New York Times analizi: Volkswagen Çin'de yolunu nasıl kaybetti?

Keith Bradsher / The New York Times

Volkswagen'ın kuzeybatı Çin'in Sincan bölgesinin kalbinde yer alan montaj fabrikasındaki endüstriyel binaların yüksek duvarları yüzlerce metre boyunca uzanıyor; bir zamanlar Alman endüstriyel gücünün sembolü olan bu binalar şimdi Volkswagen'ın Çin'deki ticari ve siyasi bataklığının bir işareti. Volkswagen Group, kırk yıl boyunca Çin'de pazar lideriydi ve sürücüler tutumlu Volkswagen Santana'lardan güçlü Audilere ve Porsche'lere kadar geniş otomobil yelpazesine değer veriyordu. Ancak VW'nin Çin'in otomobil üreticisi olarak yerini Çinli elektrikli araç devi BYD aldı.

Bir dönemin kralı

BYD son üç yılda tamamen elektrikli otomobil satışlarını hızla artırarak VW'yi geçen yıl bu pazara büyük bir yatırım yapmaya zorladı. Ardından BYD, bu yıl sadece batarya gücüyle uzun mesafeler gidebilen ve küçük benzinli motorları yedek olarak kullanan plug-in benzinli-elektrikli hibritlerin satışını artırarak VW'yi yine hazırlıksız yakaladı. VW'nin hızla büyüyen bu kategoride çok seçeneği var ve bu boşluk gelecek yılın sonuna kadar tam olarak kapanmayacak. Çin otomobil endüstrisi danışmanı Michael Dunne, “Çinli tüketiciler VW'yi geçmişin, küresel markaların hüküm sürdüğü bir dönemin kralı olarak görüyor. Bugün pek çok Çinli tüketici VW ürünlerine kayıtsızlıkla yaklaşıyor. Kendi markalarının daha taze, daha cazip tekliflerini tercih ediyorlar" dedi.

"Yüzde 50 indirimle piyasaya sürülmeye zorlanıyor"

Çin'in devlete ait bankaları ve yerel yönetimleri, yerel otomobil üreticilerine para pompalayarak bazı üreticilerin otomobilleri üretim maliyetinin çok altında satmasına olanak sağlıyor. Volkswagen yöneticileri fiyat kırma savaşına katılmayı reddettiklerini ve bunun sonucunda pazar paylarını kaybettiklerini söylüyorlar. Bir Volkswagen sözcüsü, “Elektrikli otomobiller yüzde 50'ye varan indirimlerle piyasaya sürülmeye zorlanıyor. Bu nedenle geçen yıl bu sağlıksız ortamda ne pahasına olursa olsun büyümeye devam etmek istemediğimize karar verdik" ifadelerini kullandı.

İlk kez fabrikalarını kapatmak zorunda kalabilir

Volkswagen'ın yaşadığı sıkıntılar şirketi bir bütün olarak etkiliyor. Bu yılın ilk dokuz ayında Çin'de satılan otomobil sayısındaki yüzde 10,2'lik düşüş, dünyanın geri kalanında elde ettiği tüm satış artışını sildi süpürdü. Sonuç olarak tüm grubun dünya çapındaki satışları bir miktar azaldı ve şirket salı günü yaptığı açıklamada üçüncü çeyrekte karının düştüğünü duyurdu. Şirket, kısmen Çin'den gelen rekabet nedeniyle 87 yıllık tarihinde ilk kez Almanya'daki fabrikalarını (her biri binlerce işçi çalıştıran üç fabrika) kapatmak zorunda kalabilir.

Siyasi sorunlar

Siyasi yanlış adımlar VW'nin sıkıntılarını daha da arttırdı. Mayıs ayında VW, Çin'den Avrupa'ya bataryalı elektrikli otomobil ihraç etmeye başladı. Sorun, Avrupa Birliği'nin Çin'den getirilen bu tür araçlara gümrük vergisi uygulamaya çoktan başlamış olmasıydı. Avrupa Birliği'nin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu, bir yıldan uzun bir süre önce Çin hükümetinin elektrikli otomobilleri uygunsuz bir şekilde sübvanse edip etmediğine ilişkin bir soruşturma başlattı. Pekin, üreticilere Avrupa soruşturmasıyla işbirliği yapmamaları için baskı yaparak karşılık verdi. Diğer bazı yabancı üreticilerin aksine VW, Avrupa Komisyonu ile bilgi paylaşmayı reddetti. 

