New York Times yazdı: Dünya ikinci Trump dönemine nasıl hazırlanıyor?

Mark Landler, Matina Stevis-Gridneff ve Marc Santora / The New York Times

İngiltere Başbakanı Keir Starmer 26 Eylül'de New York'taki Trump Tower'da Donald Trump'la akşam yemeğinde bir araya geldiğinde bu, solcu bir lider ile sağcı bir potansiyel başkan arasındaki ilişkiyi geliştirmeye yönelik İngiliz planının bir parçasıydı. Bu nedenle, geceye katılan bir kişiye göre Trump'ın ayrılmadan önce Starmer'a dönüp “Biz arkadaşız” demesi dikkatlerden kaçmadı. Dost kalıp kalmayacaklarını kimse bilemez. Trump'ın siyasi dönüşünden önceki aylar boyunca ve zaferinin onaylanmasından sonraki hareketli günlerde yabancı liderler bir kez daha ona yaranmak için acele ettiler. Elçileri Trump'ın yörüngesindeki ya da ikinci bir Trump yönetimi için politikaların belirlenmesinde etkili olması beklenen kuruluşlardaki kişileri geliştirdiler. 

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy gibi bazı liderler, Trump'ın doğasına hitap etmek için sunumlarını hazırlıyorlar; Kanada Başbakanı Justin Trudeau gibi diğerleri ise, Trump'ın gümrük vergisi uygulama konusundaki en radikal içgüdülerini ılımlı hale getirebilecekleri umuduyla düzinelerce Cumhuriyetçi lideri ziyaret etmek üzere yetkililerden oluşan ekipleri ABD'ye gönderdiler. Tarih, bu köprü kurma çabalarının çoğunun başarısız olacağını gösteriyor. İlk döneminin sonunda Trump, iyi ilişkiler kurduğu birçok liderle arasını bozdu. Korumacı ticaret politikası ve ittifaklardan kaçınması liderlerin geliştirmek için çaba sarf ettiği yakınlığın önüne geçen çatışmaları körükledi.

"Onunla başa çıkmanın en iyi yolu ona yalakalık yapmak"

Avustralya'nın eski başbakanlarından Malcolm Turnbull verdiği bir mülakatta “Trump hakkında iki yanlış anlama vardı. Birincisi şuydu: Görevdeyken kampanya dönemindekinden farklı olacaktı. İkincisi ise şuydu: Onunla başa çıkmanın en iyi yolu ona yalakalık yapmaktı" ifadelerini kullandı.

Ocak 2017'de Turnbull, ABD'nin Obama döneminde yapılan ve Trump'ın karşı çıktığı bin 250 mülteciyi kabul etme anlaşmasını yerine getirip getirmeyeceği konusunda Trump'la düşmanca bir telefon görüşmesi yaptı. ABD sonunda mültecileri kabul etti. Turnbull daha sonra Trump'la başka ortak noktalar bulduğunu, hatta onu bazı Avustralya ihracatlarına gümrük vergisi koymaktan vazgeçirdiğini söyledi. Turnbull bu seferki farkın “herkesin ne alacağını tam olarak bilmesi” olduğunu belirtti.

Seçimden çok önce liderler Trump'ın zaferini öngörerek onu aramaya başladılar. Zelenskiy, Starmer ile aynı hafta New York'ta Trump ile bir araya geldi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Macaristan Başbakanı Viktor Orban gibi temmuz ayında Trump'ın Palm Beach, Florida'daki malikanesi Mar-a-Lago'ya gitti.  

Trump'ı ikna etmenin yolları

Zelenskiy'in lobi stratejisinin temelinde Trump'ı Ukrayna'nın önceliklerinin kendi çıkarına olduğuna ikna etmek yatıyor. Trump'ın Rusya'ya karşı Ukrayna'ya askeri destek konusunda şüpheci olduğu biliniyor: Nasıl olacağını söylemese de savaşı bir günde, hatta belki de göreve gelmeden önce bitirebileceğini iddia ediyor. Analistler Trump'ın Zelenskiy'i Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Rusya'nın Ukrayna'daki toprak kazanımlarını sağlamlaştıracak bir barış anlaşmasına zorlayacağından korkuyor.

