İran'ın İsrail'e misillemesi sonrası dünya tetikte: Hükümetlerden itidal çağrıları

Çin Çin, İran'ın İsrail'e düzenlediği hava saldırılarının ardından bölgede gerilimin yükselmesinden duyulan endişeyi dile getirerek taraflara itidal çağrısında bulundu. Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, gerilimin, Gazze'deki çatışmanın yayılma etkisi olduğu kaydedilerek savaşa derhal son verilmesi gerektiği belirtildi. Çin'in gerilimin yükselmesinden derin endişe duyduğunun ifade edildiği açıklamada, taraflara sükunet ve itidalle hareket ederek gerilimi daha fazla yükseltmekten kaçınma çağrısı yapıldı. Açıklamada, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin Gazze'de ateşkes talep eden 2728 sayılı kararının daha fazla gecikmeden uygulanması gerektiğine işaret edilerek, uluslararası toplumun, özellikle etki sahibi ülkelerin bölgede barış ve istikrar için yapıcı rol oynaması gerektiği vurgulandı.Japonya Japonya hükümeti, İran'ın İsrail'e yönelik hava saldırısının ardından, bölgede durumun sakinleştirilmesine yönelik taraflara güçlü bir şekilde çağrıda bulundu. Japonya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, "Japonya, bu saldırının Orta Doğu'daki mevcut durumu daha da kötüleştireceğinden derin kaygı duymakta ve bu gerilimi şiddetle kınamakta" ifadesi yer aldı. "Orta Doğu bölgesinde barış ve istikrar Japonya için son derece önemli" değerlendirmesi yapılan açıklamada Japonya'nın, bölgede durumun sakinleştirilmesine yönelik ilgili taraflara güçlü bir şekilde çağrıda bulunduğu bildirildi. Deniz aşırı yaşayan Japon vatandaşlarının korunması için tüm önlemlerin alınacağı belirtilen açıklamada, sürecin daha da kötüleşmesini önlemek için gerekli diplomatik çabaları göstermeye devam etme kararlılığı vurgulandı.Suudi Arabistan Suudi Arabistan, bölgedeki askeri gerilimin artması ve bunun tehlikeli yansımalarından "büyük endişe duyduğunu" açıkladı. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, bölgedeki askeri gerilimin tırmanması ve tehlikeli yansımalarından "büyük endişe duyulduğu" belirtilerek, tüm taraflara azami itidal göstermeleri, bölgeyi ve halklarını savaşın tehlikelerinden uzak tutmaları çağrısında bulunuldu. Uluslararası barış ve güvenliğin korunması yönünde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) sorumluluğunu yerine getirmesi gerektiği hatırlatılan açıklamada, küresel barış ve güvenliğe son derece duyarlı olan bölgede krizin genişlemesi durumunda bunun ciddi sonuçlarının olacağı uyarısı yapıldı.Almanya Almanya Başbakanı Olaf Scholz'un, İran'ın İsrail'e yönelik hava saldırılarını şiddetle kınadığı bildirildi. Alman Hükümet Sözcüsü Steffen Hebestreit, yaptığı yazılı açıklamada, "Şansölye Olaf Scholz, Tahran'daki rejimin bu gece İsrail topraklarına başlattığı ağır hava saldırılarını şiddetle kınadı. Bu sorumsuz ve hiçbir şekilde haklı çıkarılmayacak saldırıyla İran bölgede geniş kapsamlı yangını riske ediyor" ifadelerini kullandı. Almanya'nın bu zor zamanlarda İsrail'in yanında olduğunu aktaran Hebestreit, şimdi G7'deki ortaklar ve müttefiklerle başka tepkiler üzerinde görüşeceklerini kaydetti. Scholz, 16 Nisan'a kadar Çin'e yapacağı 3 günlük ziyarete bugün başlayacak. Alman basınındaki haberlere göre, Scholz, ziyaretin ilk durağı Chongqing kentine ulaştı. Yarın Şanghay'a geçecek olan Scholz, ziyaretin üçüncü günü