NYT analizi: Ukrayna anlaşması dışında da Trump'ın Rusya'ya sunacağı çok şey var

Anton Troianovski / New York Times

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, Ukrayna’daki “ölüm geçidinin” olabildiğince çabuk durdurulmasına odaklandığını söyledi. Fakat Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için Trump ile ateşkes görüşmesi yapmak, daha geniş kapsamlı bir son anlamına geliyor.

Rus ve ABD’li yetkililer Pazartesi günü Suudi Arabistan’da bir araya gelerek müzakereleri derinleştirecek ve enerji alt yapıları ve Karadeniz’deki gemilere yönelik kısmi ateşkesin de teknik detaylarını masaya yatıracaklar. Ukrayna bir ateşkese hazır olduğunu ifade ederken Putin de daha geniş kapsamlı imtiyazları öncelediğini açıkça ortaya koyuyor.

Özet: Rusya, müzakereleri ağırdan alsa da Trump'ın Ukrayna barış anlaşması arzusundan mümkün olduğunca çok fayda sağlamaya kararlı görünüyor. Rusya'dan bakıldığında, ABD ile daha iyi ilişkiler ekonomik ve jeopolitik anlamda bir nimet. Hatta Rus füzeleri Ukrayna'yı vurmaya devam ederken bile elde edilebilecek bir nimet...

İkili gündem geliştiriliyor

Geçtiğimiz hafta Yeni Delhi'de düzenlenen bir güvenlik konferansında Rus dış politikasının üst düzey isimleriyle yapılan görüşmeler, Rusya'nın Ukrayna ve ABD-Rusya ilişkileri konusundaki müzakerelerin iki ayrı kulvarda ilerlediğini düşündüğünü gösterdi. Putin Ukrayna'da geniş kapsamlı bir zafer peşinde koşmaya devam ediyor ancak ABD ile buzların erimesinin getireceği faydalardan yararlanmak için Trump'ın ateşkes hamlesine de sıcak bakıyor. Rus parlamentosunun alt kanadının dış ilişkiler komitesi başkan yardımcısı Vyaçeslav Nikonov, Trump ve Putin'in “Ukrayna ile bağlantılı olmayan” bir “ikili gündem” geliştirdiklerini söyledi.

Nikonov, Raisina Diyaloğu adı verilen Yeni Delhi konferansının oturum aralarında verdiği bir mülakatta “Ukrayna kendi seyrinde ilerliyor. Saldırı devam ediyor. Ancak Putin için Amerika ile ilişkilerin Ukrayna meselesinden daha önemli olduğunu düşünüyorum” dedi.

Sabrın tükenip tükenmeyeceği belirsiz

Rusya'ya göre Trump ile iletişimi geliştirmek, Rusya'nın Boeing jetlerine yedek parça temini gibi temel ekonomik faydaların yanı sıra Avrupa'daki NATO varlığının azaltılması gibi geniş coğrafi kazançlar sağlayabilir. Ancak Trump'ın, Rusya’nın bu beklentilerini, Ukrayna için daha iyi bir anlaşma yapmak için bir kaldıraç olarak kullanıp kullanmayacağı ve bir noktada Putin’e olan sabrının tükenip tükenmeyeceği belirsiz.

Rusya Dışişleri Bakanlığı'na danışmanlık yapan uluslararası ilişkiler uzmanı Aleksandr A. Dynkin “Trump hızlı anlaşmaları sever. Büyük zorluklarla karşılaşırsa, hayal kırıklığına uğrayabilir ve bu problemi bir kenara atabilir” diyor.

Putin de Trump’ın ilgisini diri tutmak için her şeyi yapıyor gibi görünüyor. Bu ay Moskova'da Amerika Birleşik Devletleri Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile yaptığı toplantıda Putin, Witkoff'un Cumartesi günü yayımlanan röportajında belirttiği gibi, bir Rus sanatçısının yaptığı “güzel bir Trump portresi” hediye etti. Görüşmeyi eski Fox News sunucusu Tucker Carlson’a değerlendiren Witkoff, “Gerçekten çok nazikti” dedi.

Ukrayna konusunda, Putin, NATO’nun Avrupa’daki varlığını azaltmayı, Ukrayna'nın NATO'ya asla katılmaması garantisini, Orta ve Doğu Avrupa’daki Batı ittifakının geri çekilmesini, Ukrayna'nın askeri kapasitesinin sınırlandırılmasını ve Ukrayna’nın iç siyaseti üzerinde bir etki sağlanmasını talep eden çok geniş hedeflerinden taviz vermiş görünmüyor.

'Putin Barış Gücü askerlerini kabul edebilir ancak...'

Moskova'daki Dünya Ekonomisi ve Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nün direktörü Feodor Voitolovsky, Rusya'nın herhangi bir ateşkese yanaşmadan önce daha geniş bir anlaşma için bir “yol haritası” talep edeceğini söyledi. Ayrıca, Voitolovsky, Rusya'nın Birleşmiş Milletler barış gücünü Ukrayna'ya kabul edebileceğini ancak bu gücün NATO ülkelerinden asker içermemesi gerektiğini belirtti.

“Rusya için, uzun vadeli perspektif, taktiksel bir ateşkesten daha değerli,” diyen Voitolovsky, aynı zamanda Rusya Dışişleri Bakanlığı ve Güvenlik Konseyi'nde danışmanlık yapan bir isim. Voitolovsky, “Rusya ile Amerika ve Rusya ile NATO'nun, birbirlerinin etki alanlarına müdahale etmeden var olabileceği bir modelle ortaya çıkabiliriz” diye de ekledi.

Rusya, böyle bir anlaşma sağlayabilmek için Trump'ın iş odaklı bakış açısına hitap ediyor.

Voitolovsky, Ukrayna konusunda geniş çaplı bir anlaşmanın, ABD-Rusya işbirliği için ön koşul olduğunu ve Trump'ın, “bir işadamı olarak,” Rusya varlıklarının şu anda düşük değerlendirildiğini anladığını iddia etti. Dynkin, Rusya'nın ABD'yi “düşman ülkeler” listesinden çıkarabileceğini söyledi; bu liste, Amerikan şirketlerinin Rusya'da iş yapmalarını kısıtlayan bir sınıflandırma.

Havacılık müzakereleri önemli

Moskova'daki Yüksek Ekonomi Okulu Uluslararası İlişkiler Dekanı Anastasia Likhacheva “Rusya, özellikle havacılık sektörü üzerine müzakerelere ilgi duyuyor; çünkü Rus havayolları, ABD yapımı jetlerini servise sokmada zorluklarla karşılaşıyor. ABD, uçak yedek parça ihracatını serbest bırakabilir ve 2022'de Rusya'nın geri çektiği Sibirya üzerinden doğrudan uçuşları yeniden başlatabilir. Rusya da Amerikan havayollarının Sibirya üzerinden uçmasına izin verebilir” dedi.

Ancak Likhacheva, Trump'ın hızlı ve kapsamlı bir şekilde yaptırım kaldırma yoluna gireceğini düşünmenin pek olası olmadığını belirtti. “Yine de” diyen Likhacheva, ABD ile ilişkilerdeki ısınmanın; yaptırımların uygulanmasının azalmasına ve Rus şirketlerinin küresel çapta daha kolay işlem yapabilmesine yol açabileceğini söyledi. Bu, Rusya'nın artık “problemli bir ülke” olarak görülmediğini gösteren bir sinyal olarak da görülebilir.

Likhacheva  “Böyle bir detoks, faydalı olabilir ve olasılıklarımızın yelpazelerini genişletebilir” dedi.

© 2025 The New York Times Company