Teknoloji şirketlerindeki büyük işten çıkarmalar 2023 için ne ifade ediyor?

Ağustos ayında, Google'ın Cloud bölümüne yazılım mühendisi olarak katıldıktan yaklaşık dokuz ay sonra, Tianyi Gao işi hakkında endişelenmeye başladı. Aslen Çin'den H1B vizesi sahibi olan Austin merkezli Google çalışanı, şirketin yakın zamanda yenilenen performans inceleme sürecinin bir parçası olarak, kontrol edilmesi gerektiği notunu gördü. 

3 gün kala teklif iptal edildi

Forbes’a konuşan çalışan, “Bunu aldığımda biraz korktum. Yedek bir plan istiyordum” dedi. Plan: Amazon'da şirketin Whole Foods bölümünde yeni bir yazılım mühendisliği işi. Bir işe alım görevlisinden teklif aldıktan sonra başvurdu. Ancak Google’dan istifa edip yeni işine başlamasına üç gün kala Amazon teklifi iptal etti. İstifasını geri almaya çalıştı ama Google buna izin vermedi. Vizesi nedeniyle yeni bir iş bulması için 60 günü var, yoksa sınır dışı edilmekle karşı karşıya kalıyor. 

"Ekonomik koşullar ışığında zor bir karar aldık"

Amazon sözcüsü Brad Glasser, şirketin iş tekliflerini iptal ettiğini doğruladı ancak bunun yalnızca az sayıda pozisyonu etkilediğini söyledi. Glasser, "Yıllık faaliyet planı incelememize devam ederken zorlu ekonomik koşulların ışığında, teklif verdiğimiz ancak adayların henüz şirkete katılmadığı belirli bölümlerdeki bazı rolleri ortadan kaldırmak gibi zor bir karar aldık” dedi. Google yorum yapmaktan kaçındı. 

Gao, Silikon Vadisi'ndeki büyük çaplı işten çıkarmalar ve büyüme yavaşlamalarından etkilenen binlerce teknoloji çalışanından biri. 2022, teknoloji endüstrisinin çoğu için bir tasarruf yılıydı. Sürekli gelişen sektörün büyük teknoloji değerlerinin trilyon doları aştığı ve şirketlerin acımasızca imparatorluklarını kurduğu son birkaç yılın önemli bir aykırı noktası oldu. Google ve Amazon gibi büyük şirketler yetkililerin incelemeleriyle karşı karşıya kaldıklarında bile, kendilerini yerel ekonomiler için iş yaratıcıları ve teşvik ediciler olarak lanse ettiler. Ancak geçen yıl, yüksek faiz oranları ve düşük reklam harcamaları gibi makroekonomik eğilimler, büyüme dönemlerini sona erdirdi. 

Kasım ayında 53 bin kişi çıkarıldı

Sektördeki işten çıkarmaları kaydeden Layoffs.fyi web sitesine göre, 2022'de binden fazla şirkette yaklaşık 152 bin çalışan işten çıkarıldı. Neredeyse 30 yıldır iş piyasasını takip eden Challenger, Gray ve Christmas firmasından gelen bir başka rapor, teknoloji şirketlerindeki işten çıkarmaların en büyük artışın yaklaşık 53 bin ile Kasım ayında olduğunu söyledi. 

Bu rakam şirketin, teknoloji endüstrisini ayrıntılı olarak takip etmeye başladığı 2000 yılından bu yana sektör için en yüksek aylık toplam. Ayrıca, dotcom balonunun çökmesinden sonra 2002'den bu yana sektör için bugüne kadarki en yüksek işten çıkarma verileri.

Bir süre daha devam edecek

Analistler Forbes'a işten çıkarmaların en azından 2023'ün ilk yarısına kadar devam edeceğini düşündüklerini söylediler. Ekonomik koşullar, sektör gelirlerini yıllarca çeşitlendirmeye çalıştıktan sonra kendini gözden geçirmeye ve temel güçlü yönlere daha fazla odaklanmaya da sevk etti. Google'ın ana şirketi Alphabet, yüksekten uçan Wi-Fi balonları, akıllı kontakt lensler ve teslimat uçakları gibi cüretkar projelere yatırım yaparak yıllarca itibar kazanmaya çalıştı. Facebook'tan Mark Zuckerberg, bir sonraki büyük bilgi işlem platformu olarak gördüğü yeni bir dijital dünya olan metaverse üzerine tüm şirketiyle bahse girdi.