Pekin'de Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşecek. "Tüm bölgeyi kaosa sürükleyebilir" Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, sosyal medya platformu X'ten İran'ın İsrail'e yönelik saldırısına ilişkin açıklama yaptı. İran'ın İsrail'e insansız hava araçları (İHA) ve füzeler fırlattığını belirten Baerbock, "Tüm bölgeyi kaosa sürükleyebilecek mevcut saldırıyı şiddetle kınıyoruz. İran ve vekilleri bunu hemen durdurmalı." ifadelerini kullandı. Baerbock, İsrail ile dayanışma içinde olduklarını kaydetti.Fransa Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne, İran'ın İsrail'e hava saldırısını sert şekilde kınadıklarını bildirdi. Sejourne, X hesabından yaptığı açıklamada, "Fransa, İran'ın İsrail'e karşı başlattığı saldırıyı en sert şekilde kınıyor" ifadelerini kullandı. İran'ın attığı bu eşi benzeri görülmemiş adımla istikrarsızlaştırma eylemlerinde yeni bir eşiği aştığını belirten Sejourne, İran'ın bölgede askeri gerilimin artması riskini göze aldığını aktardı. Sejourne, Fransa'nın İsrail'in güvenliğine olan bağlılığını yeniden dile getirdiğini ve bu ülkeyle dayanışma içinde olduğunu aktardı.Hollanda Hollanda hükümeti, İran'ın İsrail'e yönelik hava saldırılarını şiddetle kınadıklarını bildirdi Hollanda'da geçici hükümetin Başbakanı Mark Rutte, sosyal medya hesabından, Orta Doğu'daki durumun çok endişe verici olduğunu belirterek, “Bugün erken saatlerde Hollanda ve diğer ülkeler, İran'a İsrail'e saldırmaktan vazgeçmesi yönünde net bir mesaj gönderdi” paylaşımında bulundu. Rutte, “Hollanda, İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarını şiddetle kınıyor. Olayların daha fazla tırmanmasının önlenmesi gerekiyor. Az önce Hollanda Savunma Bakanı ve Dışişleri Bakanı ile son durum hakkında temasta bulunduk. Gelişmeleri çok yakından takip etmeye devam ediyoruz” ifadelerine yer verdi.Danimarka Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Lokke Rasmussen, İran'ın İsrail'e yönelik saldırısını şiddetle kınadıklarını belirtti. Rasmussen, X sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda, herkese itidalli davranma ve gerilimi düşürme çağrısında bulundu. "Danimarka, İran'ın İsrail'e yönelik duyurduğu saldırıyı şiddetle kınıyor." ifadesini kullanan Rasmussen, İran'ın Orta Doğu'daki "istikrarı bozan rolünün" kabul edilemeyeceğini belirtti. Rasmussen, bu saldırının da onlardan biri olduğunu savundu.Bakan Rasmussen, Danimarka'nın müttefikleriyle bölgede istikrarın sağlanması için çalışmayı sürdüreceğini kaydetti.Kolombiya Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, İran'ın İsrail'e insansız hava araçlarıyla (İHA) saldırı başlatmasının ardından "3. Dünya Savaşı uyarısında" bulundu. Sosyal medya hesabı X'ten açıklamada bulunan Petro, "Tahmin ediliyordu, şu anda insanlık hızlı şekilde iklimi karbondan arındırma hedefine doğru gitmesi gerekirken, 3. Dünya Savaşı'nın eşiğindeyiz. ABD'nin pratik olarak soykırıma destek vermesi dünyayı ateşledi" ifadelerini kullandı. Petro, Birleşmiş Milletlerin (BM) acilen toplanması ve derhal barışı sağlaması gerektiğini vurgulayarak, "Herkes savaşların nasıl başladığını biliyor fakat kimse nasıl biteceğini bilmiyor. Keşke İsrail halkı, ataları gibi idarecilerinin çılgınlığını durdurabilecek kadar yüce olsaydı" değerlendirmesinde