NYT Ukrayna'daki kayıpları yazdı: Rusya'nın ordusu tükendi mi?

Anatoly Kurmanaev / New York Times

Rusya ordusu ekim ayında Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesine doğru ilerlerken son iki yılın en büyük toprak kazanımını elde etti ancak bunun bedeli ağır oldu. İngiliz ve Ukraynalı askeri yetkililerin yanı sıra BBC araştırmacıları da Rusya'nın bu ay içinde en yüksek oranda ölü ve yaralı asker verdiğini iddia ediyor. Binlerce Kuzey Kore askerinin Rusya'ya gelmesi de Kremlin'in kayıplarını telafi etmek için yeterli sayıda askere sahip olup olmadığı konusunda soru işaretleri yaratıyor. Rusya'nın kayıpları ve bu kayıpları yerine koyma kabiliyeti hakkında gerçekten ne biliyoruz?

Önemli olan kayıplar

Ölüm ve yaralanmalardan oluşan Rus kayıpları hakkında somut bilgi edinmek zor. Moskova'nın kayıplarını en aza indirmek için bir teşviki var ve nadiren herhangi bir bilgi açıklıyor; Ukrayna ve müttefikleri ise bunları abartmak için bir teşvike sahip. Doğru olsalar bile, Batı'nın kayıp tahminleri genellikle ölümleri tüm yaralanmalarla bir araya getiriyor. Askeri uzmanlar bu kategorinin savaşın durumunu tam olarak açıklamak için çok geniş olduğunu söylüyor. Örneğin hafif yaralı askerler hızla iyileşebiliyor. Bir ordunun gerçek savaşma kabiliyetini belirleyen şey, yeri doldurulamaz, telafi edilemez ya da kalıcı (ölen ya da bir daha asla savaşamayacak kadar ağır yaralanan askerler) kayıplarıdır. Rusya ve Ukrayna bu tür istatistiklere devlet sırrı muamelesi yapıyor.

Ukrayna kayıp rakamlarını özellikle yakından takip ediyor, gazetecilerin bu konuda haber yapmasını kısıtlıyor, müttefiklerinden bilgi saklıyor ve demografik verilerin yayınlanmasını durduruyor. Bazı bağımsız Rus gazeteciler ve araştırmacılar, ölüm ilanları, mezarlıklar, maluliyet ödemeleri ve noter veri tabanları gibi çeşitli kaynaklardan bilgi toplayarak Rusya'nın ölü ve yaralılarını saymak için yenilikçi yollar buldular. Yaptıkları hesaplamalar savaşın bilançosunu daha doğru bir şekilde ortaya koymaya başladı ve Rusya'nın savaşa devam etme kabiliyetine ışık tuttu. Ayrıca Rusya'nın bu savaşta, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana herhangi bir sanayileşmiş ülkenin kaybettiğinden daha fazla asker kaybettiğini öne sürüyorlar.

Ölüm ilanlarını ve definler kontrolle yapılıyor

Bağımsız Rus haber kuruluşu Mediazona ve BBC Rusça Servisi'nden gazeteciler, işgalin ilk aylarından bu yana Ukrayna'da ölen Rus askerlerini sayıyor. Yöntemleri, ölüm ilanları ve mezarlık definleri gibi kamuya açık bilgilerin toplanması ve çapraz kontrolüne dayanıyor. Bu çalışma Rusya'nın savaşta ölen askerlerine ilişkin en kapsamlı veri tabanını oluşturdu: Kasım ayı itibariyle 78,000 asker, Ukraynalı ayrılıkçılar ve Rusya için savaşan yabancılar dahil değil. (Ukrayna'nın kayıplarına ilişkin benzer ancak daha az şeffaf bir hesaplama kasım ortası itibariyle 65,000 ölü asker buldu). Mediazona'nın çetelesi eksik: Bazı askerler öldüklerinde geride hiçbir iz bırakmıyor. Gazeteciler tüm Rus askeri ölümlerinin yaklaşık yarısını kaydettiklerini tahmin ediyor.

Mirasları saymak

Bir başka bağımsız Rus haber kuruluşu olan Meduza, savaş kayıplarının istatistiksel analizi için Mediazona ve BBC ile işbirliği yaptı. Ana araçları, öldürülen askerlerin yakınları tarafından açılan tüm miras davalarını içeren Rusya'nın noter veri tabanı. Verileri toplamak için Meduza ve Mediazona gazetecilerinin, miras kayıtlarını bulmalarını ve indirmelerini engellemeye çalışan hükümet yazılımcılarını alt etmeleri gerekiyor. Veriler toplandıktan sonra gazeteciler pandemi sırasında geliştirilen istatistiksel araçları kullanarak işgalden bu yana kaç askerlik çağındaki Rus erkeğinin miras davasına konu olduğunu hesaplıyor. Bu aşırı ölüm analizi, gazetecilerin ekim ayı sonu itibariyle Rusya'nın toplam askeri ölümlerinin yaklaşık 150.000 olduğunu tahmin etmelerine yol açtı.

