Wall Street Journal ABD'deki yeni uygulamayı yazdı: CEO maaşlarının gerçek değeri ne?

ABD'de halka açık şirketler ilk kez CEO'larının ücret paketlerinin büyük bir kısmını oluşturan hisse senedi ödüllerindeki kazanç ve kayıpları tablolaştırarak gerçekte ne kadar maaş aldıklarını ortaya koydu. Paylaşılan kazanç tabloları, petrol sahası hizmetleri şirketi Schlumberger Ltd'nin CEO'su Olivier Le Peuch'un maaşının, geçen yıl şirketin hisse fiyatındaki keskin yükselişin de etkisiyle yaklaşık 24 milyon dolar arttığını gösterdi. Somun ve cıvata üreticisi Fastenal Co. şirketinin CEO'su Daniel Florness'e ödül olarak verilen hisse senetleri ise 2022'de değerlerinin neredeyse yarısını kaybetti.

Amerika Birleşik Devletleri Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'nun (SEC) fiilen ödenen maaş kuralları çerçevesindeki yeni maaş ölçüsü, yönetici maaşlarını daha gerçekçi bir şekilde hesaplamak için tasarlandı. Halen kullanılmakta olan eski yaklaşım, şirketlerin üst düzey yöneticilerin maaş paketlerini aldıkları zamanki değerleriyle göstermelerine izin veriyor. CEO'lara maaş paketleri içerisinde verilen hisse senedi opsiyonları ve kısıtlı hisse senetleri, verildikleri gün itibariyle veya tamamen CEO mülkiyetine geçmelerinden birkaç yıl önce değerlenir. Şirketler genellikle bu süre zarfında hisse değerlerinin nasıl değiştiğinin bilgisini vermezler.

Şimdi, genellikle yıllık vekaletnameler şeklindeki eski ölçütün yanı sıra şirketler, Aralık 2022'de sona eren mali yıllardan başlayarak yıl boyunca değerdeki değişiklikleri paylaşıyor. Cuma akşamına kadar 23'ü S&P 500'de olmak üzere en az 65 şirket yeni ölçütü açıkladı.

S&P 500 borsa endeksi, Standard & Poor's tarafından yapılmaktadır ve 500 büyük Amerikan şirketini içerir. Endeks, Amerikan hisse senedi piyasasının yaklaşık yüzde 75'ini kapsar.

Yeni yöntemle hesaplanan fiilen ödenen maaş, toplam hissedar getirisi ve net gelir dahil olmak üzere şirket performans ölçütleriyle birlikte en son üç yılı kapsayacak şekilde hazırlanıyor, diğer üst düzey yöneticiler için de benzer ödeme rakamlarının her yıl için ortalaması alınıyor. Yeni sistemin yürürlüğe girmesinin amacı, yatırımcıların yönetici maaşlarının şirket performansını ne kadar iyi takip ettiğini anlamalarına yardımcı olmak.

Ağustos ayında kabul edilen kuralı eleştirenler, açıklamanın maliyetli ve gereksiz yere karmaşık olacağını savundu. Maaş sektörü profesyonelleri ve kurumsal yönetim analistleri uzun zamandır benzer rakamları kendileri hesaplıyor ve bunun karmaşık olabileceği konusunda hemfikir, ancak birçoğu yeni açıklamaları da yakından izledi.

Apple CEO'su Tim Cook maaşında yüzde 40'lık kesinti yaptırdı. Bu, CEO'nun 35 milyon dolar daha az kazanacağı anlamına geldi. Ancak Cook'un performansa bağlı hisse opsiyonlarının yüzdesi yükseltildi. Yani Cook'un maaşı aslında azalmadı, hatta artma ihtimali yüksek

Hisse senedi bazlı ödemeler konusunda uzman danışmanlık firması olan Infinite Equity'nin ortaklarından Terry Adamson, "Bu, her şeyi yatırımcının önüne koydu. Herkesin hesaplamalarını eşit hale getirdi. Böylece şirketlerin kötü maaş uygulamaları gerçekten göze çarpacak" açıklamasını yaptı.

"Müşteriler maaş ve performans ilişkisini öğrenmek istiyor"

Vekalet danışmanlığı firması Institutional Shareholder Services (ISS), bu yıl halka açık şirketlerdeki performansa göre ödeme uygulamalarını puanlarken yeni rakamları kullanmayacağını söyledi. Ancak ISS'in ABD yönetici maaş araştırmaları direktör yardımcısı Rachel Hedrick, analistlerin bireysel maaş paketlerini değerlendirirken yeni açıklamaları dikkate alabileceklerini açıkladı. Hedrick yeni hesaplama yöntemi için, "Kurumsal müşterilerimizin çoğu, açıklamanın yönetim kurullarının ödeme ve performans hakkında nasıl düşündüklerine dair bir fikir vermesini umuyor. Henüz bunu gördüğümüzü de pek söyleyemem" sözlerini kullandı.

ABD merkezli ilaç şirketi Eli Lilly & Co. Şubat ayı sonunda sunduğu bir vekaletnamede, geleneksel hesaplamaya göre CEO'su David Ricks'in 4 milyon 200 bin doları nakit ve 17 milyon doları kısıtlı hisse senedi ödülü olmak üzere toplam 21 milyon 400 bin dolarlık 2022 maaşını paylaştı. Ricks'in fiilen ödenen yeni maaş hesaplaması ise, şirketin hisse senedi ödülleri için yeni yaptığı 59 milyon dolarlık değerleme ve Ricks'in geçmiş yıllarda aldığı ödüllerin değerinde 2022 yılında meydana gelen değişiklikler nedeniyle CEO'nun toplam kazancının 64,1 milyon dolara ulaşmasına sebep oldu.