bulundu.AB Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, AB'nin, İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarını şiddetle kınadığını bildirdi. Borrell, sosyal medya platformu X'ten yaptığı paylaşımda "AB, İran'ın İsrail'e kabul edilemez saldırısını şiddetle kınıyor. Bu benzeri görülmemiş bir gerilim, bölgesel güvenliğe yönelik ciddi bir tehdittir" değerlendirmesinde bulundu. AB Konseyi Başkanı Charles Michel ise "Bölgesel gerilimin daha da artmasını önlemek için her şey yapılmalı. Daha fazla kan dökülmesinin önüne geçilmeli. Ortaklarımızla durumu yakından takip etmeyi sürdüreceğiz" ifadesini kullandı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de "İran'ın İsrail'e yönelik bariz ve haksız saldırısını şiddetle kınıyorum. İran ve vekillerine de bu saldırılara derhal son vermesi çağrısında bulunuyorum. Artık tüm aktörlerin gerilimi daha da artırmaktan kaçınması ve bölgede istikrarın yeniden sağlanması için çalışması gerekiyor" mesajını paylaştı. Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Roberta Metsola da mesajında, saldırıların Orta Doğu'da daha fazla kaosu tetikleme riski taşıdığına dikkati çekerek, "AB, saldırıyı mümkün olan en güçlü şekilde kınıyor ve gerilimi azaltmak, durumun daha fazla kan dökülmesine dönüşmesini durdurmak için çalışmaya devam edecek" ifadesine yer verdi. AB Dönem Başkanı Belçika'nın Dışişleri Bakanı Hadja Lahbib de saldırıyı kınadıklarını bildirerek, "Bu büyük bir gerilimdir ve bölgesel istikrara yönelik bir tehlikedir. Bu saldırı halkı tehlikeye atıyor ve bizi barıştan daha da uzaklaştırıyor" değerlendirmesinde bulundu.Mısır Mısır, İran'ın İsrail'e insansız hava araçlarıyla (İHA) saldırı başlatmasından "derin endişe duyduğunu" açıkladı. Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Ebu Zeyd, X sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, taraflardan azami itidalle hareket etmelerini istedi. Ebu Zeyd, "Mısır, İran'ın İsrail'e insansız hava araçlarıyla saldırı başlatmasından ve son dönemde iki ülke arasındaki tehlikeli tırmanıştan derin endişe duymaktadır" ifadesini kullandı. Bölge ve halklarının daha fazla endişe içinde, istikrardan yoksun bırakılmaktan kaçınılması gerektiğini belirten Ebu Zeyd, tanıklık edilen tehlikeli durumun, Mısır'ın daha önce uyarıda bulunduğu, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki savaşının bir sonucu olduğunu kaydetti. Mısır'ın, tırmanışın durması ve durumun kontrol altında tutulması için tüm taraflarla iletişimi sürdüreceğini ifade eden Ebu Zeyd, bölge halklarının çıkarlarını tehdit eden istikrarsızlıktan ve tehlikeli bir dönemece sürüklenmekten uzak durulması gerektiğini vurguladı.Arjantin ve Paraguay Güney Amerika ülkelerinden Arjantin ve Paraguay, İran'ın insansız hava araçlarıyla (İHA) saldırı başlatmasının ardından İsrail'e desteğini duyurdu. Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei'nin sosyal medya hesabından paylaştığı Başkanlık Bildirisi'nde, ülkenin İsrail ile dayanışması ve "sarsılmaz bağlılığı" vurgulandı. İran ve Hizbullah'ın İsrail'e saldırılarının kınandığı bildiride, şunlar kaydedildi: "Arjantin Cumhuriyeti, ulus devletlerin kendilerini savunma hakkını onaylıyor. İsrail devletinin egemenlik hakkını kesinlikle destekliyoruz. İsrail devleti, Orta Doğu'da Batılı değerlerin koruyucusudur. Arjantin Cumhuriyeti, onu yok etmek isteyenlere karşı daima onun yanında olacaktır." Paraguay