New York Times yazdı: Kalp hastalığı riskinizi artırabilecek 8 faktör

Nina Agrawal / The New York Times

Kalp hastalığı Amerika'da kadın ve erkeklerin önde gelen ölüm sebeplerinden biri ve halk sağlığı alanındaki büyük kazanımlara rağmen 100 yılı aşkın bir süredir bu durum devam ediyor. Doktorlar yıllardır yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet ve sigara kullanımının kardiyovasküler hastalık riskini artırdığını biliyor. Bu faktörleri genellikle hastaların bireysel riskini hesaplamak ve tedavi önerilerini yönlendirmek için kullanıyorlar. Ancak son yıllarda uzmanlar, kardiyovasküler hastalık riskini neyin tetiklediği konusunda daha geniş düşünmeye başladılar.

Northwestern Üniversitesi Feinberg Tıp Fakültesi'nde önleyici kardiyolog olarak görev yapan Dr. Sadiya Khan, sigara kullanımının azalması ve daha iyi kolesterol ve tansiyon tedavileri sayesinde kalp krizi ve inmeden kaynaklanan ölüm oranlarının son 50 yılda düştüğünü belirtiyor. Ancak obezite ve diyabet gibi metabolik hastalıkların artması ve kalp yetmezliği oranlarının yükselmesi gibi çeşitli faktörler bu ilerlemeyi yavaşlatma, hatta geri alma tehdidi oluşturuyor.

Bu değişiklikleri göz önünde bulunduran Amerikan Kalp Derneği geçen yıl, metabolik ve böbrek sağlığı ölçümlerini içeren ve doktorların kalp krizi ve inme riskine ek olarak kalp yetmezliği riskini de tahmin etmelerini mümkün kılan PREVENT adlı yeni bir risk hesaplayıcısı yayınladı. Yale Tıp Fakültesi'nde girişimsel kardiyolog olan Dr. Michael Nanna, “Kardiyovasküler hastalık için ana risk faktörlerinin kesin olarak değiştiğini düşünmüyorum. Ancak kardiyologlar olarak geleneksel olarak düşündüğümüzden daha geniş bir dizi risk faktörünün daha fazla kabul gördüğünü düşünüyorum" dedi.

Büyük sorunlar

Kan damarlarının iç duvarlarında plak birikimine yol açan koşullar büyük bir endişe kaynağı. Plaklar büyüdükçe kanın akabileceği alanı daraltır ve bu da göğüs ağrısı gibi semptomlara neden olabilir. Michigan Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde iç hastalıkları profesörü olan Dr. Jeremy Sussman, sonunda plakların koparak kalbe veya beyne kan taşıyan bir arteri tıkayabileceğini ve kalp krizi veya felce neden olabileceğini açıkladı.

Yüksek kolesterol: Kolesterol plağın ana bileşenidir. Yeni risk hesaplayıcısını geliştiren Amerikan Kalp Derneği komitesine liderlik eden Khan, kolesterolün hormon ve vitamin yapımı gibi vücut fonksiyonları için gerekli olmasına rağmen, çok yüksek olduğunda arter duvarlarında birikerek yağ, kalsiyum ve kandaki diğer maddelerle birleşerek plaklar oluşturabileceğini söyledi.

Yüksek tansiyon: Hipertansiyon arterlere zarar verebilir, onları elastik kalmak yerine gerilmeye ve sertleşmeye zorlayabilir. Khan, bunun plak birikimini artırabileceğini söyledi. Yüksek tansiyon aynı zamanda kalbi de zorlar. Bu da kalp kasının vücudun kan ve oksijen ihtiyacını karşılayacak kadar kan pompalayamadığı durumlarda ortaya çıkan kalp yetmezliği riskini artırır.

Yaş: Sussman, yaşın kalp hastalığı riskini kısmen artırdığının düşünüldüğünü, çünkü kolesterol ve kan basıncından kaynaklanan kan damarlarındaki hasarın zamanla biriktiğini söyledi.

Sigara içmek: Khan, sigara içmenin hızlandırılmış yaşlanma gibi olduğunu söyledi. Doktor, “Aynı kolesterol seviyesi veya aynı kan basıncı seviyesi için kan damarlarınız daha kötü görünecektir” dedi. Bu sadece daha fazla plak anlamına gelmez, aynı zamanda plağın kırılma ve kan pıhtısı oluşturma olasılığını da artırır. Doktorlar, sigara içmenin aynı zamanda kalp hastalığı için tüm risk faktörlerinin altında yatan ortak bir tema olan iltihaplanmaya da neden olduğunu söyledi. Araştırmalar, iltihaplanmanın plakların gelişiminde ve yırtılmasında önemli bir rol oynadığını giderek daha fazla gösteriyor.