Eli Lilly'nin açıkladığı belgelerde, şirket hisselerine yatırılan 100 doların hissedarlara üç yıl sonra 292 dolar bırakacağını, emsal olarak gördüğü bir grup şirkete yapılan yatırımın ise 134 dolar getireceğini paylaştı. Eli Lilly ayrıca 2022 net gelirini 6,2 milyar dolar olarak açıkladı, şirketin 2021 yılı net geliri 5 milyar 600 milyon dolardı. Bir Eli Lilly sözcüsü, Ricks'in şirket tarafından bildirilen hisse senedi ödül değerlerinin, performans koşullarının olası sonuçlarına ilişkin tahminleri yansıttığını söyledi.

CEO'nun maaşı aslında paylaşılanın iki katı

Bebek bezi markası Huggies'in üreticisi Kimberly-Clark Corp. CEO'su Michael Hsu'ya verdiği maaşı eski usülle 14,6 milyon dolar olarak paylaştı. Yeni yönteme göre ise bu tutar 23 milyon 400 bin dolara yükseliyor. Aradaki farkın büyük bir kısmı Hsu'nun geçen yıl aldığı ve yıl sonunda değeri artan yeni hisse senedi ve opsiyon ödüllerinden kaynaklandı. Kimberly-Clark, şirkete yatırılan 100 doların üç yıl sonra yaklaşık 109 dolar getiri sağlayacağını, benzer bir grup şirkete yatırılan fonların ise yaklaşık 131 dolar getiri sağlayacağını söyledi ve 2021 yılına göre yaklaşık yüzde 6,6 artışla net gelirini 1 milyar 900 milyon dolar olarak paylaştı.

Bir senede, hisse senedi ödülleri 8 milyon dolar arttı

Bir Kimberly-Clark sözcüsü, yeni ödeme ölçütünün "Hisse senedi fiyatına ve performans hedeflerinin öngörülen ve gerçekleşen başarı düzeylerine bağlı olarak dalgalandığını" söyledi. Le Peuch için aradaki fark büyük ölçüde önceki yıllarda aldığı hisse senetlerinin değerindeki artıştan kaynaklandı ve bu hisse senetlerinin değeri yıl içinde 15 milyon 400 bin dolar arttı. Ocak 2022'de 12 milyon dolar değerinde olan yeni hisse senedi ödüllerinin değeri yıl içinde 8 milyon dolardan fazla yükseldi.

Bir sözcü, önceki hisse senedi ödüllerinin, Le Peuch'un petrol hizmetleri firmasının CEO'su olduğu 2019 yılında yapılan hibeleri içerdiğini söyledi. Sözcü, 2022 yılı boyunca özsermaye ödemesinin değerindeki artışın, Schlumberger'in hisse fiyatının yıl içinde yüzde 70'ten fazla artması nedeniyle hem piyasa hareketini hem de performans hedeflerinin karşılanmasının bir sonucu olarak yapılan ayarlamaları yansıttığını sözlerine ekledi.

Maaşı nakitten çok hisse senedi

Hisse fiyatı ve yeni tazminat ölçütü her zaman birlikte hareket etmiyor. Yalıtım ve çatı kaplama malzemeleri üreten Owens Corning, geçen yıl Şubat ayında CEO'su Brian Chambers için 4 milyon 350 bin dolar nakit ve 6 milyon 400 bin dolar değerinde kısıtlı hisse senedi ödülleri dahil olmak üzere toplam 11 milyon dolar tazminat paylaştı. Şirketin son vekalet beyanına göre, gerçekte ödenen tazminat 14 milyon 100 bin dolardı.

Chambers'ın hissedarlara kaybı yüzde 5,5

Chambers'ın 2022 hisse senedi ödüllerinin değeri yılsonunda 7 milyon 200 bin dolara yükselirken, önceki yıllarda aldığı hisse senedi ödüllerinin değeri de yaklaşık 2 milyon 400 bin dolar arttı. Owens Corning'in hisse fiyatı yıl içinde düştü ve şirket 2022 yılı için toplam hissedar getirisinin kabaca eksi yüzde 5,5 olduğunu paylaştı.

Hisse senedi değeri düşerken, maaşı arttı

Bir Owens Corning sözcüsü, Chambers'ın hisse senedi ödüllerinin hisse senedi düşerken değerinin arttığını, çünkü şirketin toplam hissedar getirisinin genel piyasayı ve bir grup emsal şirketi geride bırakması da dahil olmak üzere performans hedeflerini karşıladığını veya aştığını söyledi. Sözcü, bu hedeflerin tutturulması ya da aşılması için verilen teşviklerin "Hisse senedi fiyatındaki düşüşten kaynaklanan değer azalmasını fazlasıyla dengelediğini" açıkladı. Sözcü, Chambers'ın fiili ödeme rakamının öz sermaye bileşeninin şirketin yıl sonu değer tahminlerini içerdiğini, gerçekleşen piyasa kazançlarının bir ölçüsü olmadığını ve 2022 ödüllerinin yüzde 60'ının şirket performans ölçütlerine bağlı olduğunu ekledi.

Fastenal, CEO'su Florness'in hisse senedi ödüllerinin genel değerinin 1 milyon 500 bin dolar azaldığını, bunun da büyük ölçüde geçmiş yıllara ait hak edilmemiş hisse senedi ödüllerinin değerindeki düşüşten kaynaklandığını söyledi. Ocak 2022'nin başında 617 bin 800 dolar olan yeni opsiyon ödüllerinin değeri, 2022 yılı sonunda yaklaşık 334 bin dolara geriledi.