Devlet Başkanı Santiago Pena da sosyal medya hesabından İsrail'e destek vererek, "Böylesi zor zamanlarda İsrail halkına tam desteğimizi ifade ediyor ve bölgede şiddet olaylarının artmasından endişe duyuyoruz. Vatandaşlarımıza hizmet için büyükelçiliklerimizle irtibat halindeyiz" ifadelerini kullandı. Öte yandan, Arjantin Devlet Başkanı Milei, İran'ın hava saldırılarından sonra Danimarka ziyaretini iptal etti.Kolombiya Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, İran'ın İsrail'e hava saldırısının ardından, Amerikan Devletleri Örgütünün (OAS) İsrail yanlısı açıklamalarına tepki gösterdi. Sosyal medya hesabı X'ten OAS'nin açıklamasını alıntılayan Petro, "Soykırım her türlü barbarlıktır ve ondan önce gelir. Dolayısıyla OAS, kendisini şüphesiz barış hedefiyle ifade etmelidir, gerisi yalnızca insani yıkıma yol açan jeopolitik propagandadan ibarettir. OAS'nin hedefi İran ya da İsrail değil, barış olmalıdır. OAS, dünya barışı üzerine bahse girmelidir. Biz bağımsız cumhuriyetleriz" değerlendirmesinde bulundu.Körfez İşbirliği Konseyi Körfez İşbirliği Konseyi (KİK), İran'ın İsrail'e yönelik hava saldırısının ardından taraflara itidal çağrısında bulundu. KİK Genel Sekreteri Casim Muhammed el-Budeyvi, yaptığı yazılı açıklamada, Orta Doğu'da son dönemde yaşanan gelişmeler çerçevesinde bölgesel ve küresel güvenlik ile istikrarın korunmasının önemini vurguladı. "Bölgenin istikrarını ve halkının güvenliğini tehdit edecek herhangi bir gerilimin önlenmesi için tüm tarafları azami itidal göstermeye çağırdığını" belirten Budeyvi, tüm tarafların ortak çaba göstermesi, anlaşmazlıkları çözmenin ve bölgenin güvenlik ile istikrarını sağlamanın etkili bir yolu olarak diplomasi yaklaşımını benimsemesi gerektiğini kaydetti. Uluslararası toplumun barış ve istikrar çabalarını desteklemedeki rolüne dikkati çeken Budeyvi, ilgili tüm taraflara bölgesel ve küresel güvenlik ile barışı korumaya kararlı olma çağrısında bulundu.Brezilya Brezilya, İran'ın İsrail'e yönelik hava saldırısının ardından, taraflara "maksimum itidal" çağrısında bulundu. Brezilya Dışişleri Bakanlığının açıklamasında, İran ve İsrail'e "maksimum itidal" çağrısı yapılarak, bölgede artan gerilimin düşürülmesi için uluslararası toplumdan çaba göstermesi istendi. İran'ın insansız hava aracı ve füze saldırısı haberlerinin endişeyle takip edildiği kaydedilen açıklamada, Brezilya'nın, Gazze Şeridi'nde çatışmaların başlamasından bu yana, husumetin Batı Şeria, Lübnan, Suriye ve şimdi de İran gibi ülkelere yıkıcı şekilde yayılabileceği konusunda uyarıda bulunduğu da hatırlatıldı. Uruguay'dan İran'a kınama Uruguay hükümetinden yapılan açıklamada ise İran'ın İsrail'e hava saldırısı kınanarak, Orta Doğu'da çatışmanın kötüleşmesinden üzüntü duyulduğu belirtildi.Venezuela Venezuela, İran'ın İsrail'e hava saldırısının ardından, Orta Doğu'da artan gerilimden endişe duyduklarını bildirdi. Venezuela Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Orta Doğu'da artan gerilimin endişeyle takip edildiği belirtilerek, çatışmalara, Birleşmiş Milletlerin (BM) işlevsiz kalmasının, Filistin'de yaşanan soykırımın ve İsrail rejiminin mantıksızlığının yol açtığı kaydedildi. Filistin için uluslararası adalet ve hukukun sağlanmasının önemine işaret edilen açıklamada, "Uluslararası hukuk Filistin halkı ve devleti için tesis edilmediği müddetçe