Mayıs ayında VW, Cupra Tavascan bataryalı elektrikli otomobilleri Çin'in merkezindeki yeni bir tasarım ve üretim kompleksinden Avrupa'ya sevk etmeye başladı. Ancak kısa bir süre sonra Avrupa Komisyonu gümrük vergilerini uygulamaya karar verdi. VW gibi işbirliği yapmayan şirketlere bu haftadan itibaren en yüksek gümrük vergisiyle karşı karşıya kalacakları söylendi: Yüzde 37.

VW tarifelerini yüzde 21'e indirmeyi başardı ve bu tarifeler çarşamba günü yürürlüğe girdi. Ancak VW'nin en büyük rakiplerinden biri olan ve daha önce işbirliği yapmış olan Tesla, komisyonu tarifesini sadece yüzde 7,8'e düşürmeye ikna etti. BYD ise yüzde 17 oranında ödeme yapıyor. VW, dünyanın en düşük maliyetli üreticisi olan Çin'den ithal edilen elektrikli otomobillerin kendi iç pazarında kalıcı bir dezavantaj yaratma ihtimaliyle karşı karşıya.

Uyuşturucu krizi

VW için en son zorluk 23 Ekim'de, dışişleri bakanlığının Volkswagen markasının Çin'deki pazarlama müdürünün kokain testinin pozitif çıktığını, 10 gün hapiste tutulduğunu ve ardından sınır dışı edildiğini açıklamasıyla ortaya çıktı. Söz konusu kişi test yapıldığında Tayland'daki bir tatilden yeni dönmüştü. VW dava hakkında yorum yapmayı reddetti. Ancak Volkswagen'ın Çin'deki en uzun soluklu sorunu Sincan'ın başkenti Urumçi'de yaşanıyor. Volkswagen ve devlete ait bir ortak girişim ortağı olan SAIC Motor of Shanghai, 2013 yılında Urumçi'de Çin'in batısında satmak üzere ucuz, benzinle çalışan otomobiller üretmek için bir montaj tesisi kurdu. Volkswagen, Sincan'da ağırlıklı olarak Müslüman bir etnik grup olan çok sayıda Uygur'u işe almaya özen göstermişti. Uygurlar uzun süredir Çinli işverenlerin ayrımcılığına maruz kalıyor ve Uygur gruplarının 2008-2014 yılları arasında gerçekleştirdiği ölümcül saldırıların ardından Uygurlara yönelik güvensizlik daha da derinleşti. 

2014 yılından itibaren Çin, Uygurlara ve Sincan'da çoğunluğu Müslüman olan diğer etnik gruplara karşı sert baskılar uygulamaya başladı. 1 milyon kadar etnik Uygur, Kazak ve diğer azınlıklar telkin kamplarına, gözaltı merkezlerine ve hapishanelere gönderildi. Kırsal kesimdeki Uygurları fabrikalara ve diğer kentsel işlere göndermeye yönelik bağlantılı zorunlu çalışma programları da insan hakları gruplarının ağır eleştirilerine neden oldu ve ABD ile bazı Avrupa ülkelerinin 2021'den bu yana Sincan'dan ithalatı kısıtlamasına yol açtı.

VW için bir başka sorun da Urumçi'deki ortak girişim montaj tesisinin zayıf satışlar nedeniyle 2019'dan bu yana otomobil üretmemesi. Batı Çin'deki VW bayilerine teslim edilmek üzere otomobillerin son hazırlıklarını yapan işçi sayısı 190'a düştü. Çin'de benzinli araçlara olan talep çökmüş durumda. Urumçi'den ihracat yapmak pratik değil: Yakındaki Orta Asya ülkeleri çok az araba satın alıyor ve fabrika kıyıdan yaklaşık 3 bin kilometre uzakta, deniz yoluyla sevkiyat için çok uzak.

Bu ay yapılan röportajlarda Urumçi'deki Volkswagen sahipleri benzinli araçlarından memnun olduklarını ve elektrikli model istemediklerini söyledi. Elektrikli arabalarla ilgili en büyük endişeleri, elektrikli arabaların bataryalarına zarar veren ve sürüş menzillerini azaltan bölgenin şiddetli soğuğuyla uyumsuz olmalarıydı. Ancak Xinjiang tek başına otomobiller için küçük bir pazar. Elektrikli otomobiller ve plug-in hibritler Çin otomobil pazarının yüzde 54'ünü oluştururken ve hala yükselirken, benzinle çalışan otomobillerin ülke çapındaki satışlarının daha da azalması bekleniyor.

VW'nin Çin'deki benzinli araç montaj tesislerini kapatması gerekiyor. Çin'in doğusundaki Nanjing'de bir fabrikada üretimi durdurdu ve gelecekteki herhangi bir otomobil modelini bu fabrikaya tahsis etmedi, bu da olası bir kapanışın habercisi.

© 2024 The New York Times Company