgileniyor, ancak aşırılık geçmişi yoktu. Komşuları onu kitap okuyan ve utangaç bir çocuk olarak hatırlıyor.

20 yaşında ortadan kayboldu ve 2003’te ABD işgalinden hemen önce Irak’a geçti. Burada, El Kaide’nin Irak kolunu kuracak olan isyancılarla bağlantı kurdu. Ancak ciddi bir çatışmaya katıldığına dair kanıt yok.

2005’te, ABD güçleri tarafından yol kenarına bomba yerleştirme görevindeyken tutuklandığını söyledi. Kuzeydeki Musul şehrinde diğer şüpheli isyancılarla birlikte gözaltında tutuldu. O dönemde kendisini Amjad Mudhafar olarak tanıtan sessiz bir mahkum olarak hatırlanıyor.

2011’de serbest bırakıldıktan kısa bir süre sonra Arap Baharı’nın etkisiyle Suriye’ye döndü ve iç savaşa katıldı.

2011 sonunda Ahmed Şara bir grup arkadaşıyla birlikte Suriye’ye girerek Nusra Cephesi’ni kurdu. 2012’de şehirlerde güvenlik personeline intihar saldırıları düzenleyerek yüzlerce insanı öldürdü.

Kendi takma adı Abu Mohammed al-Golani’yi kullanan Şara o dönemde kimliğini gizliyordu. 2013’te, IŞİD’in kurulmasıyla Irak’taki patronuyla yollarını ayırdı. Nusra Cephesi, yalnızca Suriye’de savaşmaya devam etti ve El Kaide’ye bağlı kaldı.

Ilımlılığa tekrar dönüş

2015’te İdlib'te bir Katolik rahip kaçırıldı, uluslararası baskılarla serbest bırakıldı. Şara rahip ve diğer Hristiyanlara özür diledi ve mülklerini geri vermeyi sağladı. Nusra Cephesi intihar saldırılarını durdurdu ve mücadeleyi daha ulusalcı bir çerçeveye oturttu.

Muhalifler Şam’a ulaştıktan sonra eski tanıdıkları Şara'yı ziyaret etti. Şara, gençken daha aşırı olduğunu kabul etti ve deneyimlerinin onu daha ılımlı yaptığını söyledi ve ekledi:

'Tüm Suriye’yi yönetmek için gerçekçi bir İslamcı olmak zorundayım'

New York Times'a göre BM’de Suriye için vizyonunu açıklarken diğer liderler, Şara'nın son dönüşümünü çözmeye çalışıyor.

© 2025 The New York Times Company