"Sağlıklı bir endüstri için buna ihtiyaç var"

Bir işgücü piyasası analiz şirketi Lightcast'in baş ekonomisti Bledi Taska ancak şimdiye kadar bu bahislerin hiçbirinin sonuç vermediğini ve ciddi ekonomik sıkıntılarla birleştiğinde, şirketlerin kendilerini en başta ezici yapan temel ürünlere sıfırlamaya ve daha fazla yatırım yapmaya çalışabileceğini söyledi. Bu, Google'ın arama ve üretkenlik uygulamalarına, Facebook'un da sosyal ağlarına daha fazla odaklanması anlamına gelebilir.  Taska, "Bu, teknoloji için bir yansıma anı. Bu mutlaka kötü bir şey demek değil. Sağlıklı bir endüstri için buna ihtiyacınız var” diye konuştu.

Küçülme, teknoloji devlerini ve yeni girişimleri benzer şekilde etkiledi. Facebook ana şirketi Meta'da Zuckerberg, Kasım ayında şirketin işgücünün yüzde 13'ünü çıkararak 11bin  kişiyi işten çıkardı. 10 bin çalışanın kurumsal iş gücünden çıkarılması beklenen Amazon'un küçülmesi neredeyse Meta'nınki kadar şiddetli olabilir. Elon Musk, Ekim ayında Twitter'ı devraldıktan sonra, işgücünün kabaca yarısını işten çıkardı ve 3 bin 700 çalışanı işten çıkardı. Daha küçük şirketler de benzer akıbete uğradı: Ödeme şirketi Stripe bin 50 kişiyi işten çıkardı. Sağlık ve fitness uygulaması Noom, bin 95 kişiden kurtuldu ve kripto para borsası Kraken, bin 100 çalışanını işten çıkardı. 

Analistler, bu küçülme dalgasının bir kısmının pandemiden kaynaklandığını söyledi. 2020'de insanlar karantinaya alınırken ve hayat birdenbire daha önce hiç olmadığı kadar internete taşınırken, şirketler büyük çaplı işe alımlar yaptı. Şimdi hayat pandemi öncesi ritme dönerken, bu şirketler personel alımındaki bu aşırılığı eski haline getirmek zorunda kalıyor.

Pandemide işten çıkaramadılar

Ancak Columbia Business School'da yönetim yardımcı doçentlerinden Daniel Keum, salgınla ilgili başka sorunların da söz konusu olduğunu söyledi. Keum, son birkaç yılda şirketlerin, bir pandeminin derinliklerinde bunu yapmanın olumsuz etkisi veya acımasızlığı nedeniyle insanları işten çıkarmaya direnmiş olabileceğini söyledi. Şirketler ayrıca tamamen uzak bir ortamda çalışanların performansını yargılamayı zor buldular ve bu nedenle personel sayısını azaltmayı ertelemiş olabilirler. Şimdi, daha fazla şirket en azından yarı zamanlı olarak ofise geri dönerken, yöneticiler daha önce direnmiş olabilecekleri işten çıkarmaları düşünüyor.  

 Bu arada, LinkedIn, sektör genelinde işten çıkarılan, iş teklifleri iptal edilen veya bir sektörün diğer sıkıntılarıyla kemer sıkma modunda uğraşan harap olmuş işçilerin gönderileriyle dolu. Bazı teknoloji şirketi çalışanları gergin hissediyor. Amazon'un genç yetenekleri işe almaya yönelik New Grad programının bir parçası olan Georgia Eyalet Üniversitesi'nde uluslararası yüksek lisans öğrencisi, bu yılın başlarında e-ticaret devinin perakende bölümünde çalışma teklifi aldı. Stajını bitirebilmek için 2023 yılına kadar ertelemek istedi. Aylarca süren belirsizlikten sonra, nihayet Aralık ayında birdenbire erteleme talebini reddeden bir e-posta aldı. Forbes tarafından görüntülenen e-postaya göre, şirket yakın zamanda kurumsal iş gücünde işe alımları durdurduğunu yazdı.