Bloomberg ve The Guardian'dan Getir analizi: Hızlı teslimat sektörünün yükselişi sona erdi

Getir, Almanya'da bazı ödemelerini yapmakta zorlandığını ve yeni fonlar bulmaya çalışırken küresel işgücünün yüzde 10'undan fazlasını çıkartacağını söyledi. Getir dün Bloomberg'e yaptığı açıklamada şirketin mevcut beş pazarda faaliyet göstermeye devam edeceğini ancak toplamda yaklaşık 2 bin 500 çalışanın işten çıkarılacağını açıkladı. 

"Tüm organizasyonu etkileyecek"

Sektör genelinde, günlük ürünlerden doğum kontrolüne kadar her şeyin ultra hızlı teslimatını vaat eden şirketler maliyetleri düşürüyor. Covid-19 salgını sırasında sektöre yoğun bir taleple yatırım yapanlar, kârlılığa giden açık bir yol talep ediyor. Görüşmelere katılan kişilere göre, yöneticiler salı günü çalışanlara işten çıkarmaların tüm organizasyonu etkileyeceğini söyledi. 

Şirketin ana dağıtım işinin başındaki Hatice Evren, Getir'in bir fon toplama sürecinde olduğunu ve şu anda teknoloji şirketlerine yatırım yapmak için piyasada iştahın az olduğunu söyledi. Evren, çalışanların işlerini kaybedip kaybetmeyeceklerinin hafta sonuna kadar kendilerine bildirileceğini belirtti. İşten çıkarmalar, Mart 2022'de 11,8 milyar dolar değer ile para toplayan Getir'in bu yılın başlarında Fransız, İtalyan, Portekiz ve İspanyol birimlerini kapatmasının ardından geldi.

"Tek karlı birim Türkiye"

Şirket bu pazarlardan çıktıktan sonra da pek çok birim zorlanmaya devam etti. Kurucu ve CEO Nazım Salur, Temmuz ayındaki bir toplantıda çalışanlara Getir'in tek kârlı biriminin kendi ana pazarı olan Türkiye olduğunu söyledi. Getir ayrıca ABD, İngiltere, Hollanda ve Almanya'da da faaliyet gösteriyor.

Yine de Getir'in büyük yatırımcılarından Abu Dabi'nin egemen varlık fonu Mubadala Investment Co. desteğini sürdürme sözü verdi. Bloomberg'e yaptığı açıklamada, son finansman turuna liderlik etmek için görüşmelerde bulunduğunu söyledi. Yöneticilerden amirlere ve depo çalışanlarına kadar yarım düzineden fazla mevcut ve eski çalışanların, bilgiler kamuya açık olmadığı için isimlerinin açıklanmasını istemeyen ifadeleri, şirketin son aylarda düşen taleple nasıl mücadele ettiğini anlatıyor.

Berlin'de raflar boş kaldı

Konuyla ilgili bilgi sahibi kişiler, Getir'in Berlin'deki karanlık depolarında taze ürünler için tasarlanan rafların, şirketin tedarikçilerine ödeme yapmakta zorlanması ve siparişlerin tipik yaz durgunluğunun altında da düşmesi nedeniyle Temmuz ayı sonunda boş kaldığını söyledi. 

Bazı yakın kaynaklara göre Getir ayrıca tedarikçilere ödemelerini aylarca geciktirdi ve bu da çok sayıda günlük ürünün Almanya'nın başkentindeki uygulamasında bulunamamasına neden oldu. Almanya'nın genel müdürü Clemens Koebele, salı günü yaptığı ayrı bir görüşmede, bu yaz tedarikçilere ödeme konusunda sorunlar yaşandığını, ancak bunların çözüldüğünü ve teslimatların yeniden başladığını doğruladı. Görüşme kayıtlarına göre Almanya'daki tüm departmanlarda personel azaltılacak ve Getir yeniden yapılanma kapsamında daha az şehre hizmet verecek. Bir Getir sözcüsü, şirketin yeniden yapılanmaya ilişkin açıklamasının ötesinde yorum yapmayı reddetti.

Bir yıl önce rakibini satın aldı

Getir, 2015 yılında market teslimatı sunmak üzere kuruldu ve pandemi dönemindeki sokağa çıkma yasakları sırasında tüketiciler içeride mahsur kalınca hızla büyüdü. CrunchBase verilerine göre, yedi finansman turunda yaklaşık 1,8 milyar dolar topladı. Bir yıldan kısa bir süre önce şirket, Almanya ve İngiltere'de güçlü bir varlığı olan ve pandemi sırasında patlama yaşayan rakibi Gorillas'ı, 1,2 milyar dolara satın aldı.

Şirketin Almanya'daki operasyonu şimdiden depo personeli ve sürücülerin çalışma saatlerini azalttı. Bloomberg tarafından görüntülenen bir WhatsApp mesajına göre, şirketin yöneticilerinden biri Berlin'in Friedrichshain bölgesindeki depo çalışanlarına, işletmenin son birkaç hafta içinde tipik sipariş sayısının yarısından daha azını aldığını ve bu nedenle vardiyaların daha az olacağını söyledi.

İngiltere'de rekabet fazla

The Guardian'ın haberine göre Getir ve Gopuff gibi hızlı teslimat şirketleri, paket servislerin yanı sıra market teslimatına da genişleyen büyük rakipleri Deliveroo, Uber Eats ve JustEat'in baskısı altında. Birleşik Krallık'ta Tesco, Sainsbury's ve Ocado da kendi hızlı teslimat hizmetlerini işletiyor. 

Pandemi karantinalarının ardından otellerin, ofislerin yeniden açılması ve sokağa çıkma yasaklarının sona ermesinden bu yana pazar hızla daraldı. Bu durum eve teslimat talebinden yararlanmak için ortaya çıkan çok sayıda özel sermaye destekli şirket arasında konsolidasyona yol açtı. PitchBook analistlerine göre, yatırımcılar 2020 ve 2021 yıllarında küresel olarak pazara 14 milyar dolardan fazla para yatırdı ancak bu ilgi hızla tükendi. 

Maliyetleri hızla düşüren Zapp ve Gopuff şimdi İngiltere'de bazı bölgelerde teslimatlar için Deliveroo ile çalışıyor ve Getir de JustEat ile işbirliği yaptı. PitchBook'un kıdemli Avrupa özel sermaye analisti Navina Rajan, "Son iki yılda hem finansman hem de isteğe bağlı teslimat pazarının yapısında kayda değer bir değişim gördük. Daha sıkı finansman koşulları ve her ne pahasına olursa olsun büyüme zihniyetinden karlılığa doğru bir geçiş, bu alandaki konsolidasyonun ve şirketler üzerinde karlılığa giden bir yol gösterme baskısının temel itici güçleri oldu" değerlendirmesini yaptı.