Diyabet: Khan, Tip 1 veya Tip 2 diyabetli kişilerin yüksek veya dengesiz kolesterol ve yüksek tansiyona sahip olma olasılığının daha yüksek olduğunu ve hem diyabete hem de bu ek risk faktörlerinden birine sahip olmanın kalp hastalığı olasılığını artırdığını söyledi.

Cinsiyet: Erkeklerin genellikle daha fazla risk altında olduğu düşünülse de kalp hastalığı, menopozdan sonra riskleri artma eğiliminde olan kadınların da önde gelen katilidir.

Metabolik sağlık

Kalp hastalığı için risk faktörleri nadiren tek başına bulunur. Khan, “Çoğu insanda sadece hipertansiyon ya da sadece diyabet yoktur” dedi. Kalp hastalığı, böbrek hastalığı ve metabolik durumlar arasındaki örtüşmeyi ve bunların altında yatan ortak mekanizmaları kabul eden Amerikan Kalp Derneği, geçen yıl bu ilişkili sağlık sorunları kümesini tanımlamak için “kardiyovasküler-böbrek-metabolik sendrom” terimini ortaya attı. 

Sendromu tanımlayan makaleye göre sendromun gelişmesinde önemli bir başlangıç faktörü, özellikle karın bölgesinde aşırı ve işlevsiz yağ dokusunun birikmesi. Bu durum enflamasyon, insülin direnci ve nihayetinde diyabet, kronik böbrek hastalığı ve kalp hastalığına yol açabilir. Bu nedenle yeni hesaplayıcı, vücut kitle indeksi (tartışmalı ancak yaygın olarak kullanılan bir obezite ölçüsü) ve doktorlara böbreklerinizin ne kadar iyi çalıştığını söyleyen tahmini glomerüler filtrasyon hızı gibi girdiler içermektedir.

Doktorlar ayrıca yüksek riskli hastalarda riski daha ayrıntılı bir şekilde tahmin etmek için üç ay boyunca ortalama kan şekerinin bir göstergesi olan hemoglobin A1C'yi ve böbreklerinizin ne kadar sağlıklı olduğunun bir ölçüsü olan idrar albümin-kreatinin oranını kullanabilirler.

Irk da önemli

Siyah Amerikalıların kardiyovasküler hastalıklardan ölme riski beyaz Amerikalılara göre daha fazla. Khan, ortalama olarak, beyaz akranlarından dört ila altı yıl önce yüksek tansiyon ve diyabet geliştirdiklerini ve ayrıca ileri böbrek hastalığı oranlarının daha yüksek olduğunu söyledi. Nanna, Güney Asyalılar ve Amerikan yerlilerinin de kardiyovasküler hastalık riskinin daha yüksek olduğunu aktardı. Bu farklılıklar nedeniyle, eski bir risk hesaplayıcısı Siyah ve beyaz insanlar için farklı formüller kullanıyordu. Diğer ırklardan insanlar için ayrı bir seçenek yoktu çünkü tarihsel olarak bu gruplar hakkında sınırlı veri vardı. Amerikan Kalp Derneği, yeni risk hesaplayıcısında ırkı tek başına bir değerlendirme olarak kaldırmıştır. Khan, bunun sebebinin ırkın biyolojik bir faktör değil sosyal bir yapı olduğunu kabul etmek olduğunu söyledi.

Ancak Khan ve diğerleri, önceki hesaplayıcıların kalp krizi ve inme oranlarının daha yüksek olduğu dönemlere ait eski verilere dayandıkları için riski olduğundan fazla tahmin ettiklerini söyledi ve yeni araç benimsendikçe ilaç eşiklerinin değişebileceğini belirtti. Kullanılan hesap makinesi ne olursa olsun, doktorlar herhangi bir hasta için kalp hastalığı riski ve tedavinin potansiyel faydaları hakkında mümkün olan en net resmi elde etmeleri gerektiğini söylediler. Khan, “İnsanlar bu hastalığa yakalanana kadar beklemek bizim çözümümüz olmayacak. Önlemeye ihtiyacımız var" diye konuştu.

© 2024 The New York Times Company