New York'taki görüşmelerinde Zelenskiy, Ukrayna'yı savunmanın ABD'nin ekonomik çıkarlarına uygun olduğunu savundu. Zira ABD'nin askeri yardımlarının büyük bir kısmı ülkenin kendi savunma geliştiricilerine, örneğin Ukrayna'nın cephaneliğinde hayati bir silah haline gelen HIMARS roket sistemini üreten Lockheed Martin'e fayda sağlıyor.

Ukraynalı yetkililer, Ukrayna'nın kendini savunmasına yardımcı olmak için 500 milyar dolarlık bir kiralama programının oluşturulması da dahil olmak üzere askeri yardımı yapılandırmanın yeni yollarını geliştirmek için Washington'daki Cumhuriyetçi müttefikleriyle birlikte çalıştılar. Bu, Trump'ın ilk yönetiminde dışişleri bakanı ve CIA direktörü olarak görev yapan ve yeni yönetimde önemli bir rol üstlenebilecek olan Mike Pompeo'nun fikri.

Zelenskiy ve Trump'ın ortak konuları var: Trump'ın 2019 yılında Ukrayna lideriyle yaptığı ve ABD liderinin Joe Biden'ı soruşturmasını istediği telefon görüşmesi, kendisine karşı ilk azil sürecini tetiklemişti. Ancak çarşamba günü Zelenskiy, Trump'ın iyi dileklerini iletenler listesinde en üst sıralarda yer aldı ve seçilmiş başkana “tarihi ve ezici zafer” olarak nitelendirdiği bu zafer için sonsuz övgüler sundu. Zelenskiy, “Çok sıcak bir sohbetti" dedi. Trump'ın kendisini kampanyasına destek veren Silikon Vadisi milyarderi Elon Musk'ı telefonla görüştürdüğünden bahsetmedi.

İçerdekiler ve dışarıdakiler

Yeni Trump yönetimiyle ilişki kurmak bazı ülkeler için diğerlerinden daha kolay. İsrailli yetkililer birkaç aydır Trump'ın ilk döneminde Orta Doğu konularında çalışan damadı Jared Kushner ve Trump'ın İsrail Büyükelçisi olarak görev yapan David Friedman'a Gazze Şeridi'ndeki savaşla ilgili brifingler veriyorlar. Dagan'ın sözcüsü Esther Allush, Trump için kampanya yürüten İsrailli yerleşimci lider Yossi Dagan'ın Washington'daki yemin törenine katılmaya davet edildiğini söyledi. Dagan geçen ay Friedman'ın “Tek Yahudi Devleti” adlı kitabının tanıtımı için düzenlenen bir etkinlikte Friedman'ı ağırlamıştı.

Avrupa Birliği'nde de Trump'ın dönüşünden duyulan endişe beyin fırtınalarına yol açtı. Geçtiğimiz haftalarda Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in üst düzey yardımcısı Bjoern Seibert, bir sonraki yönetimle ilgili senaryoları tartışmak üzere büyükelçilerle küçük grup toplantıları düzenledi. Bazı Avrupalı yetkililer bu toplantıların Trump ve ticaret üzerine yoğunlaştığını söyledi. 

Avrupalı diplomatlar kendilerini bekleyen görev konusunda gerçekçi. Ancak doğru bir yaklaşımla Trump'ın ikna edilebileceği fikrine de sıkı sıkıya bağlılar. İngiltere'nin ABD Büyükelçisi Karen Pierce, "Başkan Trump söz konusu olduğunda, bu mümkün olanın sanatıdır. Birlikte neler yapabileceğimizi ve işleri önemli ölçüde nasıl iyileştirebileceğimizi anlatabilirseniz ilerleme kaydedebilirsiniz" ifadelerini kullandı.

© 2024 The New York Times Company