The Guardian analizi: Ağrı kesiciler anne karnındaki çocuklarda otizm mi yapıyor?

ABD Başkanı Donald Trump, hamile kadınlara parasetamol (Tylenol) kullanmamaları çağrısında bulunarak, ilacın çocuklarda otizm riskini artırdığını öne sürdü. Ancak dünya genelinde uzmanlar bu iddiayı “bilimsel temelden yoksun” diyerek yorumladı.

Uzmanlara göre parasetamolün otizme yol açtığına dair hiçbir kanıt yok. Otizmin ortaya çıkışında genetik faktörler temel rol oynuyor. Çevresel etkenler ebeveyn yaşı, erken doğum, bazı enfeksiyonlar veya kimyasallara maruz kalma araştırılmaya devam etse de, ilaçla doğrudan bağlantı kurulabilmiş değil.

İngiltere’deki NHS (Ulusal Sağlık Servisi), hamilelikte ağrı kesici olarak ilk tercih edilmesi gereken ilacın hala parasetamol olduğunu vurguluyor.

Çelişkili araştırmaların nedeni

Bazı çalışmalar, hamilelikte parasetamol kullanan kadınların çocuklarında otizm tanısının çok az da olsa daha sık görüldüğünü ortaya koydu. Ancak bu durumun neden-sonuç ilişkisi olmadığı, istatistiksel faktörlerden kaynaklandığı düşünülüyor.

Örneğin yaşça büyük kadınlarda hem eklem ağrıları nedeniyle parasetamol kullanımı daha sık görülüyor hem de otizm tanısı ihtimali artıyor. Bu tür değişkenler hesaba katılmadığında ilaçla bağlantı varmış gibi görünebiliyor.

En kapsamlı araştırma: Bağlantı yok

İsveç’te 1995-2019 arasında doğan 2,4 milyon çocuğun sağlık kayıtlarını inceleyen Karolinska Enstitüsü araştırmacıları, parasetamol ile otizm arasında istatistiksel fark bulsa da kardeşler karşılaştırıldığında bu bağlantı tamamen ortadan kalktı.

Araştırmacılar, aynı genetik eğilimlerin hem otizm riskini hem de ağrı kesici kullanımını etkileyebileceğini belirtti. Japonya’da yapılan bir başka geniş ölçekli çalışma da benzer sonuçlara ulaştı.

Son 40 yılda otizm teşhis oranı 10 binde 4-6 kişiden %1-3 seviyesine çıktı. Uzmanlara göre bu artışın en önemli nedeni daha geniş tanı kriterleri, farkındalığın artması ve sağlık hizmetlerindeki iyileşme.

Kadın sağlığı için riskli sonuçlar

Uzmanlar, Trump’ın sözlerinin hamile kadınlarda gereksiz korku, ağrı ve sağlık sorunlarına yol açabileceği uyarısında bulundu. Tedavi edilmeyen ateşin bebek için ciddi riskler taşıdığına dikkat çekildi. Kadınların “parasetamol almamak uğruna” gereksiz yere acı çekebileceği ve sezaryen taleplerinin artabileceği belirtildi.

Yanlış algıların kadınlarda kaygı bozukluklarına ve uzun süreli strese yol açabileceği ifade edildi.
Prof. Sarah Hawkes konuyla ilgili yaptığı açıklamada “Bu tür söylemler bilimsel kurumlara güveni zedeliyor, kadınları yanlış yönlendiriyor” dedi.

FDA’dan yeni uyarı etiketi

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Tylenol ambalajlarına “hamilelikte otizm ile olası ilişki” ifadesi eklenmesine karar verdi. Ancak kurum, bunun nedensel bir bağlantı olmadığının altını çizdi. Ayrıca parasetamolün hamilelikte ateşi tedavi etmek için onaylanmış tek ilaç olduğunu hatırlattı.

Uzmanlar, FDA’nın dikkatli diline rağmen Trump’ın “almamak için savaşın” sözlerinin kamuoyunda daha çok yankı bulmasından endişeli.