Japonya Başbakanı Takaichi’nin '2 saat uyku' sözü çalışma kültürü tartışmasını tetikledi

Japonya Başbakanı Sanae Takaichi’nin yalnızca iki ila dört saat uyuduğunu açıklaması, ülkede uzun çalışma saatleri ve tükenmişlik kültürüne dair tartışmaları yeniden gündeme taşıdı. Takaichi, parlamentoda kendisine yöneltilen sorular üzerine “Şu an günde yaklaşık iki saat uyuyorum, en fazla dört. Göz altımdaki torbalar da bunun kanıtı,” dedi.

Başbakan, uzun yıllardır “çok çalışmakla” özdeşleşen siyasi idolü Margaret Thatcher gibi minimal uyku ile ayakta durduğunu söyleyerek tartışmayı daha da büyüttü. Açıklama, Japonya’nın aşırı mesai ve sosyal baskı kültürü nedeniyle yıllardır mücadele ettiği karoshi—aşırı çalışmaya bağlı ölüm—gerçeğini yeniden gündeme getirdi.

03.00’te toplantı çağrısı tepki çekti

Takaichi geçen hafta, bütçe komitesi oturumuna hazırlanmak için sabah 03.00’te danışmanlarını acil toplantıya çağırmış, altı saat sonra başlayacak oturuma kadar çalışmıştı. Başbakan, ekim sonunda Japonya’nın ilk kadın lideri seçildiğinde, “Çalışacağım, çalışacağım, çalışacağım…” sözleriyle göreve başlamıştı.

Muhalefet milletvekilleri, bu temponun “çalışanlara kötü örnek” oluşturduğunu söylerken, iktidar partisinden bazı isimler bile Takaichi'nin sağlığından endişe ettiklerini dile getirdi. Eski ekonomi bakanı Ken Saito, “Gerçekten sağlığından endişe ediyorum,” dedi. Bir muhalefet milletvekili ise başbakana daha fazla uyumasını tavsiye etti; Takaichi’nin buna tebessüm ederek karşılık verdiği aktarıldı.

Aşırı çalışma Japonya’nın kronik sorunu

Japonya uzun yıllardır çalışanların aşırı mesaiye zorlandığı bir kurumsal kültürü değiştirmekte zorlanıyor. Uzun çalışma saatleri, hem karoshi vakalarının artmasına hem de ülkenin düşen doğum oranlarında rol oynayan yorgunluk ve toplumsal baskı döngüsüne katkıda bulunuyor.

Takaichi hükümetinin, ekonomik büyümeyi hızlandırmak için fazla mesai üst sınırının yükseltilmesini tartıştığı biliniyor. Başbakan ise çalışma koşullarında yapılacak olası değişikliklerin “çalışanların sağlığını önceleyeceğini” vurguluyor:

“İnsanların çocuk bakımı, yaşlı bakımı, iş, boş zaman ve dinlenme arasında istedikleri gibi bir denge kurabildiği bir ortam ideal olur.”

Çalışma temposu ülke genelindeki uyku eksikliğini yansıtıyor

Takaichi’nin uyku alışkanlığı ülkedeki genel tabloya da işaret ediyor. Dünya Uyku Günü’nde yayımlanan bir araştırmaya göre Japonlar, hafta içi ortalama 7 saat 1 dakika uyuyor—uluslararası ortalamanın 38 dakika gerisinde ve ABD, İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya ve Kanada’nın altında.

Diplomasi trafiği ve Çin’le gerilim

Takaichi, ekim sonunda başbakan olmasının hemen ardından yoğun bir diplomasi trafiğine girdi. Malezya’daki ASEAN zirvesine katıldı, ardından Donald Trump’ı devlet ziyaretiyle ağırladı ve Güney Kore’deki APEC zirvesinde Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’le görüştü.

Öte yandan, Japonya’nın Tayvan Boğazı’ndaki bir çatışmaya askeri olarak dahil olabileceğini ima eden son açıklamaları Pekin’le tansiyonu artırmış durumda. Bu tartışmanın da Takaichi’nin “uykusuz gecelerine yenilerini eklemesi” bekleniyor.