Yaralıların sayılması

BBC, Mediazona ve Meduza'dan gazeteciler ölü Rus askerlerinin sayısını tahmin ettikten sonra bir sonraki görev için işbirliği yaptı: Rusya'nın savaş alanındaki ağır yaralanmalarını ölçmek. Askeri uzmanlara danıştılar, sızdırılan personel listelerini incelediler ve gazilerin tazminat ödemelerine ilişkin istatistiklere baktılar. Ölen her Rus askerine karşılık yaklaşık iki Rus askerinin daha ağır yaralandığı sonucuna vardılar. Bu oranın kaba bir tahmin olduğu konusunda uyardılar. Silahlar, tıbbi ekipman, hava durumu ve taktikler değiştikçe aynı savaş boyunca dalgalanacaktır. Tahmini ölü ve ağır yaralı sayılarını toplayan Meduza, Rus ordusunun ekim ayı sonuna kadar toplam 405,000 yeri doldurulamaz kayıp verdiğini tahmin etti. BBC'den Olga Ivshina da benzer bir yöntem kullanarak aynı dönemde Rusya'nın 484.000 yeri doldurulamaz kayıp verdiğini tahmin etmiştir.

Askeri istihbaratın değerlendirilmesi

Ukrayna ve birçok NATO ülkesinin askeri istihbarat teşkilatları Rusya'nın kayıplarına ilişkin kendi tahminlerini üretmektedir. Hepsi de Rusya'nın ekim ayı itibariyle 600,000 ila 700,000 arasında ölü ve yaralı asker kaybettiğini iddia ediyor. Bu kurumlar yöntemlerini açıklamamaktadır. Hesaplamalara aşina olan yetkililere ve askeri analistlere göre, kamuoyuna açıkladıkları rakamlar genellikle kendi iç tahminlerinin en üst aralığını temsil ediyor ve hafif yaralanmaları da içeriyor. Pentagon daha önce Rusya'nın (ve Ukrayna'nın) kayıplarını uydu görüntüleri, iletişim kesmeleri, hükümet açıklamaları, sosyal medya paylaşımları ve haber makalelerini içeren çeşitli kaynaklara dayanarak tahmin ettiğini söylemişti. ABD'li yetkililer ortaya çıkan rakamların “düşük güvenilirlikli değerlendirmeler” olduğunu belirtiyor. Askeri analistler ve istatistikçiler, şeffaflık eksikliğinin ve Batı'nın Rus kayıplarına ilişkin tahminlerinin genel geçer olmasının, bu tahminleri en iyi ihtimalle savaşın güvenilmez bir fotoğrafı haline getirdiğini söyledi.

Tüm bunlar ne anlama geliyor?

Elbette kayıplar madalyonun sadece bir yüzü. Ukrayna'da olduğu gibi bir yıpratma savaşında yeni asker temini de bir diğer önemli değişken. Meduza tarafından elde edilen bir hükümet veri tabanına göre, haziran ayında Rusya Savunma Bakanlığı askerlik hizmeti için uygun 33 milyon erkek saydı. Bu sayı, Rusya'nın 2022'deki işgalinden önce Ukrayna'da yaşayan 6 milyon potansiyel askerle karşılaştırılıyor. Bunların yarısından biraz fazlası o zamandan beri ülkenin askerlik hizmeti veri tabanına kaydedilmiş durumda.

Bir araştırma kuruluşu olan Alman Uluslararası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü'nde Rusya uzmanı olan Janis Kluge'nin Rus bütçe verilerini analizine göre, bu yılın ilk yarısında her gün yaklaşık 900 erkek Rus kuvvetlerine katıldı. Sürekli artan kayıt ikramiyeleri, maaşlar ve tazminat ödemeleri, yaşasa da ölse de bir askerin ailesinin mali kaderini değiştirecek. Kremlin yeni savaşçılar için sınırlarının ötesine de baktı ve düzinelerce gelişmekte olan ülkeden gönüllüleri ve müttefiki Kuzey Kore'den askerleri kendine çekti. Bu asker alma hızı Rus ordusunun sadece kayıplarını yenilemesine değil, aynı zamanda yeni birimler oluşturmasına da olanak sağladı. Bu ay Pentagon, Kremlin'in Ukrayna güçlerini Rusya'nın Kursk bölgesinden çıkarmak için 50.000 Rus ve Kuzey Kore askerinden oluşan birleşik bir güç topladığını söyledi.

© 2024 The New York Times Company