barış garanti olamaz. Venezuela, dünya ülkelerinin çoğunluğunun istediği gibi barış ve adaleti savunuyor" ifadeleri kullanıldı.Meksika Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador, Orta Doğu'da çatışmaların artmamasını umduklarını bildirdi. İran'ın İsrail'e yönelik hava saldırılarına ilişkin sosyal medya hesabı X'ten paylaşımda bulunan Obrador, şu ifadeleri kullandı: "Umarız Orta Doğu'daki çatışmalar artmaz. Savaş mantıksızdır, acı ve ölümle eş anlamlıdır. Bunun kimseye bir faydası yok, hatta savaş çığırtkanlığı yapanlara bile. Barışı ve evrensel kardeşliği destekleyelim. Siyasetin ve diğer şeylerin savaşı önlemek için icat edildiğini unutmamakta fayda var."Polonya Polonya, İran'ın İsrail'e yönelik başlattığı saldırıları şiddetle kınadığını bildirdi. Polonya Dışişleri Bakanlığı, X sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda, İran ve müttefiklerine itidalli davranma ve saldırıları acilen durdurma çağrısında bulundu. "Polonya, İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarını şiddetle kınıyor." ifadelerinin yer aldığı paylaşımda, bölgede istikrar ve barışın sağlanmasının her şeyden önemli olduğuna vurgu yapıldı.Avusturya Avusturya Başbakanı Karl Nehammer, sosyal medya hesabı X'ten yaptığı açıklamada, "İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarını en sert şekilde kınıyorum" ifadesini kullandı. Avusturya'nın İsrail'in yanında olduğunu belirten Nehammer, İran'a "düşmanca tutumu durdurması" çağrısında bulundu. Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg ise İsrail'e İHA saldırısının son derece kaygı verici olduğunu belirterek, "Bu, halihazırda ziyadesiyle tehlikeli olan durumda yeni bir gerilim seviyesidir. İran ve yanlılarına, yangına körükle gitmeyi bırakmaları ve yaklaşımlarını acilen tersine çevirmeleri çağrısında bulunuyorum." açıklaması yaptı. Çekya'dan İsrail'e destek Çekya Başbakanı Petr Fiala, X'ten yaptığı paylaşımda, kararlı bir şekilde destekledikleri İsrail'in, kendini savunma hakkının bulunduğunu kaydetti. Çekya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da İran'a tepki gösterilerek, "İsrail'e saldırmaya karar veren İran ve yandaşlarının istikrarı bozucu davranışlarını sert bir şekilde kınıyor, İsrail'in meşru müdafaa hakkını yineliyoruz" ifadesi kullanıldı. Açıklamada, İran'ın uzun süredir devam eden saldırgan davranışlarının Orta Doğu'da barış ve güvenlik içinde yaşamaya engel olduğu öne sürüldü.Norveç Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, İran'ın İsrail'e yönelik "hukuka aykırı" ve "tehlikeli" saldırısını kınadığını bildirdi. Eide, X sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda, bu saldırının, son derece istikrarsız olan durumu daha da kötüleştireceğini belirtti. "İran'ın İsrail'e yönelik hukuka aykırı ve tehlikeli saldırısını kınıyorum." ifadesini kullanan Eide, Orta Doğu'da şiddetin daha fazla tırmanmasının önüne geçilmesi gerektiğini vurguladı. Eide, tüm taraflara azami itidal gösterme çağrısında da bulundu.

İran'ın İsrail'e misillemesi sonrası dünya tetikte: Hükümetlerden itidal çağrıları

İran 200'den fazla insansız hava aracı ve onlarca balistik füzeyle İsrail yönelik beklenen misilleme saldırısını yaptı. 5 saat süren saldırı dünyayı ayağı kaldırdı, ülkelerden ve liderlerden üst üste açıklamalar geldi. Hükümetler, taraflara itidalli davranmaya çağırdı